Hơn 77.000 doanh nghiệp đã rời thị trường bốn tháng qua, số khác phải "bán mình" tránh vỡ nợ, hoặc chọn cách co hẹp sản xuất, giảm nhân sự để cầm cự. "Tình hình chưa bao giờ khó khăn như lúc này", đại diện một hiệp hội ngành sản xuất tại TP HCM đánh giá. Theo ông, nhiều chủ doanh nghiệp đã phải bán nhà, tài sản riêng để cầm cự, trả lãi vay.
Thực tế khó khăn đang bủa vây doanh nghiệp, nền kinh tế cũng được Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu tại phiên họp tuần trước của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ông Dũng cho hay nhiều doanh nghiệp lớn phải bán rẻ tài sản, những gì bán được đã bán với giá bằng nửa giá trị thực. "Việc này đáng lo ngại, nhất là với doanh nghiệp cần giữ, hỗ trợ khi người mua là nước ngoài", ông nói. Thậm chí, vị đại diện của hiệp hội ngành sản xuất TP HCM ở trên còn tiết lộ sau khi bán tài sản, tình hình tài chính của một số công ty trong hội vẫn rất tệ nên đang đàm phán với doanh nghiệp ngoại để "bán mình", tránh khả năng vỡ nợ. Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực - Thực phẩm TP HCM cũng từng cho biết vài doanh nghiệp lớn có thương hiệu hàng chục năm trong ngành gần đây phải chuyển nhượng, hợp tác với các doanh nghiệp, quỹ đầu tư ngoại.
Bốn tháng đầu năm, có 77.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng hơn 25% so với cùng kỳ 2022, tức mỗi tháng bình quân gần 20.000 doanh nghiệp phải rời thị trường, theo số liệu của Bộ Kế hoạch & Đầu tư.
Riêng lĩnh vực bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết quý I, số doanh nghiệp trong ngành này giải thể, ngừng kinh doanh tăng mạnh, lần lượt 30% và 61%, còn số lập mới giảm sâu, 63% so với cùng kỳ 2022. Các sàn giao dịch địa ốc cũng chung cảnh ngộ khi 30-50% phải đóng cửa, tạm dừng hoạt động so với quý cuối năm ngoái.
Theo một lãnh đạo Hiệp hội Cơ khí - Điện TP.HCM, có một số công ty hụt dòng tiền, đơn hàng sụt giảm, không có khả năng duy trì hoạt động nên chấp nhận đàm phán để bán luôn doanh nghiệp cho các doanh nghiệp nước ngoài của Hàn Quốc và Trung Quốc nhằm tránh vỡ nợ. Cũng có một số doanh nghiệp chia sẻ đang tiến hành sáp nhập, chấp nhận mất quyền kiểm soát hoặc thương hiệu để tránh nguy cơ gãy đổ. Một số doanh nghiệp cơ khí cũng thừa nhận phải chạy vạy, vay mượn khắp nơi để duy trì hoạt động, trả lương cho nhân viên, không dám nghĩ đến chuyện có lãi.
Ông Lê Viết Hải (chủ tịch Tập đoàn Hòa Bình, chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng TP.HCM):
Hiện nhiều nhà thầu phụ của chúng tôi đã phải thế chấp nhà, xe, thậm chí phải đem tài sản ra tiệm cầm đồ, đi vay nóng để có vốn cầm cự. Riêng chúng tôi đã chủ trương bán hết các dự án đã đầu tư để có tiền xoay xở. Những máy móc, thiết bị, giàn giáo lên đến hàng triệu m² thì chúng tôi trừ nợ bằng cách chuyển giao cho các nhà thầu phụ mà không kèo nài giá cả. Về tình hình chung, các doanh nghiệp xây dựng, vật liệu xây dựng hầu hết đều trong tình trạng bị chủ đầu tư nợ, dẫn đến nợ ngân hàng, nợ nhà cung cấp, nợ nhà thầu phụ, nợ lương nhân viên, nợ thuế...
