NỐT THĂNG TRẦM !
Thuở ấy, vào giữa năm 1956, đoạn cuối con phố sát bờ sông về hướng Sơn-Phong, Hội-An vẫn c̣n hoang vu. Trước khi Chùa Sư Nữ được xây lên, th́ cái băi cỏ rộng bát ngát bên phải đường, kéo dài cho tới mé nước, là nơi để cho bọn con nít chúng tôi tụ tập nô đùa. Thời gian này gia đ́nh tôi ở thuê căn nhà sát cạnh băi cỏ mênh mông đó.
Liền vách nhà tôi là nhà thày giáo Như và cô giáo Ngọc. Phong cách vợ chồng nhà này phảng phất nét cao sang, quư phái. Họ trông rất đẹp đôi. Thày Như có lẽ chưa tới ba mươi tuổi, và cô Ngọc cũng chừng hăm lăm, hăm sáu.
Thày Như rất đẹp trai. Dáng dấp thày lúc nào cũng tao nhă, khoan thai. Đặc biệt, thày có cặp mắt sáng lóng lánh và đôi mày ngài hơi xếch. Cô giáo Ngọc mặt trái soan, mũi dọc dừa. Da cô trắng như trứng gà bóc. Cô để tóc dài. Mái tóc cô đẹp mượt mà, mềm mại như mây.
Cặp vợ chồng nhà giáo này có hai đứa con gái, bé Châu năm tuổi và bé Hạnh hai tuổi. Cô Ngọc dạy tiểu học trên Lai-Nghi. Thày Như dạy trung học trong Tam-Kỳ. Cuối tuần thày lại cưỡi chiếc Goebel về Hội-An. Cḥm xóm thương mến vợ chồng thày lắm.
Ngày nghỉ, bọn con nít chúng tôi hay tụ tập nơi hiên nhà này để nghe cô Ngọc ngâm thơ và thày Như đàn hát. Bé Châu, bé Hạnh bu theo tôi như anh ruột. Chúng nó cứ tranh nhau ngồi trên đùi tôi mỗi khi chúng tôi quây quần trước hiên nhà.
Chiều chiều tôi hay dẫn hai đứa bé ra bờ nước bắt cào cào, châu chấu. Tôi hay xếp những cái thuyền bằng giấy cho hai đứa em thả ven sông. Đôi lần vừa thả thuyền xuống nước, gió đă thổi ào ào cuốn chúng ra xa rồi biến mất trên mặt sóng Thu-Bồn. Hai cô bé đứng dương mắt nh́n theo tiếc rẻ.
Sông bắt nguồn từ đỉnh núi Ngọc Linh cao 2598 mét và đổ ra biển Cửa Đại - Ảnh: Sưu tầm
Cô Ngọc là dân Huế Công Tằng Tôn Nữ, nên giọng ngâm thơ của cô nghe truyền cảm vô cùng. Cô ngâm cho chúng tôi nghe những bài thơ trữ t́nh xưa. Bài thơ mà cô đắc ư nhứt có lẽ là bài
“Màu Thời Gian” của Đoàn Phú Tứ. Tôi được nghe cô ngâm nhiều lần bài này. Rồi tôi thuộc bài thơ này trước ngày bước chân vào Đệ thất.
Khi những ngón tay thày Như lướt trên cần ghi ta, tôi có cảm tưởng cả một giàn nhạc đang ḥa tấu. Tôi ngồi say mê ngây ngất theo tiếng đàn của thày thánh thót solo một đoạn
“Thiên Thai” hay
“Chiều Về Trên Sông”.
Lâu lâu, thày Như kể truyện cho chúng tôi nghe. Cái giọng Quảng của thày lúc đó sao mà trầm ấm thế ! Đôi mắt thày long lanh. Thày thao thao nói về những chiến công của các vị anh hùng lừng danh thế giới. Và có lúc hứng chí, thày kể luôn cả những trận công đồn, đả viện của Việt-Minh thời chiến tranh Pháp-Việt
(1945-1954).
Nhiều lần cô giáo Ngọc phải cau mày ngăn không cho thày quá lời về những đề tài kháng chiến, vào bưng, chống Tây. Lũ nhóc t́ chúng tôi, lúc đó mới mười hai, mười ba tuổi, coi thày Như như thần tượng.
Những năm sau nhà tôi chuyển địa chỉ lên khu Hồ Sen chùa Âm-Bổn, nhưng tôi vẫn thường xuống Sơn-Phong thăm gia đ́nh thày Như.
Hè năm 1960 gia đ́nh thày Như đột ngột bán nhà và dọn đi xa. Theo thời gian, kỷ niệm với gia đ́nh nhà này cũng nhạt nḥa dần trong tâm trí tôi.
