Thùng thuốc súng với hai ngòi nổ Iran, Syria

Tuần qua, bầu không khí vốn căng thẳng ở khu vực Trung Đông tiếp tục bị đốt nóng đến mức nghẹt thở bởi cuộc chiến ngoại giao quyết liệt giữa Iran với phương Tây và cuộc khủng hoảng chính trị trầm trọng ở đất nước Syria.

Cuộc chiến ngoại giao giữa Iran với Anh và phương Tây

Iran tiếp tục là điểm nóng thu hút sự chú ý lớn nhất của dư luận thế giới trong tuần qua khi ngay trong những ngày đầu tuần, hàng ngàn người biểu tình nước này đã giận dữ xông vào đập phá Đại sứ quán Anh, đốt cờ, đốt xe và bắt cóc các nhân viên ngoại giao Anh làm con tin.

Vụ tấn công trên đã đẩy quan hệ giữa Anh và Iran vào một cuộc chiến ngoại giao thực sự nghiêm trọng. Cuộc chiến này không chỉ giới hạn ở riêng hai nước mà nó còn lôi kéo một loạt nước đồng minh của Anh ở Châu Âu tham gia vào.

Vụ biểu tình bạo lực nhất nhằm vào Đại sứ quán Anh hay nói rộng hơn là phương Tây trong vòng hơn 3 thập kỷ qua ở Iran đã gây ra một loạt phản ứng dây chuyền từ Anh, các đông minh của nước này ở Châu Âu và Mỹ. Trên thực tế, cuộc khủng hoảng giữa Anh và Iran phản ánh bản chất mối quan hệ giữa nước CH Hồi giáo với phương Tây do Mỹ dẫn đầu.

Quan hệ giữa Iran với các cường quốc phương Tây từ lâu vốn luôn ở trong trạng thái căng như dây đàn, lúc nào cũng như sắp sửa rơi vào miệng hố chiến tranh, chỉ bởi vì chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran. Phương Tây cáo buộc Iran đang tìm cách sản xuất vũ khí nguyên tử dưới vỏ bọc một chương trình hạt nhân dân sự. Lo sợ một đất nước Iran sở hữu vũ khí hạt nhân có thể gây nguy hiểm đến an ninh của mình nên các nước phương Tây tìm mọi cách để ngăn chặn Tehran theo đuổi chương trình hạt nhân. Đáp lại, Iran khẳng định chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích hòa bình và kiên quyết không chịu khuất phục trước mọi áp lực của phương Tây. Đây chính là nguồn cơn gây ra mối quan hệ căng thẳng giữa Iran với phương Tây.

Mối quan hệ căng thẳng trên bắt đầu được đốt nóng lên sau khi hồi giữa tháng 11 vừa rồi, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tung ra một bản báo cáo, trong đó lần đầu tiên cơ quan này cáo buộc Tehran đang bí mật sản xuất bom nguyên tử. Thông tin gây chấn động này ngay lập tức trở thành “mồi lửa” kích cho ngọn lửa âm ỉ ở khu vực Trung Đông bùng cháy dữ dội.

Song song với những tin đồn về việc Mỹ, Anh và Israel đang lên kế hoạch tấn công Iran thì một loạt nước phương Tây trong đó có Anh bắt đầu tung ra tới tấp những biện pháp trừng phạt kinh tế khắc nghiệt hơn nhằm vào Iran. Tehran ngay sau đó đã có đòn đáp trả. Và trong ngày cuối cùng của tuần trước, Iran đã quyết định giảm mối quan hệ ngoại giao với Anh xuống cấp thấp hơn. Và hai ngày sau đó, người dân Iran đã cuồng nộ xông vào đập phá Đại sứ quán Anh ở thủ đô Tehran.

Dù chính phủ Iran đã bày tỏ sự lấy làm tiếc về vụ tấn công trên nhưng Anh vẫn đáp trả bằng cách rút hết các nhân viên ngoại giao về nước đồng thời tuyên bố đóng cửa Đại sứ quán Iran tại thủ đô London, trục xuất toàn bộ nhân viên ngoại giao Iran về nước. London cáo buộc, chính phủ Iran “đã tiếp tay” cho vụ tấn công vào Đại sứ quán của họ.

Sau các động thái trả đũa của Anh với Iran, Pháp, Đức và Hà Lan cũng nhanh chóng triệu hồi Đại sứ của các nước này từ Tehran về nước để bàn bạc về vấn đề Iran. Italia cũng đang cân nhắc biện pháp này. Các nhà lãnh đạo Anh còn cảnh báo, Iran sẽ phải gánh chịu những hậu quả nghiêm trọng từ vụ tấn công nói trên.

