01/21/20
(Washington Post) – Ban cố vấn pháp lư của Tổng thống Donald Trump và các đồng minh Cộng hoà đang lẳng lặng lên kế hoạch dự pḥng trong trường hợp Dân chủ kiếm đủ phiếu để buộc các nhân chứng ra khai trong phiên xét xử luận tội, trong đó có nỗ lực giữ cho cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton khỏi sự chú ư của công chúng.
Trong khi tiếp tục bày tỏ tự tin rằng Dân chủ sẽ thất bại trong việc thuyết phục 4 nhà lập pháp Cộng hoà quay lưng lại với Lănh tụ Đa số Thượng viện Mitch McConnell (Cộng hoà – Kentucky), người phản đối gọi nhân chứng ra khai, th́ Cộng hoà đang lên kế hoạch B đề pḥng trường hợp. Điều này cho thấy Cộng hoà không mấy chắc chắn trong việc chiếm ưu thế về nhân chứng và lời khai của Bolton.
Một khả năng được đưa ra bàn, theo một viên chức cao cấp trong nội các, là sẽ loại bỏ lời khai của Bolton bằng lư do quan ngại an ninh quốc gia, để bảo đảm lời khai của ông ta không được công khai. Để có lời khai của Bolton được thực hiện kín, các luật sư của Trump sẽ phải yêu cầu thủ tục này, và chắc chắn cần 51 phiếu phê chuẩn ở Thượng viện. Nhưng đề nghị này vốn được một số các nhà lập pháp Cộng hoà đưa ra bàn trong những ngày gần đây, được xem là công cụ cuối cùng chống lại Bolton trở thành nhân vật bùng nổ trong phiên xét xử. Trước hết, các thượng nghị sĩ liên quan đến những cuộc họp bàn cho hay, sẽ trở thành một cuộc chiến căng dữ dôị tại toà.
Phiên toà xét xử luận tội ông Trump sẽ diễn ra nghiêm trang vào hôm thứ Ba, vào hai khoản luận tội: Lạm quyền và cản trở công lư. Chúng là trọng tâm của cáo buộc Trump giữ lại viện trợ quân sự và một cuộc hội kiến ở Toà Bạch Ốc nhằm gây áp lực buộc Ukraine điều tra đối thủ chính trị, trong đó có cựu Phó tổng thống và là ứng cử viên tổng thống Dân chủ 2020 Joe Biden. Chính phủ Trump “làm mặt lạnh” với cuộc điều tra luận tội của Hạ viện, bác bỏ nhân chứng và tài liệu.
Trong nghị quyết tổ chức xét xử luận tội được McConnell công bố vào thứ Hai, quy định sẽ cho phép mỗi bên được triệu tập nhân chứng nếu được Thượng viện tán thành, nhưng trước hết nhân chứng phải được lấy lời khai hữu thệ. “Thượng viện sẽ không có nhân chứng nào ra khai trừ phi các bên đă có cơ hội lấy lời khai của những nhân chứng đó,” nghị quyết ghi. Lấy lời khai thông thường diễn ra kín, như đă diễn ra trong cuộc điều tra luận tội của Hạ viện vào năm ngoái.
Ngăn chặn những nhân chứng như Bolton, hoặc cản lời khai công khai có thể sẽ đem đến những nguy cơ chính trị cho Cộng hoà. Bolton tuyên bố sẽ ra khai nếu nhận được trát đ̣i của Thượng viện.
“Dân chủ sẽ đặt câu hỏi: Phải chăng nhân dân Mỹ không xứng đáng biết sự thật?” William Galston từ Brookings Institution cho hay. “Mặc khác, họ có thể tính toán rằng ra khai công khai sẽ tạo ra sự không chắc chắn mà họ sẵn sàng muốn tránh.”
Trump tuyên bố sẽ khẳng định đặc quyền hành pháp nếu Bolton được gọi ra khai. “Tôi nghĩ phải vậy thôi, v́ lợi ích của văn pḥng,” Trump nói trên Fox News vào tuần trước.
Toà Bạch Ốc trong những trao đổi với các nhà lập pháp Cộng hoà đă chỉ ra, họ sẽ kháng án toà liên bang nhằm ngăn chặn Bolton nếu ông ta từ chối nghe theo lời hướng dẫn.
Nhiều Thượng nghị sĩ Cộng hoà và viên chức Toà Bạch Ốc tỏ ra thận trọng v́ chiến lược chưa hoàn tất và các bàn thảo mới ở giai đoạn sơ bộ, nhất là khi Bolton và những người khác thậm chí không thể được gọi ra khai trong mấy tuần tới nếu 51 thượng nghị sĩ không thể đi đến thoả thuận về nhân chứng. Và cho đến nay, thương lượng giữa Cộng hoà và Dân chủ bị đ́nh trệ khi họ đang đấu tranh việc ai sẽ ra khai.
Dù ǵ th́ những bàn luận trên cũng là sự thừa nhận ngấm ngầm rằng, ban pháp lư của Trump và các đồng minh chính trị gặp khó khăn trong việc dự đoán trước phiên xét xử tại Thượng viện sẽ diễn ra như thế nào, cho dù Cộng hoà đang đoàn kết chung quanh tổng thống và thúc đẩy tha bổng cho ông ta trong phiên toà chóng vánh 2 tuần.
Hiện nay, nếu có đủ thượng nghị sĩ bỏ phiếu kêu gọi nhân chứng sau phần tranh căi giữa hai bên, McConnell dự tính sẽ bảo đảm nhân chứng được thẩm vấn kín thay v́ công khai. Và một phiên lấy lời khai kín sẽ áp dụng cho Bolton và có lẽ Hunter Biden v́ Cộng hoà sẽ hầu như chắc chắn đồng ư nhân chứng nếu họ có thể gọi nhân chứng họ muốn.
Liệu lời khai của Bolton có được giữ bí mật hay một phiên lấy lời khai kín vẫn c̣n là điểm thương lượng, chưa biết Cộng hoà có với tới điểm đó hay không.
HG