Omicron - "siêu biến thể Covid" tồi tệ nhất có ư nghĩa thế nào với tương lai đại dịch của thế giới? Có thể nói t́nh h́nh khẩn cấp mà "siêu biến thể Covid" Omicron đang tạo ra giống như một bài kiểm tra mà Covid-19 đặt ra cho thế giới vào lúc này.
Trên thực tế, giới khoa học vốn biết sẽ có những loại biến thể xuất hiện, bởi virus - bao gồm cả virus corona - luôn đột biến. Nhưng khi giới chức y tế Nam Phi thông báo hôm 26/11 về việc biến chủng B.1.1.529 (sau được gọi là Omicron, theo tên gọi chính thức từ Tổ chức Y tế thế giới WHO) đang lây lan rất nhanh tại quốc gia này, nó giống như một lời nhắc nhở mạnh mẽ cho thế giới rằng đại dịch vẫn chưa kết thúc.
Chỉ vài giờ sau thông báo hôm 26/11, nhiều quốc gia - bao gồm cả Mỹ và Anh Quốc - đă ban hành lệnh cấm di chuyển tới Nam Phi và các quốc gia lân cận. Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết, lệnh cấm sẽ giúp họ có thêm thời gian để điều tra về Omicron - hiện đang được đánh giá là "biến thể tồi tệ nhất từ trước đến nay".
Nhưng có lẽ, thời gian ấy cũng chẳng được bao lâu.
Omicron đă được WHO xếp vào "các biến thể gây lo ngại" - sánh ngang với Delta
Trong nội bộ chính phủ Mỹ, đă xuất hiện nhiều ư kiến cho rằng việc biến thể Omicron xâm nhập nước Mỹ chỉ c̣n là vấn đề thời gian. Nhưng họ cần câu giờ, để biết được khả năng lây lan cũng như các triệu chứng và tỉ lệ tử vong mà nó có thể gây ra. Tuy nhiên dựa trên các dữ liệu, họ cho rằng hiện tại Omicron vẫn chưa chạm đến nước Mỹ.
Ngày càng gây lo ngại
Hôm 26/11, WHO đă đưa Omicron vào danh sách "những biến thể gây lo ngại" - sánh ngang với Delta, biến chủng đang chiếm ưu thế toàn cầu hiện nay. WHO cũng kêu gọi các quốc gia phải tăng cường giám sát và giải mă bộ gene để hiểu hơn về biến thể mới này.
Các nhà sản xuất vaccine cũng đă rất nhanh chóng xem biến chủng mới là một mối đe dọa. Moderna nói rằng biến thể Omicron đang thể hiện "rủi ro rất cao" đối với vaccine của họ.
Siêu biến thể Omicron là một lời nhắc nhở cho thế giới, rằng Covid-19 vẫn c̣n ở đây
"Các mô tả ban đầu của Omicron cho thấy biến thể này bao gồm những đột biến từng có mặt trên Delta và Beta, được cho là làm tăng được khả năng lây lan và lẩn tránh được miễn dịch từ vaccine. Sự kết hợp của các đột biến này tạo ra một mối nguy lớn, đẩy nhanh tốc độ suy giảm miễn dịch từ cộng đồng," - Moderna cho biết.
Sự đáng sợ của Omicron cũng nhanh chóng gây tác động lớn đến kinh tế. Giá dầu đă giảm 13% vào hôm 26/11, do các nhà đầu tư lo ngại các lệnh hạn chế mới. Đây có thể xem là ngày giá dầu giảm mạnh nhất kể từ ngày 27/4/2020 - thời điểm Covid mới oanh tạc nước Mỹ.
Và giờ, trong bối cảnh giới khoa học đang gấp rút t́m hiểu thêm về Omicron, nhà chức trách thúc giục mọi người đeo khẩu trang và nhanh chóng tiêm chủng, th́ biến thể mới có lẽ là một ví dụ nhắc nhở cho nhân loại hiểu được rằng Covid-19 sẽ vẫn là một mối đe dọa, ít nhất là trong những năm tới đây.
