Rumani trưng cầu dân ý về luận tội Tổng thống

(VOV) - Ngày 28/7, cử tri Rumani bắt đầu đi bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu ý dân về luận tội Tổng thống Traian Basescu vì hành vi lạm dụng quyền lực.

Sự kiện này được cho là đỉnh điểm của chuỗi tranh giành quyền lực đã lên đến đỉnh điểm giữa Liên minh Xã hội tự do do Thủ tướng Victor Ponta dẫn đầu, và đảng Dân chủ tự do của Tổng thống Basescu.

Việc trưng cầu dân ý về luận tội một nguyên thủ quốc gia đương nhiệm cũng trở thành sự kiện nổi cộm trong đời sống chính trị trong Liên minh châu Âu, mà Rumani là một thành viên chính thức.

Thực tế, đây không phải là lần đầu tiên ông Basescu đứng trước nguy cơ bị phế truất. Năm 2007, ông từng đối mặt với một cuộc thăm dò dư luận để quyết định vận mệnh chính trị và may mắn thoát nạn khi 74% cử tri bỏ phiếu ủng hộ ông. Tuy nhiên, “cửa thoát hiểm” của ông Basescu lần này hẹp hơn, khi chính quyền của ông cùng với những chính sách thắt lưng buộc bụng đã khiến uy tín của ông bị giảm sút.

Tổng thống Rumani, ông Traian Basescu

Những con số mới nhất cho thấy, tăng trưởng kinh tế của Rumani đã ở trong tình trạng âm suốt 2 quý đầu năm nay. Tỷ lệ thất nghiệp đã tăng lên 7,5%. Đây là những yếu tố khiến uy tín của ông Basescu giảm sút nghiêm trọng.

Cuộc trưng cầu ý dân sẽ được xác định là hợp lệ nếu số cử tri tham gia bỏ phiếu đạt quá bán trong tổng số 18 triệu cử tri. Tuy nhiên, các nhà quan sát tại chỗ cho rằng, sẽ rất khó đạt được tỷ lệ này, khi mà số cử tri không tham gia bỏ phiếu tại Rumani liên tục phá kỷ lục, do họ thất vọng về chính giới bị chỉ trích là chỉ nghĩ đến quyền lợi riêng tư.

Cử tri Rumani có quan điểm khác nhau về cuộc trưng cầu ý dân lần này: “Cuộc trưng cầu ý dân lần này là cần thiết để biết được ai là người lãnh đạo đất nước mà người dân cần. Chúng ta sẽ được biết điều này sau khi có kết quả”.

Một cử tri khác nói: “Chúng ta đang lãng phí 23 triệu euro, mà lẽ ra nó được dùng để giúp đỡ trẻ em và người nghèo. Không cần thiết phải tổ chức cuộc trưng cầu ý dân, vì ông Basescu nên biết và từ chức”.

Ngay sau khi Quốc hội do Liên minh Xã hội tự do chiếm đa số thông qua quyết định luận tội Tổng thống Basescu, áp lực chỉ trích gay gắt từ các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu và Mỹ đã buộc Tổng thống tạm quyền Rumani Crin Antonescu phục hồi lại một điều luật được cho là sẽ nới rộng cơ hội với ông Basescu. Theo đó, cuộc trưng cầu dân ý chỉ có hiệu lực khi tỷ lệ người tham gia phải đạt ngưỡng tối thiểu trên 50%.

Trước đó, Quốc hội Rumani đã hủy bỏ quy định về ngưỡng tối thiểu trên. Tuy nhiên, động thái của ông Ponta và Liên minh Xã hội tự do bị Tòa án Hiến pháp Rumani, Ủy ban châu Âu (EC) và Liên minh châu Âu cho là vi phạm nghiêm trọng tính dân chủ và yêu cầu việc luận tội phải tuân thủ theo Hiến pháp.

Trước những bất ổn ở Rumani, cộng đồng quốc tế đã bày tỏ sự quan ngại. Uỷ ban châu Âu (EC) cho biết, cơ quan này “lo lắng về những diễn biến hiện tại ở Rumani”. Theo EC, các quy định về luật pháp, sự công bằng dân chủ và tính độc lập của bộ máy tư pháp là “hòn đá tảng của nền dân chủ châu Âu và là nhân tố thiết yếu đối với sự tín nhiệm giữa các nước trong EC”.

Trong khi đó, Mỹ cũng phản đối việc Quốc hội Rumani luận tội Tổng thống. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland cho biết, Mỹ lo ngại về những diễn biến chính trị gần đây ở Rumani “đang đe doạ sự công bằng dân chủ và làm giảm quyền lực của các cơ quan độc lập như Toà án Hiến pháp”. Bên cạnh đó, Nhà Trắng kêu gọi đồng minh NATO của mình hãy thực hiện cuộc trưng cầu dân ý trong tinh thần công bằng và minh bạch, tôn trọng các giá trị về luật pháp và dân chủ.

Kết quả chính thức của "cuộc sát hạch" tín nhiệm này sẽ được công bố ngay sáng mai (30/7, giờ địa phương) song, "cuộc chiến" trên chính trường Rumani không vì thế mà kết thúc. Diễn biến chính trị căng thẳng có nguy cơ tiếp diễn sẽ khoét sâu thêm sự chia rẽ trong xã hội, gây rối loạn thị trường và làm mất ổn định kinh tế nghiêm trọng./.

Ngọc Khương/VOV-Trung tâm tin