Bước ngoặt mới trong nỗ lực đàm phán hoà bình ở Ukraine

[Romano]

Bản kế hoạch hòa bình mới được cho là giảm từ 28 xuống 19 điểm được Tổng thống Ukraine Zelensky đón nhận tích cực, song Ukraine vẫn mất thêm nhiều vị trí chiến lược.
Tài liệu sửa đổi được nhóm đàm phán Mỹ do Ngoại trưởng Marco Rubio dẫn đầu và phía Ukraine do Chánh văn phòng Tổng thống Andriy Yermak đứng đầu hoàn thiện.Nhà Trắng cho biết: "Tất cả các quan ngại chính của phía Ukraine: bảo đảm an ninh, phát triển kinh tế dài hạn, bảo vệ hạ tầng, tự do hàng hải và chủ quyền chính trị, đều đã được giải quyết kỹ lưỡng trong cuộc họp. Ukraine đánh giá cao việc Mỹ tiếp thu có hệ thống các phản hồi của họ vào từng thành tố của khuôn khổ giải quyết”.

Các đại diện Ukraine xác nhận rằng "dựa trên những sửa đổi và làm rõ được trình bày hôm nay, bản dự thảo hiện tại phản ánh lợi ích quốc gia của họ và đưa ra các cơ chế đáng tin cậy, có thể thực thi để bảo đảm an ninh của Ukraine trong cả ngắn hạn và dài hạn”.

Một trong những điểm nhượng bộ quan trọng là Mỹ dường như chấp nhận rút bỏ giới hạn quân đội Ukraine ở mức 600.000 quân.

Tuy nhiên, hiện chưa có cuộc gặp nào giữa ông Trump và ông Zelensky được lên kế hoạch, theo phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt.

Bà nói Nhà Trắng "lạc quan" về kế hoạch hòa bình mà ông Trump đề xuất, một kế hoạch có sự tham gia góp ý của cả Nga và Ukraine.Oleksandr Bevz, cố vấn của Yermak và người tham dự hội nghị Geneva, cho biết: "Nhiều điều khoản gây tranh cãi đã được làm mềm hoặc điều chỉnh lại để gần hơn với lập trường của Ukraine. Dù không phải mọi câu chữ trong dự thảo đều 'có thể chấp nhận được', tài liệu đã sửa đổi đến mức ít nhất có thể được xem xét, thay vì mang tính tối hậu thư như trước".

Bản kế hoạch 28 điểm tuần trước, được cho là do Đặc phái viên Steve Witkoff soạn thảo cùng phái viên Nga Kirill Dmitriev, gây tranh cãi mạnh, làm dấy lên quan ngại khắp châu Âu và cả trong hàng ngũ nghị sĩ Cộng hòa Mỹ ủng hộ Ukraine. Phản ứng dữ dội đến mức Ngoại trưởng Rubio phải trấn an rằng bản rò rỉ không phản ánh lập trường chính thức của chính quyền Trump.

Bản kế hoạch 28 điểm trước đó yêu cầu Ukraine nhượng một lượng lớn lãnh thổ ở phía đông, bao gồm cả những vùng họ vẫn đang kiểm soát. Đây là điều Tổng thống Volodymyr Zelensky không chấp nhận, ngay cả khi Mỹ đe dọa giảm hoặc chấm dứt hỗ trợ.

Theo AP, nhà lãnh đạo Ukraine nói đất nước ông "có thể phải đối mặt với lựa chọn khó khăn giữa việc bảo vệ quyền chủ quyền và giữ lại sự hỗ trợ thiết yếu từ Mỹ". Ông Zelensky khẳng định người dân Ukraine "sẽ luôn bảo vệ quê hương".

Ông Zelensky bày tỏ hy vọng hòa bình có thể đạt được, nhưng không đề cập cụ thể yêu cầu còn lại của Nga về nhượng đất. "Hiện tại, sau cuộc họp ở Geneva, số điểm trong bản kế hoạch hòa bình đã giảm xuống, và nhiều điều khoản hợp lý đã được đưa vào khuôn khổ mới”, ông Zelensky nói trên Telegram.

“Vẫn còn rất nhiều việc phải làm, vô cùng khó khăn, để hoàn thiện tài liệu cuối cùng”, ông nói. "Chúng tôi đánh giá cao việc cộng đồng quốc tế sẵn sàng giúp đỡ, và Mỹ đang hành động mang tính xây dựng”.

Trong khi đó, các quốc gia châu Âu, bao gồm Anh, Đức và Pháp đã chuẩn bị đề xuất đối trọng với kế hoạch 28 điểm của Mỹ.

Yuri Ushakov, cố vấn chính sách đối ngoại kỳ cựu của Nga, nói với báo giới tại Moskva rằng kế hoạch hòa bình của EU "không phù hợp với chúng tôi chút nào". Ông Ushakov nói thêm rằng kế hoạch của ông Trump, với nhiều nhượng bộ lớn cho Nga bao gồm việc Ukraine từ bỏ nhiều vùng lãnh thổ và giới hạn quy mô quân đội Kyiv, là "chấp nhận được hơn" đối với Điện Kremlin.

Trong khi đó, trên chiến trường, tại Zaporizhzhia, quân Nga đã phá vỡ tuyến phòng thủ phía bắc Huliaipole, đe dọa một trong những cứ điểm kiên cố nhất của Ukraine. Nga tập trung khoảng 40.000 quân tại đây, tấn công từ phía bắc nhằm bao vây lực lượng Ukraine. Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết đã đẩy lùi bảy đợt tấn công, nhưng hai trận đánh vẫn đang diễn ra. Phía Nga tuyên bố chiếm được khu định cư Zatishye, cách Huliaipole 2,5 km về phía bắc.

Tại Donetsk, quân Ukraine vẫn cố thủ ở Pokrovsk, nhưng Viện Nghiên cứu Xung đột đánh giá Nga "rất có thể sẽ hoàn tất việc kiểm soát Pokrovsk và Myrnohrad." Thêm 60 dặm về đông bắc, quân Nga đang tiến gần Siversk, với các cuộc tấn công mạnh nhất ở hướng Slovyansk.

Blogger quân sự Serhii Sternenko cảnh báo: "Trong khi sự chú ý tập trung vào Huliaipole và Pokrovsk, các mặt trận khác cũng đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Siversk, Yampil sắp rơi vào khủng hoảng”.

Giám đốc Tình báo Quốc phòng Ukraine Kyrylo Budanov cho biết Nga đặt mục tiêu chiếm trọn Donetsk vào mùa xuân năm sau, dù ông nhận định đây là điều "phi thực tế." Trong bối cảnh đàm phán còn nhiều bất định và Ukraine liên tục mất trận địa, triển vọng đạt được hòa bình vẫn mờ mịt.