GỌI TÊN "NAM KỲ LỤC TỈNH" DỄ MẾN HẾT SỨC:
HOÀI VỌNG, HĂNH DIỆN VỀ TRUYỀN THỐNG NƠI ĐÂY!
* Lối "giảng dạy" lệch lạc kiểu ǵ mà khiến cho không ít thế hệ sau này tưởng tên gọi "Nam Kỳ lục tỉnh" là do Tây đặt ra (?). Nên biết, Tây vào th́ làm ǵ c̣n "lục" (6), mà lên tới con số 20 đó đa.
A) Như trên fb này tôi đă từng ghi chú, "NAM KỲ" là danh xưng do chính người Việt đặt ra (hồi năm 1832, trước cả nửa thế kỷ khi Tây xâm chiếm toàn cơi 1884), Tây vô th́ Tây đặt tên bằng tiếng Tây, họ gọi là "Cochinchine".
Thêm điều này nữa, quí bạn chú ư, "NAM KỲ LỤC TỈNH" tức gồm 6 tỉnh. Đến lúc Tây vô th́ đâu c̣n 6 tỉnh rộng rinh, mà Tây chia ra thành 20 tỉnh!
Đây, 6 tỉnh gốc của Nam Kỳ ("Nam Kỳ lục tỉnh" 南 圻 六 省, tôi ghi bằng CHỮ IN HOA) => chia thành 20 tỉnh của "Cochinchine" (là tên Tây áp vô, gọi thay cho hai chữ "Nam Kỳ" đă có sẵn từ hơn nửa thế kỷ trước):
1/ GIA ĐỊNH: chia thành 5 tỉnh gọi là Gia Định, Chợ Lớn, Tân An, Tây Ninh, G̣ Công.
2/ BIÊN H̉A: chia thành 3 tỉnh gọi là Biên Ḥa, Bà Rịa, Thủ Dầu Một.
3/ ĐỊNH TƯỜNG: đổi tên thành Mỹ Tho.
4/ VĨNH LONG: chia thành 3 tỉnh gọi là Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh.
5/ AN GIANG: chia thành 5 tỉnh gọi là Châu Đốc, Long Xuyên, Sa Đéc, Sóc Trăng, Cần Thơ.
6/ HÀ TIÊN: chia thành 3 tỉnh gọi là Hà Tiên, Rạch Giá, Bạc Liêu.
Đó là cách mà người Pháp phân chia tỉnh vào năm 1899. Trước đó, người Pháp phân chia Nam Kỳ thành "hạt" (arrondissement) lúc th́ 27 hạt, lúc thu gọn c̣n 18 hạt, rồi lại nâng lên 19 hạt... Tới năm 1899, người Pháp đổi "hạt" thành "tỉnh" (province) - cách gọi "tỉnh" (省) được đặt ra từ đời Hoàng đế Minh Mạng (1832), tới năm 1899 này người Pháp mới dùng lại chữ "tỉnh" (viết tiếng Pháp là "province") nhưng thay v́ 6 (lục tỉnh) th́ trở thành 20 tỉnh lận.
Về sau, cũng dưới thời Pháp, c̣n thay đổi một vài lần nữa (đặt thêm tỉnh mới, rồi lại bớt đi).v.v...
B) Người Pháp khi đặt sự cai trị lên vùng đất phương Nam này, họ đâu muốn giữ "lục tỉnh" y như cái thuở vùng này c̣n độc lập. Mà họ đặt ra rất nhiều tỉnh mới, không c̣n "lục" ǵ ráo trọi.
Nhưng, người dân Nam Kỳ vẫn hoài vọng "lục tỉnh" miết - như một cách lưu luyến với truyền thống của cha ông.
Tỉ như hồi năm 1907, ở Sài G̣n xuất bản tờ báo mang tên "Lục tỉnh tân văn" (số báo đầu tiên ra ngày 15/1/1907), chủ bút là ông Trần Chánh Chiếu (Gilbert Chiếu). Ta nói, lúc này cái tên "Lục tỉnh" đâu c̣n trong thực địa nữa, nhưng vẫn lấy hai chữ "LỤC TỈNH" làm tên báo hẳn ḥi vậy đó!
Nói nào ngay, trong việc này th́ người Pháp họ lịch sự mà tôn trọng cái sự hoài vọng đó - chớ không bày tṛ cấm đoán, không "bức tử" những ǵ đă từng hiện hữu trong lịch sử vùng đất nơi đây và lưu lại trong tâm trí người dân bản xứ.
Cái tên gọi "Nam Kỳ lục tỉnh" nghe dễ mến hết sức, khơi gợi ngọn nguồn, làm sao quên cho nổi? Chỉ có những kẻ mang tâm địa hèn kém th́ mới hả hê khi "bức tử" tên gọi ngày xưa mà thôi.
---------------------------------------------------------------------
H́nh ảnh (hàng dưới): Báo Lục tỉnh tân văn; ṭa soạn báo Lục tỉnh tân văn tại Sài G̣n 1907.