Ông Nguyễn Ngọc Hòa (chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM): Rất nhiều ngành sản xuất chủ lực suy giảm đơn hàng, hiện có khoảng 50% doanh nghiệp đang sản xuất cầm chừng. Các doanh nghiệp cố gắng duy trì hoạt động để giữ lao động hoặc tạm ngừng hoạt động do thiếu đơn hàng. Trong bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp mong muốn được kích cầu tiêu dùng nội địa thông qua các chính sách giảm thuế như có thể giảm thuế giá trị gia tăng, trước bạ, tiêu thụ đặc biệt, thu nhập cá nhân hay thu nhập doanh nghiệp ... Bên cạnh đó, cần gia hạn thời gian nộp thuế và giải quyết nhanh hoàn thuế để giúp doanh nghiệp giảm áp lực và cải thiện dòng tiền.
Ông Phạm Xuân Hồng (chủ tịch Hội Dệt may - thêu đan TP.HCM): Các doanh nghiệp trong ngành dệt may TP đang hết sức đau đầu bởi thị trường đầu ra chưa có tín hiệu lạc quan, nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm lao động, cho lao động nghỉ việc hoặc sản xuất cầm chừng. Tình hình đơn hàng thế nào trong các tháng tới đến nay chưa có gì chắc chắn, kể cả khách hàng cũng bất ổn, thị trường bất ổn nên các nhà sản xuất cầm cự vượt qua giai đoạn khó.
Như vậy, tình hình còn khó khăn hơn cả thời điểm Covid-19 đang diễn ra. Khó khăn đến mức, trong 4 tháng qua, đã có hơn 77.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 25,1% so với cùng kỳ năm 2022.
Bất chấp những khó khăn về kinh tế và tình trạng ảm đạm trong hoạt động của các doanh nghiệp vì chiến dịch ‘đốt lò’, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vẫn khẳng định phương sách chống tham nhũng hiện nay là đúng đắn.
Phát biểu hôm 10/5 trong cuộc họp của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng tại Hà Nội, ông Trọng nói công tác phòng chống tham nhũng và tiêu cực đã được tiến hành rất bài bản, đúng chức năng, nhiệm vụ, thận trọng, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, có tác dụng răn đe và rằng việc thành lập Ban chỉ đạo cấp tỉnh về phòng chống tham nhũng là rất cần thiết.
Anh N.P.N, một phóng viên lâu năm trong lĩnh vực tài chính doanh nghiệp, cho rằng thế bế tắc hiện nay là do sự thiếu đồng bộ trong chiến dịch chống tham nhũng của ông Trọng.
“Vấn đề là song song với việc đánh chuột thì ông phải đổi mới thể chế…chứ bây giờ một vấn đề thì có biết bao nhiêu là luật quy định chồng chéo, luật này đá luật nọ. Riêng về bất động sản thì có mấy cái luật rồi như luật nhà ở, luật bất động sản, luật xây dựng, luật kinh doanh bất động sản, luật bán nhà…Tóm lại là nó chồng chéo lên nhau rất là khó làm,”Theo nhà báo này, luật ở Việt Nam chồng chéo như vậy là cố ý, chứ không phải do trình độ hạn chế của đội ngũ lãnh đạo. “Nó mập mờ như thế thì ông mới ăn được chứ, rõ ràng quá thì ông ăn cái gì,” anh nói thêm.
Anh N nói đây chính là vấn đề trong chiến dịch ‘đốt lò’ của ông Trọng:
muốn chống tham nhũng nhưng lại để cho căn nguyên tạo ra tham nhũng, sự chồng chéo và mập mờ trong hệ thống luật, tồn tại.
Gần 50% doanh nghiệp cho rằng năm nay sẽ còn khó khăn hơn so với năm ngoái giữa bối cảnh kinh tế thế giới không thuận lợi, nguồn vốn đầu tư công tiếp tục bị tắc nghẽn do tâm lý sợ trách nhiệm và sợ bị ‘quẳng vào lò’ của các cấp lãnh đạo từ địa phương cho tới các bộ ban ngành trung ương.