Tôi lớn lên, t́nh nguyện vào Trường Vơ-Bị Quốc-Gia Việt-Nam, rồi chọn binh chủng Biệt Động Quân.
Sau Tết Mậu-Thân, Tiểu đoàn 11 Biệt Động Quân tăng phái cho Task Force South của Sư đoàn 23 Bộ Binh. Chúng tôi tới Blao tham dự hành quân lùng và diệt địch.
Một hôm, nghỉ quân, tôi lang thang trong khu xóm Chùa. Nghe nói, xóm Chùa có nhà ông già
“Bàn đèn thuốc phiện”. Dân
“Bắn khỉ” thường lén lút tụ tập ở đây. H́nh như ông già Lạc, Thượng sĩ Thường Vụ Đại Đội của tôi cũng hay lai văng chốn này ?
Sau đảo chánh 1963, vấn đề cấm thuốc phiện có vẻ không c̣n khắt khe như thời Cụ Diệm. Tôi có cảm tưởng rằng không khí trong con hẻm xóm Chùa này đặc quánh mùi thơm do khói nhựa của nàng Tiên Nâu.
Xóm Chùa có những nét đặc biệt, khác với những khu dinh điền chỉ dành riêng cho dân Bắc-Kỳ Di-Cư như Tân-Bùi, Tân-Hóa, Tân-Thanh, Tân-Phát. Xóm Chùa quy tụ dân tứ xứ đến từ mọi miền.
Ở đây dân cư nói đủ giọng Bắc, Trung, Nam, B́nh-Định, Thừa-Thiên, Quảng-Nam, Châu-Đốc... Ở đây có đủ mọi thành phần tôn giáo, Ḥa-Hảo, Cao-Đài, Tin-Lành, Phật Tử sống trộn lộn, gần gũi, sát cánh nhau. Tôi nghe từ cuối hẻm, vọng lại tiếng ngâm thơ,
“Tóc mây một món, chiếc dao vàng
Ngh́n trùng e lệ phụng quân vương
Trăm năm t́nh cũ ĺa không hận
Thà nép mày hoa thiếp phụ chàng”
(Màu Thời Gian- Đoàn Phú Tứ)
Cái giọng Huế nữ của ai đó nghe thật là năo nuột. Tôi chợt có ư muốn được nh́n một lần cho biết cái
“mày hoa ” của người đang ngâm thơ ra sao? Tôi lần bước tới sát hàng rào căn nhà có cái sân lát gạch, nơi phát ra tiếng ngâm. Tiếng ngâm thơ nghe rơ hơn. Tôi giật ḿnh v́ giọng ai nghe quen như tiếng cô giáo Ngọc ?
- Xin lỗi, trung úy có chuyện chi cần hỏi ai ở đây rứa?
Một người đàn bà trung niên đứng bên rào đánh tiếng, khi thấy tôi đang dáo dác ḍm vào nhà.
Thôi đúng rồi ! Cô giáo Ngọc chứ c̣n ai ? Dù cách xa gần chục năm, dù cô đă cắt mái tóc dài, uốn tóc cao, tôi vẫn nhận ra khuôn mặt trái soan và giọng nói Huế Công Tằng Tôn Nữ ngọt ngào của cô.
- Cô giáo Ngọc! Em đây! Long đây cô.
- Xin lỗi, tôi không biết trung úy là ai...
- Cô ơi ! Nhà em ở sát nhà cô và thày Như hồi cô và thày c̣n ở Sơn-Phong, Hội-An. Em hay sang nhà cô chơi, bế bé Châu, bé Hạnh...
Người đàn bà nh́n thẳng vào mặt tôi, chăm chú quan sát. Mắt bà lóe lên một tia vui mừng. Bà ngập ngừng, giọng run run,
- Trung úy... ừ, em Long đó ư ? Mới đó mà gần mười năm qua. Em đă lớn và thay đổi quá hí ? Em đi lính và làm tới trung úy rồi. Em vô nhà chơi đi !
- Vâng, em làm đại đội trưởng, đang hành quân vùng này. Như vậy năm 1960 thày cô đă dọn nhà vào dạy học ở Blao ? Cô và thày Như dạo này ra sao? Thày có nhà không vậy cô ? Hai em Châu và Hạnh chắc lớn lắm rồi ?
