Trong cuộc sống hàng ngày, mọi người thường nói những kẻ đạo đức giả hay ngụy quân tử c̣n đáng sợ hơn kẻ tiểu nhân.
B́nh thường, ngụy quân tử thường tỏ ra rất trung thực, thật thà, một số người c̣n tỏ ra rất khiêm tốn và nhiệt t́nh, nhưng sau lưng họ sẵn sàng đâm dao vào người khác, có những người thậm chí c̣n mượn dao giết người, đổ lỗi cho người khác.
Tiểu nhân th́ sẽ giống con thú cố đuổi theo để cắn người, gặp loại người này bạn có thể lẩn trốn, tránh né, thậm chí có những lúc bạn c̣n có thể đánh lại. Nhưng với ngụy quân tử lại không như vậy, họ giống những con thú âm thầm đi phía sau rồi bất ngờ cắn bạn, chúng tấn công bạn một cách đột ngột, bạn không thể biết chúng sẽ làm ǵ cho đến khi nh́n thấy vết thương của ḿnh.
Quỷ Cốc Tử là bậc thầy mưu lược, ông đă dạy bảo rất nhiều học tṛ giỏi. Để phân biệt người quân tử thực sự với kẻ đạo đức giả, ngụy quân tử, ông đă chỉ ra 4 đặc điểm sau:
Đầu tiên, chỉ giúp đỡ người khác khi thấy cái lợi của ḿnh.
Họ làm việc tốt cho người khác để lấy thanh danh, để kết giao bạn bè. Thực ra, giúp đỡ người khác là một phẩm chất cao đẹp, không phải cách để kiếm lợi cho bản thân. Nếu bạn giúp đỡ người khác chỉ để lấy danh tiếng, để lấy ḷng người khác, th́ có nghĩa bạn đă làm mất đi ư nghĩa vốn có của việc làm này.
Những kiểu người như vậy, tới lúc sẽ bạc t́nh bạc nghĩa, chỉ chú trọng lợi ích cá nhân mà quên đi nghĩa t́nh, quả thật không nên kết giao. Người xưa nói, giúp người khác không nhằm được báo đáp, nếu chỉ để có được sự báo đáp của người khác th́ không nên thi ân. Cho người th́ nên với tấm ḷng rộng lớn như biển cả, phúc đức tích được sẽ như núi cao.
Đời tự nó đă khó khăn, dụng tâm không mưu mẹo th́ mới an được mệnh, đại đức có thể đủ đầy. Trợ giúp người khác, tự nhiên sẽ tích lũy phúc đức cho chính ḿnh, giúp ḿnh tiêu nạn miễn họa.
Thứ hai, làm việc tốt v́ muốn đề cao bản thân
Làm việc thiện chỉ là v́ muốn nâng cao danh tính của bản thân, muốn thể hiện ḿnh cao hơn người khác. Nhưng chẳng phải bản chất của làm việc tốt là v́ ḿnh muốn vậy, để tâm được b́nh an, để bản thân và mọi người đều nhận được cái tốt đẹp của xă hội?
Làm việc tốt là để bản thân cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ, để bản thân sống có giá trị hơn, có ư nghĩa hơn. Nếu làm việc tốt chỉ v́ danh lợi bản thân th́ đó chính là ngụy quân tử rồi.
Thứ ba, tỏ ra là người tốt, người có ư thức chỉ để thể hiện ḿnh
Ra vẻ ḿnh là người tốt, là người có đạo đức nhưng thực tế chỉ là để thể hiện với mọi người, để nổi bật giữa đám đông. Thực tế, một người có đạo đức, người ta sẽ tự ước thúc hành động mà không phải v́ hư vinh, hư danh.
Vị quan nổi tiếng đời nhà Thanh, Tăng Quốc Phiên không chỉ là một vị quan giỏi mà c̣n là người rất biết nh́n người. Ông từng nói có ba loại người không nên làm việc cùng: “Đầu óc thấp kém, không nói lư lẽ và thích thể hiện ḿnh”.
Người thích thể hiện là người luôn cho ḿnh là nhất, họ không ḥa đồng với mọi người, không tôn trọng ư kiến của người khác. Nếu làm việc với những người này, khó có thể t́m được tiếng nói chung với họ.
Thứ tư, xây dựng cơ nghiệp chỉ để được người đời ngưỡng mộ
Cố gắng làm nên nghiệp lớn chỉ để được người khác ngưỡng mộ, để thế giới phải thán phục. Tạo dựng sự nghiệp chỉ để được người đời tung hô, khen ngợi thật quá tầm thường.
Một người muốn thành tựu đại sự, thông thường v́ muốn theo đuổi hoài băo của ḿnh, để chiến thắng được bản thân, góp phần xây dựng thế giới tươi đẹp hơn.
Những người muốn thu hút sự chú ư của người khác, để được người khác ngưỡng mộ, họ sẽ không chịu được sự lạnh nhạt của người đời, họ muốn được khẳng định ḿnh. Sự tự tin của họ tạo dựng trên sự khen ngợi, đánh giá của người khác.
Thông thường kiểu người này hay thích khoe mẽ, huyễn hoặc bản thân, thích trở thành tiêu điểm trước đám đông, thích mọi người vây quanh ḿnh, đây cũng là biểu hiện của sự sáo rỗng, giả dối mà thôi.
Quỳnh Chi / DKN