Cơn đại dịch xảy ra. Hung thủ vô h́nh COVID-19 một lần nữa đẩy ông Jimmy và gia đ́nh ông vào con đường cụt. Trường học đóng cửa. Học sinh học online. Mà sau khi gia đ́nh người Việt gốc Hoa ở Little Saigon, cả nhà bị trầm cảm, ông chồng từng tự tử, mọi người tuyệt vọng, nhưng “nhờ COVID-19,” họ cảm thấy cuộc đời thanh xuân hơn.
Ông Jimmy Wong và vợ, bà Xuân Lê (trái), cùng một người bạn chuẩn bị đi làm từ thiện. (H́nh: Cát Linh)
Đó là câu chuyện gia đ́nh ông Jimmy Wong, cư dân Garden Grove.
Vừa nghe mục đích của buổi gặp, ông Jimmy Wong vui vẻ nhận lời, cùng với câu nói: “Tôi sẵn sàng chia sẻ.”
Ông và ba người nữa trong gia đ́nh đang phải chiến đấu lấy lại cuộc sống b́nh thường theo cách “b́nh thường mới” trong xă hội giữa đại dịch COVID-19. Họ là những người đang mắc căn bệnh trầm cảm.
“Họa vô đơn chí”
Để cho buổi nói chuyện được mạch lạc, tự nhiên, ông Jimmy chọn một khung cảnh và thời gian mà ông biết lúc đó không có nhiều người, cùng với một chỗ ngồi khá kín đáo. Người đàn ông ngoài 50 tuổi, nụ cười hiền trên gương mặt nh́n măi không thấy nét nào của người… muốn chết. Vậy mà, đây là người từng dốc cả nắm thuốc cao máu để tự kết liễu ḿnh chỉ v́ “thấy ḿnh vô dụng.”
Cổ nhân nói “Phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí” quả thật không sai nếu vận dụng vào cuộc đời ông Jimmy, và gia đ́nh của ông.
Năm 2014, chưa hưởng trọn nỗi vui khi t́m được việc làm trong siêu thị AA, đường Harbor, Garden Grove, th́ tai họa bất ngờ ập đến. Trong một lần đang chất đồ lên chiếc kệ cao trong chợ, ông Jimmy bị hụt chân, té ngă. Cánh tay phải chống xuống đất. Xương cổ tay găy ngang. Ông trải qua bốn lần giải phẫu. Cho đến nay, trong cổ tay phải vẫn c̣n hai thanh sắt và 10 con ốc. Những thứ này sẽ tồn tại vĩnh viễn trong cơ thể ông.
Cánh tay phải của ông không những không thể co giăn b́nh thường mà mất hoàn toàn sức lực.
“Tôi cố gắng t́m công việc khác. Tôi không phải người kén chọn nghề nghiệp v́ ḿnh hiểu hoàn cảnh của ḿnh là không có bằng cấp. Nhưng bây giờ việc nặng, cần dùng sức th́ tôi không làm được. Việc nhẹ th́ tôi không đủ tiêu chuẩn,” ông Jimmy chậm răi nói, ánh mắt nh́n thẳng người đối diện.
Ông Jimmy Wong, người từng “nốc hết thuốc,” nhưng thần chết vẫn tha mạng. (H́nh: Cát Linh/Người Việt)
Sau nhiều lần t́m việc không thành, ông bắt đầu tuyệt vọng. Cuộc sống khó khăn chồng chất khi tất cả thu nhập trong gia đ́nh chỉ c̣n dựa vào mức lương của người vợ. Nỗi chán nản, thất vọng, cộng với ḷng tự trọng của một người đàn ông Việt gốc Hoa làm ông Jimmy có suy nghĩ tiêu cực.
Ông kể: “Lúc đó tôi nh́n ḿnh là h́nh ảnh một người đàn ông không đi làm được. Với một người gốc Hoa, đó là sự thất bại nặng nề. Tôi vốn bị thêm bệnh cao máu. Buổi tối hôm đó, nh́n hộp thuốc, tâm trạng trống rỗng và không hề có chút lo sợ, tôi uống hết số thuốc đang có.”
Nhưng, thần chết chưa gọi tên ông.