Có lẽ câu nói vừa rồi của tôi đă đánh thức những kỷ niệm xưa cũ trong tâm hồn cô, tôi thấy mắt cô rươm rướm lệ,
- Ngày đó nhà cô đi vội quá, không kịp thông báo cho bà con. Từ ấy cô cũng chưa có dịp về thăm chốn cũ. Cô hết đi dạy rồi em ơi. Cô đang làm thư kư trong ṭa tỉnh. C̣n thày th́ đi làm xa, măi dưới Sa-Đéc, lâu lâu mới về. Con Châu năm nay mười bảy, con Hạnh mười bốn, c̣n đang đi học. Hai đứa chở nhau đi mua gạo chắc cũng sắp về. Em vô nhà đi !
Tôi theo chân cô giáo Ngọc vào nhà. Căn nhà hẹp mái tôn trang trí giản dị. Một pḥng khách, một pḥng ngủ. Pḥng khách có cái bàn thờ tổ tiên, và một cái phản gỗ. Trên tường, bên trái bàn thờ là cái bảng đen, bên phải bàn thờ là cây ghi ta, cây ghi ta của thày Như ngày xưa. Cây đàn bị phủ một lớp bụi mỏng. Nó được treo trên tường như một đồ trang trí. Có lẽ lâu lắm rồi không ai nắn phím đàn...
Thác Dambri - Blao
Tôi ngồi chưa nóng chỗ th́ chị em bé Châu và bé Hạnh đă cỡi Honda chở nhau về.
Lần chót tôi gặp gia đ́nh thày Như năm 1960 th́ bé Châu mới chín tuổi, bé Hạnh lên sáu. Nay hai em hàng xóm bé tí năm xưa đă thành hai thiếu nữ duyên dáng, trổ mă. Bé Châu nhận ra tôi ngay,
- Anh Long. Có mấy lần em thấy anh đậu xe trước Quán Duyên bên kia đường, em ngờ ngợ, nhưng không dám hỏi. Với lại... con gái vô duyên mới đi hỏi thăm con trai trước...
Hai cô bé lớn lên ở Lâm-Đồng, hàng ngày học hành, giao thiệp với bạn bè đồng trang lứa ở đây, nên giọng nói của hai em không c̣n chút âm hưởng Quảng-Nam, Huế của cha, của mẹ.
Hôm đó tôi ở lại ăn cơm chiều với gia đ́nh cô giáo Ngọc và ngồi chơi tới gần tối mới về chỗ đóng quân. Khi truyện tṛ, tôi được cô giáo cho biết ngày đó thày Như bị người ta tố cáo là có tư tưởng thiên Cộng nên mất việc.
Gia đ́nh phải cấp tốc bán nhà và dời vào Blao. Cô Ngọc nhờ một người bạn học có thân thế với ông tỉnh trưởng giới thiệu vào làm thư kư trong Ṭa Hành Chánh.
Căn nhà mà gia đ́nh cô đang trú ngụ cũng do người bạn cô cho ở nhờ. C̣n thày Như, để dấu tông tích, phải vào Sa-Đéc làm thư kư cho một hăng buôn nông phẩm của một ông chủ người gốc Hoa.
Cô giáo căn dặn tôi mỗi khi hành quân về, nhớ ghé nhà cô ăn cơm, nghỉ ngơi, đừng đi lang bang nhậu nhẹt mà hư thân mất nết. Tôi cũng mừng rằng sau bao năm xa cách, tôi đă gặp lại một gia đ́nh hàng xóm thân quen. Và như thế là, từ nay tôi cứ việc nại cớ phải về nhà bà con, thay v́ đi theo anh Thiếu úy Đại đội phó Đặng Hữu Duyên vào thăm Trường Nông Lâm Súc.
Anh Duyên có cô bạn gái tên là Thuấn đang nội trú trường này. Cứ về tới phố, anh Duyên lại nhờ tôi chở anh ta tới thả trước cửa sổ pḥng của cô Thuấn. Lần nào cũng vậy, anh ấy cứ nấn ná giữ chân tôi lại, để giới thiệu tôi với những cô gái lạ hoắc !
Cô Thuấn có cả chục cô bạn đẹp ngất ngây. Khổ một điều là, cô nào miệng lưỡi cũng tía lia. Tôi vốn là thằng nhát gái. Đứng trước đám đông khác phái, líu líu, lo lo này, tôi hết hồn, chỉ muốn rút dù.
Chùa Linh Quy Pháp Ấn - Blao
Ngày Thứ Hai tuần sau, [/i][/color][/size][/b]đại đội tôi nhận nhiệm vụ bảo vệ căn cứ hỏa lực cho một pháo đội 105 ly của Hoa-Kỳ và Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn 2 /BĐQ /Hành Quân.
Căn cứ này dự trù thiết lập ngay trên khuôn viên nhà máy trà Tứ-Quư. Đồn điền Tứ-Quư đă ngưng hoạt động từ lâu, nhưng dân chúng vẫn lén ra vào khu vực này để thu hoạch trà hàng ngày.
