2. TRẬN CHIẾN CẦU KHÁNH KHÊ VÀ GIỜ HỌC LỊCH SỬ
Trong một bức tranh tương phản, khác với sự công khai rầm rộ của Trung Quốc, th́ cuộc chiến tranh vệ quốc của Việt Nam chống Trung Quốc
xâm lược tháng 2/1979 ít khi được nhắc đến trên phương tiện truyền thông và trong sách báo.
Nếu nhắc đến th́
rất giản lược dưới cái tên mập mờ Chiến tranh biên giới phía Bắc.
Trong sách giáo khoa học sinh phổ thông,
không có nhiều ḍng nói về chiến tranh tháng 12/1979 chống quân Trung Quốc xâm lược.
Những dẫu không có nhiều trong sách giáo khoa, th́ giáo viên dạy môn lịch sử vẫn có cách để dạy cho học sinh biết về cuộc chiến tranh chống Trung Quốc xâm lược tháng 2/1979.
Học lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc
th́ không học sinh nào không thích. Nó cuộn chảy trong máu.
Nhưng thay v́
được học những trang sử vẻ vang, những sự kiện hấp dẫn, mà lại
phải học những điều buồn tẻ – th́ chán học lịch sử
không phải là lỗi của học sinh.
Cuộc chiến tranh chống quân Trung Quốc xâm lược tháng 2/1979
là một chương sử hào hùng , cần được giảng dạy trong trường học ngang bằng như các cuộc chiến tranh chống ngoại xâm khác của dân tộc.
Cần hàng chục giờ học cũng
không lột tả hết các khía cạnh của cuộc chiến tranh chống quân Trung Quốc xâm lược tháng 2/1979.
Một trong những chủ đề có thể cho giờ học lịch sử là Đoàn Khánh Khê :
- Cánh cửa thép bảo vệ tổ quốc ở mặt trận Lạng Sơn.
Đầu năm 1979, quân chủ lực của Việt Nam phải tập trung cho chiến trường Campuchia, nên ở mặt trận Lạng Sơn
chỉ có sư đoàn 3 thuộc quân chủ lực.
Bởi thế, ngay sau khi chiến tranh bùng nổ,
sư đoàn 337 của Quân khu 4 đă được điều động ra mặt trận Lạng Sơn.
Sư 337 đă hành quân thần tốc vượt 500 km từ Nghệ An ra Lạng Sơn.
Là hậu duệ của vua Quang Trung, trên đường hành quân sư đoàn 337
ôn lại lịch sử vẻ vang vua Quang Trung hành quân đánh tan 20 vạn quân Thanh mùa xuân năm 1789.
Đến chiều ngày 25/2/1979 sư đoàn 337 đă vào vị trí chiến đấu trên tuyến pḥng thủ Khánh Khê – Điềm He – Tu Đồn với khẩu hiệu:
“ Một tấc không đi, một ly không rời, đánh thắng ngay trận đầu trên tuyến đầu Tổ quốc ”.
Trận chiến ở cầu Khánh Khê
vô cùng quan trọng cho việc pḥng thủ Lạng Sơn và
đă đi vào lịch sử là một trận chiến oai hùng, bẻ gẫy mục tiêu xâm lược của quân Trung Quốc
với số lượng đông gấp 5-7 lần.
Đại tá Đỗ Phấn Đấu, nguyên Chính uỷ sư đoàn 337 đă ghi lại như dưới đây.
“Chiều ngày 26/2, bộ phận cảnh giới của Trung đoàn 4 trong khi làm nhiệm vụ đă chạm trán địch ở phía Tây Nam điểm cao 649, bộ đội ta đă nổ súng tiêu diệt địch và bắt được thám báo của chúng ở Nhạc Kỳ.
Đây là chiến công đầu tiên của Sư đoàn trong chống giặc xâm lược trên tuyến biên giới phía Bắc.
Rạng sáng ngày 28/2, quân địch bắt đầu tiến công trên toàn chính diện pḥng ngự của Sư đoàn từ Khánh Khê đến Điềm He, chúng áp dụng chiến thuật đầu nhọn đuôi dài, kết hợp đánh chính diện và vu hồi, bao vây, chia cắt, ỷ thế đông quân ồ ạt bao vây tấn công ta.
