Khang Hi là thời kỳ thịnh trị của nhà Thanh, chỉ số sinh kế của người dân rất mạnh. Đi theo đó là bộ máy chính quyền với phần lớn quan lại chính trực, điều này khiến vua Khang Hi rất vui mừng. Tuy nhiên, trong đó vẫn có một số kẻ cuồng thác lợi dụng sơ hở của triều đ́nh, tham ô chuộc lợi và Cát Lễ là một trong số đó.

Cát Lễ
Cát Lễ thuộc bộ lạc Chính Hồng Kỳ, tài giỏi, nhanh trí, có tài điều phối quân sự và chính trị. Ông ta quan lại các cấp đánh giá cao v́ làm việc thận trọng nên nhanh chóng được thăng chức Trung lang. Dù có tài nhưng bản chất xấu xa của Cát Lễ đă bộc lộ rơ sau khi bước lên chức vụ cao.
Vào năm Khang Hi thứ 35 (năm 1696), Hoàng đế Khang Hi ngự giá thân chinh Cát Nhĩ Đan, khi đó Cát Lễ được giao phụ trách việc vận chuyển quân lương. Khi đang dựng doanh trại ở sông Lô Luân, Hoàng đế Khang Hi đă gặp Cát Lễ.
Trong lần gặp mặt này, Khang Hi đă khen ngợi khả năng đối đáp và giải quyết vấn đề của ông ta. Từ đó Cát Lễ thăng tiến nhanh chóng và được thăng chức Thịnh Kinh Bộ Hộ lư sự quan, nội các học sĩ, sau đó được cử đến Sơn Tây giữ chức tuần phủ.
Cát Lễ quả thực xuất sắc nhưng bản chất lại tham lam, sau khi trở thành quan chức, ông ta đă nhận hối lộ, gài bẫy Trung lang Hồ Tá Phi, hành động liều lĩnh, “thông qua việc cắt giảm 20% lương thực và củi lửa”, thu lợi bất chính hơn 400.000 lạng bạc.
Ông ta cũng bỏ bê cấp dưới của ḿnh, đồng thời đổ lỗi cho các quan lại bất đồng hoặc có vấn đề với ḿnh. Cát Lễ ngày càng trở nên quá đáng, tội danh của tông ta được tŕnh lên tận Hoàng đế Khang Hi. Ban đầu Khang Hi định hỏi tội Cát Lễ, nhưng cuối cùng ông đă không làm vậy. Có lẽ Khang Hi muốn Cát Lễ có thể tự thay đổi.
Tuy nhiên, ḷng tốt của Khang Hi không khiến Cát Lễ kiềm chế bản thân mà ngược lại càng tăng cường vơ vét. Đặc biệt sau khi được thăng chức làm Tổng đốc Lưỡng Giang, ḷng tham của ông ta càng ngày càng mănh liệt.
Vào năm Khang Hi thứ 50 (năm 1710) đă xảy ra vụ gian lận trong thi cử. Hoàng đế Khang Hi đă ra lệnh điều tra kỹ lưỡng sự việc và phát hiện ra rằng kẻ có liên quan chính là Cát Lễ. Tuy nhiên, cuối cùng Hoàng đế Khang Hi chỉ phế ông ta khỏi chức tổng đốc chứ không xử tử. Dường như không dễ dàng để hạ được Cát Lễ.
Tuy nhiên, những kẻ có quá nhiều hành vi bất chính không hối cải chắc chắn sẽ phải chết. Vào năm Khang Hi thứ 52 (năm 1713), một bà già đă nói điều ǵ đó với Khang Hi khiến Cát Lễ bị chém chết.
Theo ghi chép trong “Thanh bại tỏa xuyết”, một ngày nọ, Hoàng đế Khang Hi đến hậu cung để thỉnh an thái hậu và t́nh cờ gặp mẹ của Cát Lễ đang khóc than với thái hậu về điều ǵ đó. Khi Khang Hi hỏi tại sao, bà cụ nói rằng: “Lễ dùng thuốc độc giết mẹ”.
Trong “Thanh sử cảo” cũng ghi lại một âm mưu tương tự, Cát Lễ bất hiếu và nổi loạn. Ông ta cưng chiều vợ và không ḥa hợp với mẹ của ḿnh. Thậm chí ông ta c̣n bỏ độc vào thức ăn của mẹ ḿnh, nhưng rất may điều đó đă được phát hiện kịp thời. Do đó lăo phu nhân đă vào cung khóc lóc với thái hậu.
Khang Hi nghe được câu chuyện th́ tỏ ra vô cùng tức giận. Cát Lễ c̣n dám giết cả mẹ ruột của ḿnh, người như vậy làm sao có thể tin cậy được? Do đó hoàng đế lập tức hạ lệnh xử tử Cát Lễ không chút do dự.
VietBF@ sưu tập