Bệnh chồng bệnh
Ông được cứu sống, và cũng từ đó, ông nhận ra “có lẽ ḿnh mắc bệnh trầm cảm.”
“Tôi bắt đầu t́m đến các bác sĩ tâm lư. Tuy nhiên, ai cũng khuyên tôi nên t́m một ngành nào đó đi học, vừa thoát khỏi sự chán nản, vừa chuẩn bị cho một cuộc sống khác. Nhưng làm sao tôi có thể học được với tinh thần như thế?” ông Jimmy nói.
Vẫn với giọng kể từ tốn, ông nói tiếp: “Những năm đầu tiên sau khi bị tai nạn, thất nghiệp, tôi c̣n một niềm an ủi thấy ḿnh hữu dụng là chở đứa con trai út đi học đại học UC Irvine. Tôi chở con đi học từ 9 giờ sáng, ngồi trong xe chờ đến 4 giờ chiều nó học xong th́ tôi chở về. Tôi vui v́ tôi giúp được con của ḿnh.”
Nhưng, niềm vui đó, tan nhanh.
Thiên Đức Wong, đứa con trai út vốn là niềm tự hào, là kỳ vọng của gia đ́nh, bị đuổi ra khỏi ngôi trường danh tiếng sau một năm học v́ “thường xuyên không làm bài tập.”
“Con trai tôi vốn bị trầm cảm từ những năm trung học. V́ sao lại như vậy th́ cho đến giờ tôi không có câu trả lời. Mỗi lần tôi hỏi đến việc học của cháu th́ cháu chỉ nói ‘ok’ nhưng khi kết quả học tập gửi về th́ điểm rất thấp,” ông Jimmy nói, hai bàn tay nắm chặt vào nhau.
Ông Jimmy Wong và vết thẹo trên tay. (H́nh: Cát Linh/Người Việt)
Cơn đại dịch xảy ra. Hung thủ vô h́nh COVID-19 một lần nữa đẩy ông Jimmy và gia đ́nh ông vào con đường cụt. Trường học đóng cửa. Học sinh học online. Nhiều nơi công việc bị cắt giảm, trong đó có vợ ông, bà Xuân Lê, người giữ thu nhập chính trong gia đ́nh.
Người phụ nữ gầy g̣, mái tóc kẹp gọn phía sau, ánh mắt có lúc mang vẻ vô hồn, có lúc lại ngập đầy nước mắt, nói nhỏ như… không thể nhỏ hơn: “Tôi không phải là người đầu tiên trong gia đ́nh đi bác sĩ tâm lư. Mà đó là thằng con trai út của tôi. Một buổi trưa, khi đang làm việc, tôi nhận được cú điện thoại từ trường học của Thiên Đức Wong khi đó đang học lớp 12.”
Bà chậm răi kể tiếp chuyện của hơn năm năm trước: “Nhà trường nói con tôi tự tử. Tôi chạy vội đến trường, thấy con ḿnh ngồi một góc khóc nức nở. Tôi cũng ̣a khóc, chỉ biết ôm lấy con ḿnh. Sau đó, nhà trường đưa cháu đi bác sĩ tâm lư. Một tuần đi hai lần. Lúc đó tôi mới biết con ḿnh bị trầm cảm.”
Từ đó, theo lời bà Xuân kể, Thiên Đức gặp nhiều bác sĩ tâm lư khác nhau, nhưng không nơi nào cậu con trai của bà “đi đến nơi đến chốn.”
“Cho đến hôm nay nó hoàn toàn không đi bác sĩ nữa. Nó cũng không có bạn bè nào, suốt ngày ở trong pḥng, trừ khi đi học. Bây giờ trường học đóng cửa th́ ở trong pḥng học online. Tôi với con tôi cũng bất đồng ngôn ngữ. Nó nói ḿnh không hiểu, để cho nó hiểu, ḿnh không biết nói thế nào,” bà nói.
Phận đàn bà vất vả, hai vai gồng gánh gia đ́nh có vẻ đă chưa “thỏa măn” tṛ đùa của số phận.
