Tóm lược mối quan hệ Việt – Trung thời phong kiến tự chủ

[Romano]

Quan hệ Việt – Trung thời phong kiến tự chủ, một cách tóm lược, có thể hình dung như sau :

CHÍNH TRỊ CHIA HAI NƯỚC – LÀM ĐẾ MỖI PHƯƠNG

Sử Ta : “Thước núi tấc sông của ta, lẽ nào lại nên vứt bỏ ?… Nếu ngươi dám đem một thước, một tấc đất của Thái Tổ làm mồi cho giặc, tội phải tru di !” (Đại Việt sử ký toàn thư / 大越史記全書).

Ảnh (trái qua phải, trên xuống dưới) : 1. Sắc phong thời Lê ; 2. Tranh chân dung Nguyễn Trãi ; 3. Tranh chân dung Tùng Thiện vương ; 4. Sắc phong thời Nguyễn ; 5. “Thiên Nam tứ chí lộ đồ” với đảo Hoàng Sa nằm ở chính giữa, phía dưới bản đồ.
Sử Tàu : “Tống – Nguyên cường thịnh còn không thể lấy An Nam. Triều ta (nhà Minh) lấy rồi cũng lại để mất. An Nam ắt không thể lấy được… Ôi An Nam từ sau khi nhà Tống cắt đất phân phong, mặc cho lập quốc, xưng hoàng xưng đế, mặc cho tự làm. Người Tống đánh chẳng xong, rốt lại phong vương. Người Nguyên đánh chẳng xong, cũng lại phong vương. Triều ta lấy nhưng không được, cũng lại phải phong vương” (Hoàng Minh kinh thế văn thiên biên / 皇明經世文編).

Sử Hàn : “Dám dùng nghi lễ triều đình. Chẳng phải chỉ ngang tàng ở cõi xa, mà kỳ thực muốn chống chọi ngang hàng cùng Trung Quốc” (Triều Tiên vương triều thực lục / 朝鮮王朝實錄).
VĂN HÓA TỰA MỘT DÒNG – ĐẠI ĐỒNG TIỂU DỊ

Sử Ta : “Bàn về phép trị nước thì noi nhị đế tam vương, bàn về đạo thống thì noi lục kinh tứ tử, coi Khổng – Mạnh là nhà, coi Chu – Trình là cửa. Về học vấn thì coi Tả – Quốc là nguồn, coi Ban – Mã là nhánh. Về văn chương thì thơ phú noi Chiêu Minh – Văn Tuyển, xem Lý – Đỗ là tấm gương ; thư họa theo Chu lễ – Lục thư, coi Chung – Vương là mô phạm. Chiêu hiền đãi sĩ, ấy khoa cử Hán – Đường vậy. Đai rộng mũ cao, ấy trang phục Tống – Minh vậy. Cứ vậy mà suy, đại để như thế” (Chu nguyên tạp vịnh thảo / 周原雜詠草).

Sử Tàu : “Sứ thần lại qua, thường có người giỏi văn học tới học nghề, mua các sách kinh truyện, đồng thời chép lấy quy định lễ nghi, quan chế, các chức văn võ trong ngoài cùng hình luật, đem về nước mình, nhất nhất phỏng theo. Bởi vậy, phong tục, văn chương, cách thức viết chữ, chế độ áo mũ, cũng như khoa cử, trường học, quan chế, nghi lễ trong triều, âm nhạc, giáo hóa đều rất khả quan” (Thù vực chu tư lục / 殊域周咨錄).

Trần Quang Đức

[Độc giả] Việt Anh :

Giờ cái tư tưởng bài Tàu a dua của dân mình, thật chẳng khác gì lấy dao tự thiến.

[Độc giả] Trần Mạnh Cường :

“Vi sĩ đại phu giả, phi Nghiêu Thuấn chi đạo bất trần tiền, phi Khổng Mạnh chi đạo bất trước thuật” / “Đã là kẻ sĩ đại phu, nếu không phải đạo Nghiêu Thuấn, không bày tỏ trước vua ; không phải đạo Khổng Mạnh, không trước thuật” (Trương Hán Siêu – “Khai Nghiêm tự bi”).

[Độc giả] Thạch Nghiên :

Đây nói về lịch sử – văn hóa thì nên chấp nhận cái đã có, chứ cái kiểu dân Việt Nam bây giờ biến thái thành thứ tôn sùng “văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc” (đa số bằng miệng và bằng nhiệt tình chửi) dù không biết nó là cái gì.

[Tác giả] Trần Quang Đức :

Đại thể tương đồng, chi tiết dị biệt. Không có thứ gì rập khuôn cả, chỉ là phỏng theo. Nhưng trước khi đi vào chi tiết phải hiểu được đại thể đã, bằng không cứ loay hoay kêu ộp ộp dưới giếng gắng gỏi chứng minh “tao rất khác mày”. Kỳ thật, cả 4 anh Việt – Trung – Hàn – Nhật chẳng anh nào giống anh nào cả, nhưng lại không khác nhau. Tư duy hiện nay chỉ muốn được nói được nghe về sự khác biệt, toàn do tự mình hành hạ mình. Rước sư tử Tàu về là do mình, đập sư tử Tàu đi cũng do mình, ngớ ngẩn hơn nữa là đánh tráo khái niệm sư tử với nghê.

tm