V́ thế chúng tôi không phân biệt được dấu tích để lại trên các đường lô là của Việt-Cộng hay của dân hái trà. Chúng tôi phải rà soát kỹ từng dăy nhà máy, nhà lô, để chắc chắn không đóng quân trên những căn hầm bí mật của địch.
Sau khi hoàn tất ba cái chốt chặn làm tiền đồn xa cho căn cứ, tôi thông báo cho Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn về sự tạm ổn định an ninh để cơ giới tiến vào. Cuộc chuyển quân diễn ra êm ả.
Tôi đặt ban chỉ huy đại đội dưới hiên phía đông của văn pḥng nhà máy. Từ đây tôi có thể quan sát hết khu vực trọng yếu hướng đông nam căn cứ hỏa lực.
Lều bạt của ban điều hành tác xạ Mỹ nằm giữa sân đồn điền.
Lều của Trung Tá Hồ Hữu Dơng, Liên Đoàn Trưởng nằm trong vườn cà phê, ngay sau lưng dàn súng mười sáu khầu 105 ly của pháo đội Hoa-Kỳ.
Ngay từ khi pháo đội dàn quân chưa xong, một máy điện 40kVA đă nổ
“b́nh! bịch! b́nh! bịch !” cung ứng điện cho các máy tính to như những chiếc tủ đứng, đầy đèn, xanh, đỏ, tím, vàng, chớp nhóa.
Chiếc máy điện thứ nh́ được đặt sát căn lều của tôi. Trong trường hợp chiếc máy điện thứ nhất bị trở ngại, chiếc máy thứ nh́ sẽ được khởi động để thay thế. Và nếu cái máy chết tiệt này chạy, th́ căn lều của tôi hứng trọn khói thải ra từ cái ống bô to tổ bố của nó !
Tiếng nhạc xập x́nh, vang vang truyền đi trong không gian. Máy radio từ đài tác xạ và từ các ụ súng tranh nhau phát thanh. Các chú lính Mỹ cởi trần, mặt mày hớn hở, mồ hôi nhễ nhại, cần mẫn thiết lập công sự.
Mấy anh lính Biệt Động Quân Việt-Nam của Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn 2 sau khi căng lều vơng xong, cũng nhào sang khu pháo binh bắt tay, bá cổ, bá vai, những người bạn Mỹ. Trong sân đồn điền, tiếng nói chuyện của những chiến sĩ Việt-Mỹ líu lo, om x̣m, xí xa, xí xồ :
“Ô Kê ! Sa lem! Năm bờ oăn! Gút ! Gút ! Năm bờ ten! Bét! Bét! Năm bờ oăn thảo giường !”
Nói bằng miệng không thông, đôi bạn đành dùng tay ra dấu. Đi hành quân, và đóng quân chung với Mỹ quả là vui !
Chiều xuống, một chiếc Chinook tới
“ hover ” trên sân cỏ giữa khu đóng quân để xịt nước cho quân nhân của pháo đội Mỹ tắm rửa sau một ngày bụi bặm, cực nhọc, vất vả.
Những chú GI cởi truồng tồng ngồng, thay nhau đứng tắm dưới những tia nước phun xuống từ trên trời cao. Khi hai bịch cao su chứa nước treo ṭn ten dưới bụng con tàu đă xẹp lép, chiếc Chinook mới bay đi.
Đêm xuống dần...
Trong lều, khói thuốc chập chờn. Ngoài lều, sương trắng dâng cao. Anh Duyên thủ thỉ :
- Như vậy hết hành quân kỳ này, anh về nghỉ ở nhà bà con. Anh cho tôi mượn chiếc Jeep đi ṿng ṿng. Anh giữ một máy PRC 25. Có chuyện ǵ cần, anh kêu. Năm phút sau, tôi có mặt liền. Được không ?
Tôi chưa kịp trả lời Duyên th́, từ trong núi, hướng đông,
“Cạch!... Cạch!... Cạch! ... Cạch!...”
Tôi vội vàng xỏ đôi chân vào giầy, miệng la lớn :
“ Pháo kích! Pháo kích !”
Tay xách sợi dây ba chạc và tấm bản đồ, tôi nhoài người tụt lẹ xuống hố cá nhân.
Thiếu úy Duyên quơ cái áo giáp chùm lên đầu, rồi nhảy ào xuống hầm cối 60 ly của đại đội.
Binh nhứt Cường và Hạ sĩ Hoàng thủ hai khầu M16 cũng lăn xuống hố sát bên tôi. Tài xế Nguyễn Lác lười biếng không chịu đào hố, giờ này mới quưnh quáng, nhào đại xuống hố của Hạ sĩ Thọ, người nấu cơm cho tôi. Thế là chí chóe.
