Xu xoa, ăn để nhớ

[florida80]

Hồi nhỏ, mỗi lần tôi bị chảy máu cam, má lại mua về cho một bịch xu xoa. Má nói, ăn cho mát.

Ăn xu xoa là phải “ngậm nghe” mới cảm được cái ngon lạ kỳ
ẢNH: TRƯƠNG THỊ NGỌC LÝ
Tôi lúc đó không biết mát mà má nói có nghĩa gì, chỉ thấy ăn vào thì mát lạnh, ngọt ngay nơi cổ họng, lại thơm mùi đường, mùi gừng, mùi cốt dừa thoang thoảng, rất dễ ghiền.
Hồi đó đâu có nhiều món ăn vặt như bây giờ, quanh đi quẩn lại chỉ vài ba món đơn giản, mà trong đó xu xoa chắc là món cả nhà tôi thích nhất. Cứ mỗi buổi trưa, sau khi ăn cơm, má tôi để ý thấy chị bán xu xoa quẩy đôi gánh qua ngõ là lại gọi vào. Gánh xu xoa của chị có hai cái xoong nhôm đặt ở hai đầu, một đựng xu xoa nguyên miếng chưa cắt, một đựng nước sạch để khi khách ăn xong thì chị nhúng luôn ly muỗng vào đó rồi lau khô lại bằng miếng khăn nhỏ. Bàn tay chị nhanh thoăn thoắt, lấy ly, đập nước đá, cắt xu xoa, chan nước đường, nước dừa, cuối cùng là ấn thêm cái muỗng vào đó rồi đưa cho chúng tôi thưởng thức. Thường thì chị em tôi phải chia chung với nhau một ly. Giữa buổi trưa oi bức, mấy cái đầu khét nồng mùi cháy nắng cứ tụm quanh lại ly xu xoa mát lạnh, tranh nhau húp xì xụp vì sợ mất phần. Ly xu xoa chẳng mấy chốc đã “bốc hơi” hết, chỉ còn vị ngọt trên vành môi, chị em tôi để dành... liếm.
Má tôi hay dùng từ “ngậm nghe” để diễn tả độ ngon của món ăn. Thành ra, chị em tôi hay đùa nhau, ăn xu xoa là phải ngậm nghe như má. Phải xúc một muỗng đầy đổ vô miệng rồi ngậm im mà nghe nó ngon lạ kỳ. Cho tới bây giờ, mỗi lần có dịp ngồi quây quần với nhau ăn món ấy, chị em tôi lại cùng nhau nhắc nhớ kỷ niệm của một thời đã qua rồi cười lăn trong nước mắt.
Thật ra thì tôi cũng không biết món xu xoa có nguồn gốc từ đâu, chỉ thấy ở các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định đều có. Còn tôi là người Kon Tum, nhưng tuổi thơ cũng từng chan chứa với cái món dân dã này. Từ hồi vô Sài Gòn ở trọ, tôi chưa thấy có ai bán món xu xoa như ở quê mình. Ở đây hình như không nhiều người biết món này, chỉ có người xa xứ vào đây lập nghiệp thì mới rành rẽ. Cho tới bữa trước, tôi may mắn tìm được một chị bán xu xoa giữa Sài Gòn, qua một người quen giới thiệu. Chị người Quảng Ngãi, nói giọng chân chất, mộc mạc. Hỏi chị từ đâu mà có ý định bán xu xoa, chị cười, nói nghe như đùa, thì quê mình người ta hay ăn món này, vô đây không có chắc thèm, nên chị mở bán. Cái lý do nghe cũng thật hiền lành. Chị nấu xu xoa mỗi ngày, rong biển lấy từ quê Quảng Ngãi, mẹ chị cất công chọn mua, đem về phơi khô rồi gửi vào Sài Gòn. Để có được mẻ xu xoa ngon bán cho khách, chị phải chuẩn bị rất kỹ lưỡng từng công đoạn. Nhất là đoạn nấu nước đường, chị phải thử đi thử lại đến mấy loại đường, rồi cuối cùng dừng lại ở đường đen, vì theo chị thì chỉ có loại này mới đậm đà, kết hợp với gừng giã nhỏ thì cho vị ngọt thanh, không gắt, màu sắc lại đẹp óng ánh như mật. Nghe tới đó thôi đã biết cái tâm mà chị để vào trong món ăn nhiều tới cỡ nào. Tôi còn cảm nhận được niềm tự hào quê hương chan chứa trong con người chị, như cái ánh mắt lấp lánh của bất kỳ một người xa quê nào khi nói về món ăn đặc sản của quê hương mà tôi đã gặp trước đó.
Ăn xu xoa của chị, hương vị mát ngọt ngày xưa lại hiện về. Nhưng khác ở chỗ, chị bán xu xoa qua mạng, muốn ăn chỉ cần gọi, sẽ có người mang tới; còn chị bán xu xoa rảo bộ với đôi gánh nặng trịch ngày xưa của tôi thì đã đi vào dĩ vãng từ lâu lắm rồi.