Sư đoàn chỉ thị cho Trung đoàn 4 kiên quyết chặn đánh tiêu diệt địch với quyết tâm :
- “Một tấc không đi, một ly không rời ”
Điều Trung đoàn 52 cơ động phản kích địch chiếm giữ cao điểm 559 – Ba Pách, đánh mạnh vào sườn trái của địch yểm hộ cho Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 4 giữ vững cầu Khánh Khê và cao điểm 649 ; lệnh cho cụm pháo Trung đoàn 108 ở Đại An bắn vào đội h́nh địch chi viện cho Trung đoàn 4 và Trung đoàn 52 chiến đấu.
Chiến sự diễn ra vô cùng ác liệt, đặc biệt là ở điểm cao 649, cầu Khánh Khê, khu vực Pa Pách và điểm cao 559.
Tại điểm cao 649, địch dùng 1 tiểu đoàn bộ binh
có hỏa lực yểm trợ ồ ạt tiến công đánh chiếm điểm cao.
Suốt ngày 28/2 và 1/3, địch tổ chức hàng chục đợt tiến công.
Nhưng đă bị Trung đội 1, Đại đội 9, Tiểu đoàn 3,
do Trung đội trưởng Trần Minh Lệ chỉ huy đẩy lùi 18 đợt tiến công lớn nhỏ tiêu diệt hàng trăm tên địch
trứớc khi cả trung đội anh dũng hy sinh.
Với quyết tâm
giành lại điểm cao khống chế.
Đồng chí Nguyễn Xuân Ḥa, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 3 trực tiếp chỉ huy Đại đội 11, vượt sông phản kích.
Cuộc chiến đấu
không cân sức lại diễn ra vô cùng ác liệt nên đồng chí Nguyễn Xuân Ḥa cùng phần lớn lực lượng Đại đội 11 đă anh dũng hy sinh ngay bên mép chiến hào quân địch.
Cùng với điểm cao 649, địch đă sử dụng một lực lượng từ 2 đến 3 tiểu đoàn nống ra cao điểm 300 (bản Khuông Luông) và cao điểm 400 (bản Khuông Ŕ) tiến về Điềm He, dùng pháo binh bắn mạnh vào trận địa chốt của Đại đội 2, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn Bộ binh 4.
Đây là hướng pḥng ngự chủ yếu của Trung đoàn.
Dưới sự chỉ huy của đồng chí Nguyễn Xuân Hồng, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1 và đồng chí Hà Đăng Ninh, Đại đội trưởng Đại đội 2, bộ đội ta bám sát mục tiêu
- Xử lư kịp thời hậu quả của từng đợt pháo kích; sau đó dùng 1 Đại đội, được hỏa lực chi viện giữ chốt;
- 2 Đại đội c̣n lại tiến xuống sườn thung lũng, vu hồi đánh tạt sườn vào phía sau đội h́nh co cụm của đối phương,
tiêu diệt tại chỗ hơn :
- 200 tên
- Phá hủy 1 khẩu ĐKZ
- Tịch thu 1 khẩu Trung liên, 4 CKC và một số quân trang, quân dụng khác của địch.
Tại điểm cao 559, đối phương đă đánh chiếm trước khi Sư đoàn bước vào chiến đấu.
Đây là một trong
những điểm cao lợi hại nhất mà đối phương dùng để khống chế điểm cao 649 và chốt đầu cầu, giữ đường 1B từ Khánh Khê đi Đồng Đăng.
Nhận thấy vị trí quan trọng này, chủ trương của trên là quyết tâm phản kích đánh chiếm lại cao điểm 559, lực lượng được sử dụng chủ yếu là Tiểu đoàn 6, Trung đoàn Bộ binh 52. 17 giờ ngày 1/3, ta tổ chức tiến công.
Các chiến sĩ Đại đội 10, Đại đội 11, Đại đội 12 của Tiểu đoàn 6 chiến đấu anh dũng trong 5 giờ liền,
tiêu diệt trên 300 tên.