- Ê ! Cứa thèng ni ! Mi đè lên đầu tau, mần răng tau thấy đường mà bắn hí ?
- Nhờ
“chúc” mà! La chi dữ rứa !
Thường vụ Nguyễn Lạc phản ứng nhanh không kém. Ông già vớ cây sắt vuông PSP gơ
“ Canh ! Canh !” vào tấm kẻng sắt treo bên khẩu súng cối. Nghe tiếng kẻng báo động, bên phía quân Mỹ và Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn 2 BĐQ mới bắt đầu nhốn nháo.
Theo thói quen nghề nghiệp, tay tôi xoay cái địa bàn về hướng phát ra tiếng cối
“depart” để đo hướng súng.
Óc tôi đếm nhẩm từ lúc nghe tiếng
“ Cạch ” cho tới khi nghe tiếng
“Oành” để đo tầm xa. Thế là tôi có thể ước tính ra gần chính xác tọa độ đặt súng của địch .
“ Xè ! Xè ! Xè ! ....Oành ! Oành ! Oành !”
Tôi đoán chắc rằng Việt-Cộng đang pháo kích chúng tôi bằng cối 82. Điểm đặt súng cách chúng tôi chừng 2 cây số.
Một khẩu hướng 1700 ly giác, khẩu kia hướng 1900 ly giác. Hàng chục quả đạn xé gió vèo vèo bay tới. Mái ngói của căn nhà lầu lănh bốn năm trái. Gạch ngói rơi ào ào.
Trên pḥng tuyến và trong sân đồn điền đă có tiếng rên la của người bị thương. Lúc này không ai dám đi tiếp cứu ai cả. Ai cũng lo tránh né đạn, núp trong hầm.
Tôi biết khẩu cối 60 ly của tôi không phải là địch thủ của hai khẩu 82 ly Việt-Cộng, nên tôi nhoài người , với tay lấy cái điện thoại dă chiến gọi cho Ban 3 Liên Đoàn xin phản pháo. Dây điện thoại bị mảnh 82 cắt đứt, chuông điện thoại không reo !
“Xè!... Oành!.. Xè!... Oành!... Xè!... Oành!...”
Một trái cối rớt ngay giữa sân, xé một miếng lều của đài tác xạ. Qua lỗ rách, ánh đèn chiếu ra lấp lóe. Tôi sực nhớ :
“ Súng phản pháo ở ngay đây ! Xin đâu cho xa ?”
Tôi cầm cái bản đồ, chạy ào vào lều tác xạ. Căn lều sáng choang dưới ánh điện. Toán trực ba người của Hoa-Kỳ nón sắt, áo giáp dềnh dàng, đang núp trong hầm truyền tin của pháo đội dựng bằng bao cát giữa lều.
Tôi lật tấm bản đồ, chỉ cho anh sĩ quan trưởng toán hai vị trí pháo địch, yêu cầu anh ta cho phản pháo tối đa, càng nhanh càng tốt. Tôi ló đầu ra cửa hầm la to :
“ Coi chừng tiền pháo hậu xung Duyên ơi !”
Thiếu úy Duyên một tay cầm đèn bấm, tay kia kéo ông Thượng sĩ Lạc, chạy ra pḥng tuyến ngoài của đại đội.
Trận pháo kích diễn ra lâu chừng năm, sáu phút là chấm dứt. Tôi và Hạ sĩ nhứt Đức, y tá đại đội, đi quanh pḥng tuyến, kiểm điểm tổn thất của quân bạn.
Trong khi đó pháo đội Mỹ khạc đạn liên tu bất tận, có lẽ cả trăm viên 105 ly đă tưới lên vùng nghi ngờ có hai khẩu pháo của quân thù.
Đại đội tôi có một người chết và bốn người bị thương. Pháo binh Mỹ có hai anh lính bị thương. Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn 2 BĐQ vô sự.
Một chiếc GMC kéo súng của Mỹ bị bể đầu máy. Hai khẩu đại bác bị xẹp lốp. Chiếc Jeep của tôi bị một mảnh cối đục lủng thùng xăng.
Trực thăng tản thương Hoa-Kỳ được gọi tới cấp kỳ. Hai chiếc Gunships tưới đạn vô tội vạ sát ṿng đai căn cứ, để bảo vệ cho chiếc máy bay tải thương. Tôi phải cho lệnh ba cái tiền đồn chớp đèn để khỏi bị trực thăng vơ trang bắn lầm.
