Thiền sư Thích Nhất Hạnh viên tịch tại Tổ đ́nh Từ Hiếu, phường Thủy Xuân, TP Huế, lúc 0h ngày 22/1, ở tuổi 96, theo cáo phó của tăng đoàn Làng Mai.
Tổ đ́nh Từ Hiếu là nơi Thiền sư Thích Nhất Hạnh bắt đầu con đường xuất gia tu học vào năm 1942, cũng là nơi ông từ nước ngoài về tĩnh dưỡng từ tháng 10/2018.
Rạng sáng 22/1, các tăng ni ở chùa Từ Hiếu bắt đầu dọn dẹp khu vực thiền đường Trăng Rằm nằm bên cạnh thất Lắng Nghe - nơi thiền sư Thích Nhất Hạnh viên tịch. Đây là nơi dự kiến cử hành khâm liệm, đặt linh cữu của thiền sư Thích Nhất Hạnh để tăng ni, phật tử đến viếng.
Trong sáng nay, nhiều tăng ni và người dân đă đến chùa Từ Hiếu để mong thấy thiền sư lần cuối. Do dịch bệnh Covid-19, chỉ một số tăng ni được vào thất Lắng Nghe, c̣n người dân đứng bên ngoài bái vọng từ xa.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh thỉnh chuông tại Làng Mai (Pháp), năm 2009. Ảnh: Plumvillage.org
Thiền sư Thích Nhất Hạnh, thế danh Nguyễn Xuân Bảo, sinh năm Bính Dần (1926) tại làng Thành Trung, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, là con kế út trong gia đ́nh có sáu anh chị em. Năm 1942, ông xuất gia tại Tổ đ́nh Từ Hiếu với Thiền sư Thanh Quư Chân Thật, được ban pháp danh Trừng Quang.
Năm 1949, ông rời Huế vào Sài G̣n tiếp tục tu học, bắt đầu sự nghiệp sáng tác với pháp hiệu Thích Nhất Hạnh.
Tháng 5/1966, thiền sư rời Việt Nam; hoạt động ở nhiều nước và từng trụ tŕ tại chùa Làng Mai, phía nam nước Pháp trong nhiều thập kỷ.
Ông là người đưa ra khái niệm "Phật giáo dấn thân" (engaged Buddhism) trong cuốn sách Vietnam: Lotus in a Sea of Fire, do ông viết. Với những hoạt động không ngừng nghỉ của ḿnh, thiền sư Thích Nhất Hạnh trở thành giảng viên, nhà văn, nhà thơ, nhà hoạt động xă hội và là nhà lănh đạo Phật giáo có ảnh hưởng lớn thứ hai ở phương Tây, chỉ sau Đạt Lai Lạt Ma, theo đánh giá của một số hăng tin nước ngoài.
Thất Lắng Nghe thuộc Tổ đ́nh Từ Hiếu là nơi thiền sư Thích Nhất Hạnh viên tịch, sáng 22/1. Ảnh: Vơ Thạnh
Trong tác phẩm Thế giới Phật giáo, GS.TS John Powers, một học giả Phật học của Australia, đă chọn 13 vị sư góp phần vào sự thành h́nh và phát triển đạo Phật thế giới trong 2.500 năm qua, và thiền sư Nhất Hạnh ở vị trí thứ 10.
Mục sư Martin Luther King từng đề cử thiền sư Thích Nhất Hạnh cho giải Nobel Ḥa b́nh vào năm 1967. Trong gần 40 năm sống xa quê hương, ông là một trong những người tiên phong mang đạo Phật, đặc biệt là pháp môn chánh niệm đến xă hội phương Tây và góp phần xây dựng một cộng đồng Phật giáo dấn thân với gần 1.250 đệ tử xuất gia, hàng triệu đệ tử tại gia và độc giả trên khắp năm châu.
Thiền sư cũng là người đă mở ra hướng đi và phát triển những pháp môn thực tập với nhiều khoá tu dành cho các nhà giáo dục, thanh thiếu niên, nghệ sĩ, doanh nhân, các nhà lănh đạo, y bác sĩ... Ông đă viết hơn 120 cuốn sách, trong đó trên 40 cuốn bằng tiếng Anh, với một số tác phẩm nổi bật như Đường xưa mây trắng, Phép lạ của sự tỉnh thức, Hạnh phúc cầm tay, Phật trong ta...
Thiền sư Thích Nhất Hạnh từ Thái Lan trở về chùa Từ Hiếu năm 2020. Ảnh: Vơ Thạnh
Sau hơn 4 thập niên rời xa quê hương, Thiền sư Thích Nhất Hạnh lần đầu về Việt Nam vào năm 2005, tiếp đó trong các năm 2007 và 2008.
Đầu năm 2007, với sự đồng ư của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ông tổ chức ba trai đàn chẩn tế lớn tại ba miền Việt Nam với tên gọi "Đại trai đàn Chẩn tế Giải oan", cầu nguyện và giải trừ oan khổ cho những người từng chịu hậu quả của chiến tranh. Tại Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc tại Hà Nội, ông được mời về Việt Nam với tư cách là người thuyết tŕnh chủ đề chính.
Cuối năm 2014, ông trải qua một cơn xuất huyết năo và phải nhập viện ở Pháp trong 4 tháng rưỡi.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh trong ngày mùng 1 Tết Kỷ Hợi 2019. Ảnh: Vơ Thạnh
Sau khi phục hồi, Thiền sư từ Pháp đến ở tại Trung tâm tu học Làng Mai ở Thái Lan để được gần quê hương hơn. Năm 2017, ông một lần nữa trở lại Việt Nam và thăm chùa Từ Hiếu. Ngày 28/10/2018, Thiền sư Thích Nhất Hạnh từ Thái Lan trở về ngôi chùa này tịnh dưỡng và chia sẻ ư nguyện muốn sống tại đây cho đến ngày viên tịch.
Hàng ngày, ông được các tăng ni chăm sóc, lo việc ăn uống, đi lại. Những ngày thời tiết đẹp, thiền sư ngồi trên xe lăn đi thiền hành trong khuôn viên chùa.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh đă viết tâm thư gửi đến các chư tăng, nói rơ ư nguyện sau khi trở về Tổ đ́nh Từ Hiếu. Ông dặn các đệ tử của ḿnh: "Nếu một ngày thầy mất, đừng xây tháp mộ ǵ cho thầy. Tốn kém tiền của. Tốn đất của dân. Dân ḿnh c̣n nghèo lắm. Hăy hỏa táng thầy. Tro cốt thầy, hăy chia đều cho các Thiền viện của Làng Mai trên khắp thế giới rồi rải trên những con đường mà hàng ngày các con đi thiền hành. Làm như thế, ngày ngày, thầy và các con vẫn đi thiền hành chung".
Thiền sư cũng dặn các đệ tử rằng "thầy không muốn sau này quư vị xây cho thầy một ngôi tháp ở Tổ Đ́nh. Xây tháp như thế sẽ không có ư nghĩa ǵ nếu ngày hôm nay quư vị không nối tiếp được những ǵ thầy đang trao truyền".
VietBF@sưu tập