Sáng ngày 2/3, ta tiếp tục đánh chiếm, trận chiến đấu kéo dài tới 21 giờ đêm
- Ta tiêu diệt hơn :
- 350 tên địch, thu 1 khẩu ĐKZ và một số phương tiện chiến tranh khác, buộc đối phương phải co cụm lại ở trên đỉnh.
Sau khi Tiểu đoàn 6, Trung đoàn 52
phản kích không thành, Sư đoàn điều Đại đội 5, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 4 tổ chức tiến công địch ở Pa Pách, đối diện chân cầu Khánh Khê.
Đại đội 5 đă tổ chức 3 mũi tấn công và chiến đấu rất dũng cảm, nhưng do hỏa lực của địch mạnh và khống chế từ trên cao, nên ta không đánh chiếm được, đồng chí Nạp, Đại đội trưởng anh dũng hy sinh ở phía cánh trái cao điểm.
Cùng lúc này, đơn vị được sự chi viện hỏa lực của Trung đoàn Pháo binh 108 đă tiêu diệt địch, khống chế hỏa lực, phá hủy các công sự trận địa của đối phương, tạo điều kiện cho bộ binh ta phản kích đánh chiếm các mục tiêu.
Tại khu vực cầu và ngầm Khánh Khê, sau khi đánh bật một phân đội của Trung đoàn 52 ở cao điểm Pa Pách, địch sử dụng 3 tiểu đoàn lần lượt vượt cầu Khánh Khê sang phía Nam, nhưng đều bị Đại đội 10 thuộc Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 4 và hỏa lực của ta đánh bật trở lại.
Cuộc chiến đấu giằng co, quyết liệt giữa một bên là bộ đội ta quyết giữ cầu và đối phương quyết vượt cầu kéo dài suốt nhiều ngày, quân địch bị thiệt hại nặng.
Về phía ta, Đại đội 10 cũng bị tổn thất khá nặng, 2 lần phải thay đại đội trưởng, 3 lần thay chính trị viên, nhưng
“chốt” trận địa Khánh Khê vẫn được giữ vững.
Đại đội 10 đă chiến đấu quyết liệt, phá vỡ đội h́nh tiến công,
buộc đối phương phải rút lui.
Trước khi rút lui, đối phương đă dùng bộc phá đánh sập cầu Khánh Khê để ngăn chặn ta truy kích.
Chiến công này góp phần để Sư đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chặn đứng và đánh bại mũi vu hồi chiến dịch của đối phương.
Trên hướng Nhạc Kỳ, huyện Văn Lăng, chiều ngày 23/2, khi quân địch tiến công, Tiểu đoàn 2 đă cùng lực lượng của Trung đoàn 12, Quân khu 1 bước vào chiến đấu, giữ vững trận địa, tạo thế trận cho Trung đoàn Bộ binh 4 tổ chức chiến đấu ngay khi vừa đặt chân đến khu vực đảm nhiệm từ 14 giờ ngày 25/2.
Từ 27/2 đến 4/3, Tiểu đoàn 1 đă ngoan cường chiến đấu, đánh lui hàng chục đợt tiến công, tiêu diệt hàng trăm tên địch, thu nhiều vũ khí.
Chính trị viên đại đội Nguyễn Văn Cúc
- Đại đội trưởng Nguyễn Kim Tượng
- Tiểu đội trưởng Vi Văn Thắng
- chiến sĩ Nguyễn Văn Phúc
- Trần Quốc Thể đă anh dũng chiến đấu đến hơi thở cuối cùng.
Sau 12 ngày đêm chiến đấu liên tục, giành giật quyết liệt với địch từng tấc đất, chiến hào, Sư đoàn cùng các đơn vị bạn đă hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ pḥng ngự chiến dịch được giao góp phần đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của địch.
Sự hy sinh anh dũng đó măi măi ghi danh vào lịch sử dân tộc như những bài ca bất tử.