Sau khi tải thương xong, căn cứ hỏa lực Tứ-Quư nằm im thin thít. Đèn đuốc tắt ngấm. Hết tiếng nhạc radio xập x́nh.
Duy nhất chỉ c̣n cái máy phát điện 40KWA là dám
“b́nh! bịch! b́nh! bịch!” suốt canh khuya.
H́nh minh họa
Năm giờ sáng Trung Tá Dơng gọi tôi lên gặp mặt và ra lệnh.
- Sáng mai Long cho mở đường ngược ra quốc lộ để Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn và Pháo Binh rút về Đại-Nga.
Suốt đêm, tôi cứ ấm ức v́ cú thua lỗ của đại đội ḿnh, nên tôi đề nghị với người chỉ huy :
- Xin Trung tá cho tôi ở lại trong này hai ngày, hai đêm. Tôi muốn gỡ lại món nợ đêm qua.
Trung tá Dơng ngẫm nghĩ một lát rồi gật gù :
- Không ai bắt em làm việc này. Nhưng nếu em muốn, th́ tôi sẽ làm công điện hợp thức hóa. Nhớ là chỉ hai ngày thôi ! Và phải thật cẩn thận đó nghe !
Trưa hôm đó việc rút quân của Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn 2/BĐQ và Pháo Binh hoàn tất.
Tôi ra lệnh cho đại đội chuẩn bị sẵn sàng hai ngày cơm sấy và nước uống.
Tuyệt đối cấm khói lửa và hút thuốc trong suốt bốn mươi tám giờ sắp tới. Quân nhân đơn vị tôi đă rất quen với những t́nh trạng căng thẳng như thế này từ khi tôi về chỉ huy họ. Lệnh tôi đă ban ra, th́ mọi người răm rắp nghiêm chỉnh thi hành ngay.
Tôi bung các toán tuần tiễu ra các ngả đường ǵn giữ an ninh để tôi nghiên cứu thực địa, thiết trí một cuộc phục kích.
Hướng nam của nhà máy có một lô trà với h́nh dáng mũi tàu. Bố quân quanh lô trà này, có thể kiểm soát được ba con đường tiến sát từ các hướng đông, đông nam, và nam.
Tôi phân công :
- Trung đội 3 của Chuẩn úy Đinh Quang Biện và khẩu đội đại liên M 60 của Hạ sĩ Nguyễn Bổng sẽ đảm trách công tác phục kích.
- Ban chỉ huy đại đội cùng hai Trung đội 1 và 2 sẽ đóng quân cách khu phục kích hai trăm mét về hướng bắc để tiện di động đánh bọc trái, hoặc phải cho Trung đội 3.
Tôi và khẩu đội đại liên M 60 của Hạ sĩ Nguyễn Nhứt sẽ đi với thành phần tiếp ứng là Trung đội 1 của Trung sĩ 1 Ngọ.
- Thiếu úy Duyên, Thượng sĩ Lạc và khẩu đội cối 60 ly ở với thành phần trừ bị là Trung đội 2 của Thượng sĩ Em.
Tất cả các máy truyền tin sẽ tuyệt đối giữ yên lặng vô tuyến cho tới khi nào có tiếng súng nổ.
Một buổi chiều và một đêm yên tĩnh trôi qua.
Đúng mười giờ sáng hôm sau... súng nổ ! Súng nổ ṛn ră hướng Trung đội 3.
Tôi cảm thấy yên tâm, khi nghe rơ ràng tiếng súng của quân ta đang áp đảo tiếng súng của quân địch.
Chuẩn úy Biện báo cáo :
- Tŕnh Thái Sơn ! Có khoảng mười thằng từ trong rừng đi ra. Chúng nó chạy về hướng bên phải.
- Nhận 5 ! Giữ vững vị trí . Tôi và thằng 1 sẽ lên ngay.
Lập tức, Trung đội 1 cùng khẩu đội đại liên M 60 dàn hàng ngang, vừa bắn vừa tiến về hướng chính nam. Thời gian này đạn dược thật là dư dả, dồi dào.
Tôi thấy rằng, dùng hỏa lực tối đa để áp đảo quân địch, tiết kiệm xương máu cho quân bạn, cũng là một điều hay. V́ thế, mỗi khi chạm trận, tôi cho phép anh em tác xạ thả giàn.
Tới sát con lạch hướng nam, chúng tôi ngừng quân, bố trí và lục soát kết quả. Kết quả thật nghèo nàn, không thấy xác thằng Việt-Cộng nào. Chiến lợi phẩm chỉ là bốn cái mũ lưỡi trai Trung-Cộng rơi trên luống trà và hai băng đạn AK bắn dở dang.