Trở lại câu chuyện của ḿnh, bà Xuân kể về hành tŕnh “chạm ngơ” căn bệnh trầm cảm của bà, đến giờ chưa dứt được.
“Thời đó, khoảng năm 2000, cuộc sống gia đ́nh chúng tôi rất khó khăn. Khi có đứa con thứ hai, tôi nhận làm ba việc. Hai đứa con của tôi cách nhau 6 năm tuổi,” bà nói.
Bà Xuân kể, suốt gần 10 năm, có khi bà nhận làm ba việc khác nhau.
Thời gian làm việc của bà có ngày bắt đầu lúc 7 giờ sáng và kết thúc lúc… 4 giờ sáng hôm sau. Có những khi chạy xe, bà chỉ mong đèn đỏ lâu một chút để được chợp mắt.
“Tôi thương con, thương chồng, cố gắng làm để lo cho chồng, cho con đầy đủ, nhất là thời gian anh Jimmy bị tai nạn. Có những ngày mệt mỏi, tôi trốn một góc và ngồi khóc. Không ai biết tôi khóc. Không ai biết tôi mệt mỏi,” bà Xuân nói với đôi mắt đỏ hoe.
Khó khăn chồng chất theo ngày tháng, không có người chia sẻ. Sự sống từ lúc nào đă trở thành một điều “không chấp nhận được” trong tiềm thức của bà.
“Lúc đó, suy nghĩ không muốn sống nữa luôn xuất hiện trong đầu tôi. Tôi đi bác sĩ. Bác sĩ hỏi chuyện và nói tôi vốn có tiền sử bệnh trầm cảm, nhưng chỉ khi đúng thời điểm, nó mới bộc phát,” bà nói.
Bà Xuân Lê, vợ ông Jimmy Wong. (H́nh: Cát Linh/Người Việt)
Bản thân bà cũng từng gặp vài bác sĩ tâm lư. Nhưng có lẽ chữa tâm lư cũng như chọn vợ chọn chồng, phải đúng người “có thể nói,” làm cho ḿnh có thể “bung” ra hết những con sâu đang gặm nhấm suy nghĩ của ḿnh.
Tại Trung Tâm Y Tế Nhân Ḥa, bà Xuân gặp được Bác Sĩ Tâm Lư Paul Hoàng. Bên cạnh những toa thuốc bắt buộc phải có, điều mà Bác Sĩ Paul mong muốn ông Jimmy và bà Xuân thực hiện là: “T́m ư nghĩa trong cuộc sống.”
“Khi chữa trị cho bệnh nhân, tôi tập trung vào mục đích và ư nghĩa trong cuộc sống. Để làm được điều đó th́ bạn cần làm ǵ? Những tâm bệnh dạng nhẹ th́ ḿnh t́m phương pháp để hồi phục. Trường hợp của ông Jimmy v́ không phải 100% tàn phế nên không xin được tiền bệnh,” Bác Sĩ Paul nói.
Ông cho biết khoảng sáu tuần lễ nay, ông giới thiệu vợ chồng ông Jimmy Wong tham gia công việc phát cơm thiện nguyện vào mỗi sáng Thứ Bảy. Những phần ăn nóng được chuẩn bị sẵn, các thiện nguyện viên sẽ mang đến những gia đ́nh có người lớn tuổi không có điều kiện ra ngoài trong mùa COVID-19.
Đối với bà Xuân, sau gần 20 năm “lặn lội thân c̣ khi quăng vắng,” giờ đây bà chấp nhận buông bỏ.
“Khoảng năm năm trở lại đây, tôi chỉ c̣n làm một công việc. Tôi thấy ḿnh đă buông được nhiều. Mặc dù tôi vẫn chu toàn cho gia đ́nh chồng con, nhưng tôi thấy tinh thần ḿnh đỡ hơn nhiều lắm,” bà Xuân nói.
Phương pháp tập “buông bỏ,” cộng với chia sẻ niềm vui, khó khăn với người khác, chính là những việc giúp cho những người như ông bà Jimmy Wong nh́n thấy ư nghĩa của cuộc đời.
Trầm cảm cũng từ đó mà dần dần bỏ đi, trả lại cho con người một cách sống “b́nh thường mới.” [đ.d.]