Những diễn biến ngày một xấu đi trong quan hệ giữa Iran với phương Tây khiến nhiều người lo ngại về một cuộc chiến tranh có thể bùng lên ở khu vực Trung Đông vốn bất ổn lâu này. Lo ngại này tăng thêm khi Bộ trưởng Quốc phòng Israel Ehud Barak hôm 1/12 đã thẳng thừng tuyên bố, Israel có thể sẽ phải đánh Iran dù không muốn. Ông Barak thậm chí còn nhấn mạnh, Israel sẽ tự quyết trong những vấn đề liên quan đén an ninh đất nước, ám chỉ đến việc họ sẽ không thông báo trước cho đồng minh thân thiết nhất là Mỹ nếu họ có ý định tấn công phủ đầu Iran.

Rõ ràng, cuộc khủng hoảng quan hệ giữa Iran và các cường quốc phương Tây không hề có dấu hiệu bớt căng thẳng mà ngược lại càng ngày càng leo thang một cách đáng lo ngại. Nếu các nước tiếp tục không kiềm chế thì viễn cảnh một cuộc chiến tranh là khó tránh khỏi.

Trong bối cảnh, các nước trên thế giới đang phải “oằn” mình gánh chịu những nỗi đau từ cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ thì một cuộc chiến tranh chẳng đem lại lợi ích cho bất kỳ ai.

Syria bên bờ vực của một cuộc nội chiến đẫm máu

Hồi giữa tuần này, một quan chức của Liên Hợp Quốc đã lên tiếng cảnh báo, Syria đang bên bờ vực của một cuộc nội chiến đẫm máu. Và mối quan ngại này đang được rất nhiều người chia sẻ.

Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, đã có hơn 4.000 người thiệt mạng trong các cuộc biểu tình bạo lực kéo dài nhiều tháng qua ở đất nước Syria và số lượng lính đào ngũ cầm vũ khí chống lại chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad đang ngày một gia tăng. Khi chính quyền của Tổng thống Assad càng ra tay đàn áp mạnh mẽ các cuộc biểu tình thì sự phản đối ngày càng trở nên quyết liệt hơn. Chính vì thế, sự đối đầu giữa lực lượng thân chính phủ với những người biểu tình sẽ trở nên bạo lực hơn, đẫm máu hơn và đến một lúc nào đó, nó sẽ biến thành một cuộc nội chiến thực sự.

Nguy hiểm hơn, trong khi “chảo lửa” ở Syria đang bốc cháy dữ dội thì các nước bên ngoài tiếp tục “đổ thêm dầu vào lửa”. Điều này được thể hiện qua hàng loạt các động thái gần đây của các nước phương Tây. Thay vì tìm kiếm một giải pháp ngoại giao, các nước trong khu vực và các nước thuộc Liên minh Châu Âu đã nhất trí tăng cường một loạt biện pháp trừng phạt đối với các ngành năng lượng, tài chính, ngân hàng và thương mại của Syria nhằm trừng phạt chính quyền của Tổng thống Assad. Mỹ cùng với các nước phương Tây còn tìm cách thúc đẩy Liên Hợp Quốc thông qua một nghị quyết lên án Syria. Chưa hết, Mỹ còn điều một loạt tàu chiến đến khu vực biển ngoài khơi Syria.

Cuộc chiến ở đất nước Syria nếu nổ ra sẽ để lại những hậu quả kinh khủng hơn ở Libya gấp nhiều lần bởi ở đây có sự đối đầu giữa Mỹ với Nga.

Nga đã nhiều lần lên tiếng phản đối các động thái của phương Tây nhằm vào Syria. Moscow đã công khai tuyên bố sẽ bảo vệ chính quyền của Tổng thống Assad và không để Syria biến thành Libya thứ hai. Để minh chứng cho tuyên bố của mình, Nga đã điều một loạt tàu chiến đến vùng biển ngoài khơi Syria. Mới đây, Nga còn tuyên bố sẽ cung cấp cho Syria một loạt tên lửa hành trình siêu thanh đối hạm Yakhont. Phó Thủ tướng thứ nhất của Nga - ông Sergei Ivanov trong tuần còn nói, Moscow không thấy có lý do gì để ngừng xuất khẩu vũ khí sang Syria. Đây rõ ràng là sự thách thức của Nga đối với Mỹ và phương Tây bởi các nước này đang tìm cách áp đặt lệnh cấm vận vũ khí lên Syria. Rõ ràng, Moscow đang gửi đến Mỹ và phương Tây một thông điệp, đó là, đừng động đến đồng minh Syria của họ!

Kiệt Linh