Tôi cho Trung đội 3 dàn hàng ngang lục soát thẳng hướng chính đông, tức là xạ trường chính của cuộc phục kích. Chúng tôi t́m được hai xác địch và hai khẩu AK 47 trên đường phân lô.
Hai tên Việt-Cộng này nằm chết cách tuyến phục kích chừng năm thước. Cách hai cái xác đó không xa là một cái cặp da màu đen, với dây đeo ngang hông, thường dùng cho các cán bộ cấp cao. Cái dây đeo cặp bị đạn bắn đứt, nhưng người đeo cặp đă chạy thoát.
Tôi ra lệnh lục soát kỹ sâu vào hai bên b́a rừng, dọc theo con đường xe be đất đỏ, dẫn về hướng rừng xanh hướng đông.
Đi xa chừng hai trăm thước, chúng tôi phát giác một kho gạo khổng lồ, cao ngất, toàn là loại bao chỉ xanh 100 kg. Kho gạo nằm dưới tàn cây cao, và được bao bọc che chở bằng những tấm vải nhựa dày màu xanh tránh gió mưa.
Tôi báo cáo tin tức này cho Trung tá Liên Đoàn Trưởng. Trung tá Dơng rất mừng. Ông ra lệnh cho tôi án binh chờ phương tiện chuyên chở tới đem chiến lợi phẩm về Tiểu-Khu. Xế trưa, sáu chiếc xe be nối đuôi nhau vào chuyển vận hết kho gạo ra tỉnh, và tôi được lệnh rút quân ra quốc lộ.
Ra tới đường, trong khi chờ xe đưa về Tân-Hóa, tôi mới mở cái cặp da chiến lợi phẩm ra xem có tài liệu ǵ quan trọng không.
Cái cặp da chứa một quyển sổ ghi tên các cán binh trực thuộc tỉnh đội Lâm-Đồng của Việt-Cộng.
Một sổ tay ghi chi thu hàng tháng của tỉnh đội. Một sổ công tác cá nhân. Một cái bấm móng tay. Một cái lược nhựa. Đặc biệt trong ruột quyển sổ công tác có một tấm ảnh cỡ 4x6 đă cũ, ép nhựa, tránh ẩm ướt.
Tôi ṭ ṃ ngắm nghía cái ảnh. Th́ ra đó là một cái ảnh gia đ́nh. Một gia đ́nh hai vợ chồng trẻ. Người vợ bế đứa con chừng tám tháng tuổi, có lẽ là con gái. H́nh người đàn bà bị ố vàng, nh́n không rơ mặt. Mặt người đàn ông và đứa bé th́ không bị lem.
Lật mặt sau tấm ảnh, tôi là dân Hội-An, nên hơi giật ḿnh, khi thấy sau lưng tấm ảnh có ghi hàng chữ bằng bút
“rông” mực tím,
“Fai-Foo 1952”. Như vậy tấm ảnh gia đ́nh này phải được chụp năm 1952 ở Hội-An (Fai-Foo).
Chiều hôm đó đại đội tôi được đưa về băi cỏ phía sau lưng cư xá của nhân công hái trà ở xă Tân-Hóa. Chúng tôi tiếp tục giữ căn cứ hỏa lực và làm trừ bị cho Liên Đoàn 2 BĐQ.
Khi giao nộp tài liệu tịch thu được cho Ban 2 Liên Đoàn, tôi đă giữ lại cái ảnh của gia đ́nh vợ chồng người Hội-An để làm kỷ niệm.
Tối hôm ấy, Thiếu úy Duyên và Chuẩn úy Biện chui vào lều của tôi để uống bia và tán gẫu. Anh Biện chợt hỏi tô i:
- Này Trung úy! Trung úy có tin con người ta có số mạng hay không?
- Làm sao biết được? Có lúc tin, mà có lúc cũng không.
Biện trầm ngâm :
- Chắc là con người ta có số ông ạ! Sáng nay tôi nh́n tận mặt thằng cán bộ đeo cái cặp đi giữa hai thằng bộ đội hộ tống. Tôi thấy rơ cả bộ lông mày xếch ngược và đôi mắt sáng quắc của nó đảo qua, đảo lại.
Tôi đă chờ cho ba tên đi đầu c̣n cách bốn năm thước mới khai hỏa. Hai mươi lăm khẩu M16 và một khẩu M 60 bắn như mưa mà chỉ có hai thằng chết. Mà cái thằng đứng gần nhứt lại không chết, th́ có phải là con người ta có số không ?
Tôi rút cái ảnh chiến lợi phẩm ra, đưa cho Biện :
- Có phải thằng cán bộ đeo cặp là người này không?
Anh trung đội trưởng nheo mắt ngắm tấm ảnh :
- Giống lắm ! Nhưng người trong ảnh trẻ hơn nhiều .