Sẽ luôn có biến thể mới
"Chúng tôi thấu hiểu lo ngại của mọi người. Điều tốt là chúng ta có một hệ thống theo dơi tốt trên toàn cầu, cho phép phát hiện biến chủng mới nhanh chóng. Biến thể Omicron được phát hiện cách đây vài tuần, và rất sớm thôi các nhà khoa học đă chia sẻ thành quả, thông tin để các nước hành động," - Maria Van Kerkhove, chuyên gia của WHO cho biết.
"Điều thực sự quan trọng với từng cá nhân là làm giảm khả năng tiếp xúc với virus lại," - Kerkhove nói thêm. "Các biện pháp pḥng dịch chưa bao giờ quan trọng hơn lúc này: giăn cách, khẩu trang, giữ vệ sinh, tránh tụ tập, và ở trong pḥng có đủ thoáng khí. Ngoài ra, hăy tiêm chủng."
Virus sẽ luôn có đột biến, nhưng các biến thể đa số sẽ không đáng ngại
Tuy nhiên, khi thế giới hiểu hơn về biến thể Omicron, một số biện pháp pḥng dịch hiện nay có thể phải thay đổi.
Trên thực tế, ngay cả khi đại dịch gần đi đến hồi kết và virus corona trở thành dịch bệnh đặc hữu (nghĩa là vẫn hiện diện nhưng không ảnh hưởng quá nhiều), th́ các biến thể mới vẫn sẽ xuất hiện.
"Các biến thể virus mới sẽ liên tục xuất hiện, nhưng đa số sẽ không gây hại. Việc quan trọng là phân tích và theo dơi các biến thể mới để biết khi nào xuất hiện một biến chủng nghiêm trọng," - Tiến sĩ Amesh Adalja từ ĐH Johns Hopkins nhận định.
"Có thể nói sẽ không bao giờ có thời điểm mối đe dọa từ Covid bằng 0, khi đại dịch chuyển thành dịch bệnh đặc hữu. Khi đă ḱm hăm được virus - bằng cách kiểm soát được khả năng gây đe dọa cho các bệnh viện, tôi nghĩ hệ thống y tế có thể thảnh thơi hơn."
Gấp rút nghiên cứu vaccine
Để chuẩn bị cho tương lai của đại dịch, các nhà sản xuất vaccine Covid-19 cho biết họ đang tiến hành cập nhật các mũi tiêm để nhắm thẳng đến biến thể Covid mới.
Các nhà khoa học từ BioNTech - nơi hợp tác cùng Pfizer đă bắt đầu t́m hiểu tác động của Omicron với mũi vaccine hiện hành của họ. Dữ liệu dự kiến sẽ được công bố trong vài tuần tới.
Các nhà sản xuất vaccine đang tiến hành t́m hiểu về mọi khả năng mà biến thể Omicron có thể gây ra
Hôm 26/11, Moderna cũng cho biết họ đang "nhanh chóng thử nghiệm" khả năng kháng lại Omicron của loại vaccine hiện hành. Nếu như vaccine hiện tại cùng mũi bổ sung là không đủ, giải pháp được đề xuất là một mũi tiêm khác với liều lượng lớn hơn - điều mà Moderna đang thử nghiệm.
"Kể từ đầu năm 2021, Moderna đă có chiến lược toàn diện để ứng phó với mối lo ngại từ các biến thể mới," - người phát ngôn của hăng chia sẻ. Tương tự, Johnson & Johnson cũng cho biết đang theo sát biến thể Covid mới.
Riêng AstraZeneca, bên cạnh việc t́m hiểu, họ cũng đang thử nghiệm loại thuốc kháng thể mới có tên AZD7442. AstraZeneca hy vọng rằng loại thuốc này vẫn sẽ có đủ hiệu quả trước Omicron, v́ nó bao gồm 2 kháng thể với khả năng vận hành khác nhau.
VietBF@ sưu tập