NASA ưu tiên sứ mệnh đưa người Mỹ lên Sao Hỏa

[troopy]

Tỷ phú công nghệ Jared Isaacman, người vừa được Tổng thống Donald Trump đề cử làm người đứng đầu mới của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), khẳng định sứ mệnh đưa phi hành gia Mỹ đặt chân lên Sao Hỏa sẽ là ưu tiên hàng đầu trong nhiệm kỳ của ông. Tuy vậy, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của Mặt Trăng trong hành trình chinh phục không gian.


Tỷ phú Jared Isaacman. Ảnh: AP

Trong văn bản gửi tới Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông của Thượng viện Mỹ trước phiên điều trần dự kiến diễn ra ngày 9/4, ông Isaacman nêu rõ: “Chúng ta sẽ đặt mục tiêu đưa người Mỹ lên Sao Hỏa làm ưu tiên số một. Trên hành trình đó, chúng ta sẽ tiếp tục phát triển năng lực quay trở lại Mặt Trăng, đồng thời đánh giá những lợi ích khoa học, kinh tế và an ninh quốc gia từ việc duy trì sự hiện diện tại bề mặt của Mặt Trăng”.

Ông Jared Isaacman là một doanh nhân trong lĩnh vực công nghệ và từng gây tiếng vang lớn với chuyến bay vũ trụ thương mại đầu tiên vào năm 2021. Theo truyền thông Mỹ, ông đã trấn an các thượng nghị sĩ trong cuộc gặp tuần trước, rằng việc đưa con người trở lại Mặt Trăng vẫn là một “mệnh lệnh quốc gia”. Tuyên bố này nhằm xoa dịu lo ngại từ một số nghị sĩ rằng định hướng tập trung vào Sao Hỏa - vốn được Tổng thống Trump và Giám đốc điều hành SpaceX Elon Musk ủng hộ - sẽ làm lu mờ chương trình Mặt Trăng hiện tại.

Thực tế, chương trình Artemis - nỗ lực đưa con người quay lại Mặt Trăng - đã được khởi xướng từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Mục tiêu của chương trình là biến Mặt Trăng thành một “bàn đạp” cho các sứ mệnh sâu hơn vào vũ trụ, đặc biệt là tới Sao Hỏa. Giờ đây, khi ông Trump trở lại Nhà Trắng và tỷ phú Isaacman nhận được sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ ông Musk, định hướng chiến lược của NASA có thể được tái định hình theo hướng tập trung hơn vào Hành tinh Đỏ.

Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra một câu hỏi lớn: Liệu việc ưu tiên Sao Hỏa có đồng nghĩa với việc hạ thấp vai trò của chương trình Artemis, hay chỉ đơn thuần là một sự tái cân bằng chiến lược với Sao Hỏa trở thành trung tâm trong kế hoạch dài hạn?

NASA hiện đã đầu tư hàng tỷ USD vào Artemis, huy động sự hợp tác của nhiều quốc gia đồng minh và hàng chục công ty tư nhân - trong đó có SpaceX - với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái kinh tế lâu dài trên Mặt Trăng. Thế nhưng, những phát biểu gần đây của ông Trump cho rằng “Sao Hỏa mới là tương lai”, kết hợp với quan điểm từ ông Musk rằng “Mặt Trăng chỉ là yếu tố gây sao nhãng”, đang khiến tương lai chương trình Mặt Trăng trở nên bấp bênh.

Ngoài ra, các nhà thầu truyền thống của NASA như Boeing và Northrop Grumman cũng liên tục bị ông Musk chỉ trích. Điều này càng khiến số phận của Hệ thống phóng không gian (Space Launch System - SLS) - loại tên lửa chủ lực của chương trình Artemis - rơi vào trạng thái bất định. Dự án này đã tiêu tốn hơn 20 tỷ USD, và con số dự kiến còn tăng gấp đôi trong các nhiệm vụ sắp tới. Cho đến nay, SLS mới chỉ có một lần phóng - một chuyến bay thử nghiệm không người lái vào năm 2022 - sau nhiều năm bị trì hoãn.

Trong bản điều trần, ông Isaacman không ngần ngại chỉ trích tình trạng chậm tiến độ và đội vốn tại NASA. Ông nhấn mạnh: “Thật đáng nản lòng khi phần lớn các chương trình của NASA đều bị trì trệ và vượt ngân sách. Điều này làm mất đi cảm hứng của công chúng - những người luôn muốn ngước nhìn bầu trời và mơ về những điều kỳ diệu đang chờ đợi phía trước, chứ không phải trong vài thập kỷ nữa”.

VietBF@sưu tập