Hôm sau tôi căn dặn Thiếu úy Duyên ở nhà trông coi đại đội để tôi về phố hớt tóc và ghé hậu trạm kư sổ ứng tiền ăn tháng tới. Trước khi trở về vị trí đóng quân, tôi tạt vào thăm gia đ́nh cô giáo Ngọc vài phút, nhân tiện cho cô xem cái ảnh của người Hội-An.
Tôi tới xóm Chùa vào lúc cô giáo về nhà nghỉ trưa. Bé Châu và bé Hạnh đi vắng.
Thấy tôi, cô ân cần :
- Em mới về hả ? Tiện bữa, ngồi ăn cơm với cô nhé. Cơm rau mắm thôi.
- Cám ơn cô, em ăn cơm rồi. Em ghé thăm cô vài phút rồi đi liền.
Tôi lục túi, lấy tấm ảnh đưa cho cô giáo :
- Cô xem có quen ai trong ảnh này không?
Cô giáo thấy tôi từ chối ăn cơm, cô có vẻ không vui :
- Cô ít giao thiệp lắm. Cô không có nhiều bạn. Chắc cô không biết ai mô !
Cô hờ hững không thèm đưa tay nhận tấm ảnh. Tôi ch́a cái ảnh trước mặt cô. Cô miễn cưỡng nh́n cái ảnh. Mắt cô vụt sáng lên ngạc nhiên. Cô giáo giựt tấm ảnh trên tay tôi, giọng cô có vẻ mất b́nh tĩnh :
- Em... em... nhặt được tấm h́nh ni ở mô rứa? Tấm h́nh ni anh Như giữ. Mần răng nó tới tay em được?
Rồi h́nh như cô sực nhớ ra điều ǵ đó, cô b́nh tĩnh, ôn tồn trở lại :
- Ừ cô nhớ ra rồi, trước khi rời Hội-An, anh Như đă đưa cái h́nh ni cho bên nội. Chắc người bên nội đưa nó cho em?
Quả thực khi đưa cái ảnh cho cô giáo Ngọc xem, tôi chỉ có ư nghĩ là cô ở Hội-An từ trước ngày Hiệp Định Genève kư kết, có thể cô quen biết gia đ́nh người trong ảnh. Tôi đâu ngờ diễn tiến sự việc lại xoay qua một chiều hướng không lường trước.
Chẳng biết xử trí ra sao, tôi đành nói đại :
- Hôm qua có anh lính nhặt được cái ảnh này trong sở trà Tứ-Quư. Em nghi là của gia đ́nh cô nên mang về cho cô.
Không dè, nghe tôi nói thế, cô giáo cuống cuồng,
- Em nói răng ? Em nhặt được nó trong Tứ-Quư ư ? Có thật không rứa ?
- Em nói thật mà . Nhưng v́ cớ ǵ mà cô lo sợ như thế ?
- À... không... không, cô có lo sợ chi mô em...
Vừa khi đó th́ có tiếng xe Honda rồ ga lên dốc. Chắc bé Châu, bé Hạnh đă về.
Cô giáo nh́n tôi khẩn khoản :
- Em ơi ! Em thương cô th́ đừng tiết lộ cho ai biết chuyện tấm h́nh ni, kể cả hai đứa nhỏ. Cô van em đó ! Em ơi...
- Vâng, em sẽ không nói ǵ về cái ảnh này nữa. Thôi em đi nhé. Hôm nào rảnh, em sẽ về thăm cô.
Tôi ra cửa đúng lúc hai cô nữ sinh Trung Học Bảo-Lộc vào tới sân. Hai đứa em tíu tít :
- Anh Long mới về? Ủa mà sao anh lại đi liền ? Bộ anh chê cơm nhà nghèo không ở lại ăn với chúng em hay sao?
- Anh phải đi ngay. Anh đi hành quân.
Sáng hôm sau Trung tá Dơng cho người xuống mời tôi lên lều của ông để uống cà phê và ăn xôi đậu phọng. Ông nói,
- Chú tịch thu được kho gạo lớn quá. Ông Tướng Ân vừa gọi máy hứa, sau khi kết thúc chiến dịch sẽ tưởng thưởng xứng đáng cho đại đội của chú. Ông muốn khích lệ tinh thần của anh em, nên trưa nay, nhân dịp đi gắn huy chương cho Địa Phương Quân Tiểu-Khu Tuyên-Đức, trực thăng của ổng sẽ ghé đây bốc chú và một anh binh sĩ xuất sắc nhất đại đội về Đà-Lạt nhận huy chương trước.
C̣n tiếp ,