Xu-Xoa xứ Quảng (phiên bản Sàigòn)


Nguyên Liệu

100 g rong biển khô
1 trái chanh
200 g đường cát trắng (nấu với nước sâm sấp mặt đường cho tan)
200 g đường tán vàng (đường bát của miền Trung, nấu với nước)
1 củ gừng (cắt sợi nấu với đường vàng)
200 ml whipping-cream

Các bước

Rong biển khô
Xu-Xoa xứ Quảng (phiên bản Sàigòn) bước làm 1 hình

Cách nấu: Rong biển khô rửa sạch vài nước thấy nước trong là được, sau đó ngâm khoảng 6 tiếng (hoặc tối ngâm sáng nấu). Sau khi ngâm, cũng rửa lại vài nước, rồi cho rong biển vào nồi cùng 2 lít nước lạnh & nước cốt 1 trái chanh (chanh làm cho rong biển tan), nấu lửa to trong 20 phút, thấy rong biển mềm nhũn, tan ra là được. Tắt bếp, dùng túi vải mõng (lưới) hoặc rây để lọc lấy phần nước. Lấy nước rong biển sau khi lọc để vào khay hay hộp, từ từ sẽ đông lại thành xu-xoa

Xu-xoa đông lấy ra khỏi hộp, cắt bỏ 1 lớp mỏng dưới đáy của xu-xoa để loại bỏ lớp sạn, cát còn sót. Sau đó cắt xu-xoa thành khối vuông nhỏ để dễ ăn

Xu-Xoa xứ Quảng (phiên bản Sàigòn) bước làm 3 hình


Whipping-cream (kem sữa tươi), hiệu nào cũng được
Xu-Xoa xứ Quảng (phiên bản Sàigòn) bước làm 4 hình

Ở Sàigòn, hay ăn xu-xoa với nước đường cát trắng, trên cùng cho whipping cream & đá vào
Xu-Xoa xứ Quảng (phiên bản Sàigòn) bước làm 5 hình

Quậy đều, rất ngon & mát lắm luôn
Xu-Xoa xứ Quảng (phiên bản Sàigòn) bước làm 6 hình

Cách ăn của người Quảng: Xu-xoa đã cắt nhỏ cho vào chén ăn với nước đường nấu với gừng cắt sợi

Xu-Xoa xứ Quảng (phiên bản Sàigòn) bước làm 7 hình

Thành phẩm: Xu-xoa ăn mềm nhưng không giòn, dẻo như rau câu, có mùi đặc trưng của rong biển nhưng nhẹ, dễ ăn


Đó thấy thèm chưa. Tôi Péc Kỳ Nên chưa thử Xu Xoa.
Nhưng thấy thì cũng thích ăn cái gì mát lạnh.
Lúc nóng cháy da cháy thịt những lúc hè đến

Thành phẩm: Xu-xoa ăn mềm nhưng không giòn, dẻo như rau câu, có mùi đặc trưng của rong biển nhưng nhẹ, dễ ăn



Tại Cam Ranh quê tôi, không có ai bán xu xoa. Chúng tôi nấu rau câu, nó đông lại cũng giống như xu xoa vậy. Trước kia, rau câu ở biển Cam Ranh rất nhiều, nhưng bây giờ thì không biết.

Ở Saigon có phải người ta kêu là bông cỏ khg, tui nhớ cái chị gánh vòng vòng trong xóm, trong gánh có tủ kiếng, có cục đá thiệt lớn , trên đá là mấy cái chén gọi là bông cỏ, có phải là xu xoa không vậy mọi người.

Originally Posted by xanhblue

Ở Saigon có phải người ta kêu là bông cỏ khg, tui nhớ cái chị gánh vòng vòng trong xóm, trong gánh có tủ kiếng, có cục đá thiệt lớn , trên đá là mấy cái chén gọi là bông cỏ, có phải là xu xoa không vậy mọi người.

Thạch bông cỏ mát lịm tim.
Nghe tên rất lạ nhưng ăn một lần bạn sẽ nhớ mãi món thạch bông cỏ này.
Hạt bông cỏ hay còn gọi là hạt Mác Púp/trâu cổ/thạch trắng là loại hạt có ở Cao Bằng, mùa hè mọi người hay mua về vò với nước cho nó đông lại và ăn như một loại thạch rất mát.

- 50gram hạt bông cỏ
- 1 lít nước (các bạn có thể dùng nước trong chai)
- 1 cái túi lọc dùng đựng hạt bông cỏ để vò trong nước
- 400 gram đường
- 300 ml nước
- 2 miếng chanh vàng

Cách làm:

Bước 1

50gr hạt bông cỏ cho qua cái rây để rây cho sạch những vụn bông.

Bước 2

Lược qua rây thêm lần nữa, lược xong đổ vào hộp rồi đem cất vào tủ lạnh, khoảng 30-40 phút.

Lưu ý: Lúc vừa vò xong các bạn có thể cho thêm 1 chút đường cát vào vì nếu không cho đường thì cái vị hơi chua.
Trong trường hợp bông cỏ không đông thì các bạn cho một chút xíu chuối sứ vào là bông cỏ sẽ đông lại.

Bước 4

Nấu nước đường như sau:

Cho 200gram đường và 50ml nước vào nồi, không khuấy và để cho đường tan, thỉnh thoảng lắc cho đến khi chuyển thành màu vàng nhạt thì tắt bếp và chế phần nước còn lại vào cùng với đường. Bắc lên bếp lại và nấu sôi, rồi để lửa liu riu cho đến khi nước đường keo lại như ý thì cho 2 miếng chanh vào và tắt bếp.

Thạch bông cỏ đã đông thì lấy ra cắt nhỏ và cho nước đường cùng chanh vào ăn chung rất ngon.

Các bạn có thể làm thêm hạt lựu bỏ vào ăn chung với thạch bông cỏ thêm chút dầu chuối sẽ cực kỳ ngon đấy!

Chúc bạn thành công với món ngon này nhé!

Cám ơn Giamaham.