Đó là :
- Trung đội trưởng Trần Minh Lệ đă anh dũng chiến đấu đến hơi thở cuối cùng
- Chiến sĩ Nguyễn Đức Nga, một ḿnh cũng xuất kích
- Tiểu đội trưởng Nguyễn Văn T́nh, bám trụ trận địa đến cùng
- Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Xuân Ḥa anh dũng, mưu trí linh hoạt, luôn nêu cao tư tưởng tiến công, t́m địch mà diệt
- Tiểu đội trưởng Chu Minh Mỹ dũng cảm, sáng tạo dùng súng máy 12,7mm đánh lui hàng chục đợt tiến công của địch trên một hướng, diệt 63 tên địch tại cao điểm 649
- Y tá Nguyễn Xuân Sang, vừa cứu chữa thương binh vừa mưu trí tiêu diệt 12 tên địch tại cao điểm 649
- Phó đại đội trưởng Lê Tất Thắng, Chính trị viên Nguyễn Thái Hoà cùng bộ đội chiến đấu đánh lui 16 đợt tiến công của một trung đoàn địch
- Chiến sĩ thông tin Lê Đức Thân mưu trí vượt qua ṿng vây lửa đạn để truyền mệnh lệnh của cấp trên lên đơn vị trên chốt, góp phần giữ vững trận địa…
Ngày 18/3/1979, quân xâm lược rút về bên kia biên giới.
Cầu Hồ Kiều ở thị xă Lào Cai, tỉnh Hoàng Liên Sơn (nay thuộc tỉnh Lào Cai)
bị địch dùng thuốc nổ phá sập khi rút lui, cuối tháng 3/1979. Ảnh: Nguyễn Trân - TTXVN
Sư đoàn vinh dự được đón nhiều đồng chí lănh đạo Đảng, Nhà nước và Quân đội như Tổng bí thư Lê Duẩn, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Trường Chinh, Đại tướng Văn Tiến Dũng, Đại tướng Đoàn Khuê… lên thăm, động viên, khen ngợi.
Sư đoàn 337 vinh dự được mang tên Đoàn Khánh Khê với 10 chữ vàng truyền thống:
“Khẩn trương – Nghiêm túc – Đoàn kết – Kiên cường – Quyết thắng”.
Không tuyên truyền để gây hận thù,
nhưng kỷ niệm ghi nhớ chiến công của của các chiến sỹ và đồng bào đă hy sinh v́ bảo vệ tổ quốc là điều phải làm.
Không nên để cho kẻ xấu đục bỏ tấm bia ghi công của Sư 337- Đoàn Khánh Khê anh hùng.
CHIA SẺ
Người thầy không chỉ dạy cho học sinh theo sách giáo khoa. Nếu theo sách giáo khoa th́ có nhiều học sinh tự học mà không cần thầy giáo. Tầm sư học đạo
là học cái ngoài sách giáo khoa.
Hai lư do làm cho đa phần học sinh hiện nay
không thích học môn lịch sử
là v́ nội dung sách giáo khoa
và v́ thầy giáo. !
Trong đó lỗi của thầy giáo có phần lớn hơn.
Thầy giáo đă
không có khả năng làm cho nội dung sách giáo khoa hấp dẫn hơn những chữ viết trong sách giáo khoa ;
và đă không dạy cho học sinh điều nằm ngoài chữ viết của sách giáo khoa.
Minh chứng là vẫn có những giáo viên lôi cuốn học sinh khi dạy môn lịch sử.
Lịch sử là văn học, là địa lư, là sinh học, là thiên văn học, là triết học, là số học… là toàn bộ cuộc sống quá khứ.
Vậy c̣n đ̣i hỏi ǵ nữa mà không hấp dẫn ? Nếu học sinh không muốn học môn lịch sử th́
không thể là lỗi của học sinh.
Lịch sử dân tộc là di truyền của tổ tiên – cuồn cuộn chảy trong ḍng máu của mỗi con người.
Dù sinh ra ở đâu , ở cuối chân trời góc bể , ở trên đảo hoang vu, trong lạnh giá của băng tuyết, thậm chí trong vỏ bọc của tàu vũ trụ trên mặt trăng hay trên sao hoả
– th́ con người sẽ biết về tổ tiên, không quên nguồn gốc, nên tự ḿnh mà ngộ được lịch sử.
Dù chỉ có mấy ḍng hay thậm chí không có ḍng nào trong sách giáo khoa,
th́ vẫn có cách truyền đạt được toàn bộ cuộc chiến tranh chống Trung Quốc xâm lược tháng 12/1979 cho học tṛ.
Nguyễn Ngọc Chu
https://baotiengdan.com