Theo như thông tin mới đây cho hay, Mỹ và Anh sẽ cung cấp công nghệ và huấn luyện kỹ thuật để Australia triển khai chương tŕnh chế tạo hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân sẽ giúp Hải quân nước này tăng cường sự hiện diện quân sự ở gần hoặc trong các khu vực biển chiến lược trên Thái B́nh Dương nhằm đối phó với Trung Quốc.
Các tàu ngầm lớp Collins của Australia sẽ được thay thế bằng một hạm đội chạy bằng năng lượng hạt nhân. Ảnh: ADF
Ngày 15/9, nguyên thủ 3 nước đồng minh Mỹ - Anh - Australia là Tổng thống Joe Biden, Thủ tướng Boris Johnson và Thủ tướng Scott Morrison đă chính thức công bố Hiệp định Đối tác Tăng cường An ninh 3 bên có tên là AUKUS.
Theo đó, Mỹ và Anh sẽ cung cấp công nghệ và huấn luyện kỹ thuật để Australia triển khai chương tŕnh chế tạo hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Như vậy, Australia đă bắt tay vào thực hiện một sự thay đổi quan trọng nhất về định hướng chiến lược và quốc pḥng của nước này trong nhiều thập kỷ tới: đó là kế hoạch phát triển hạm đội tàu ngầm tiếp theo chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Chuyên gia Malcolm Davis thuộc Viện Chính sách Chiến lược Australia (ASPI) nhận định, các tàu ngầm mới được đề xuất sẽ là những ǵ Australia cần để “răn đe và đối phó với thách thức ngày càng tăng từ Quân đội Trung Quốc”.
Điều đó cũng đồng nghĩa với việc chương tŕnh đóng 12 tàu ngầm chạy bằng động cơ diesel trị giá 90 tỷ đô la do Pháp thiết kế giờ đây sẽ bị hủy bỏ.
Các tàu ngầm lớp Collins của Australia đang trở nên cũ kỹ và cần được thay thế. Ảnh: Hải quân Hoàng gia Australia
Trước quyết định mang tính bước ngoặt này của Australia, nhiều người đă phải đặt ra câu hỏi tại sao Canberra lại hành động như vậy và tại sao lại lựa chọn tàu ngầm năng lượng hạt nhân thay v́ điện-diesel?
Có rất nhiều yếu tố đằng sau quyết định này và cũng không ít hàm ư đối với Australia. Vậy hăy bắt đầu bằng cách xem xét những lợi thế chiến lược mà tàu ngầm hạt nhân mang lại.
Đầu tiên phải thấy rằng, các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân có thể hoạt động êm hơn và trong khoảng thời gian dài hơn. Nói một cách đơn giản, tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân thường êm hơn so với các tàu chạy bằng động cơ diesel.
Chúng yên tĩnh tới mức, vào năm 2009, các tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo hạt nhân của Anh và Pháp được cho là đă va chạm với nhau ở Đại Tây Dương mà không hề hay biết về sự hiện diện của phía bên kia.
Máy phát điện chạy dầu diesel có thể tạo ra nhiều tiếng ồn khi di chuyển trên mặt nước và nhiều mẫu tàu ngầm cũ hơn phải cần tới ống thở để hút khí. Điều đó khiến chúng dễ dàng bị phát hiện hơn.
Một ưu điểm khác nữa phải kể đến là tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân có thể di chuyển nhanh hơn. Mặc dù vậy, do chúng thường có kích thước lớn hơn nên sẽ kém nhanh nhẹn hơn ở những vùng nước nông ven biển.
Sở hữu hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân sẽ cho phép Hải quân Australia tiến hành được nhiều chiến dịch tuần tra hơn ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương trong thời gian dài hơn. Điều này đặc biệt hữu ích trong bối cảnh đang diễn ra nhiều tranh chấp lănh thổ ở các vùng biển chiến lược.
Với những lợi thế trên, hạm đội tàu ngầm hạt nhân sẽ giúp Hải quân Australia tăng cường sự hiện diện quân sự ở gần hoặc trong các khu vực chiến lược như Biển Đông, thậm chí ở chế độ tàng h́nh.