Có một chuyện ly kỳ mà NS Kim Cương giấu kín cho đến tận bây giờ, v́ không muốn mọi người nghĩ ḿnh “thấy sang bắt quàng làm họ”. Đó là chuyện bà Ba Ngoạn lọt vào mắt xanh của vua Thành Thái khi ngài đi du ngoạn Phương Nam, mối t́nh ngắn ngủi đó đă sinh ra người con trai là ông Nguyễn Ngọc Cương (ba của NS Kim Cương).
Vua Thành Thái vốn tâm hồn nghệ sĩ, lăng mạn, nên gặp cô đào Ba Ngoạn tài sắc như thế làm sao ông khỏi rung động. Và bà Ba Ngoạn ắt không chỉ phải ḷng vua v́ ông “là vua”, mà c̣n v́ những đồng cảm nghệ thuật, những tiếng cầm tiếng sắt ḥa quyện bên chén trà, bên hoa cỏ tri âm... Trong lịch sử vẫn c̣n ghi, vua Thành Thái rất giỏi hát tuồng (hát bội), thường ngồi đánh trống tuồng thành thạo, thậm chí có khi lên đóng một vai ở Duyệt Thị Đường cho mọi người trong cung thưởng thức. Xem ra như thế cũng không ngạc nhiên khi ông bị tiếng sét ái t́nh với cô đào hát tuồng lừng danh đất phương nam.
Vua Thành Thái c̣n là người cấp tiến, học tiếng Pháp, học lái xe, nghiên cứu vũ khí Pháp, gặp bà Ba Ngoạn cũng cấp tiến, cũng biết lái xe, lănh đạo oai phong, quả là đồng điệu. Khi ấy, mối t́nh của vua với bà Ba Ngoạn được giấu kín, cho đến lúc vua bị đi đày sang đảo Rénion th́ càng được giấu hơn nữa. Nhưng sau giải phóng, hậu duệ của vua ở Huế có đi t́m nghệ sĩ Kim Cương để nhận ḍng họ, và NS Kim Cương cũng ra Huế bái lạy lăng tẩm hoàng triều. Nhưng NS Kim Cương không chịu công khai nh́n nhận, bà sợ người ta nói bà bắt quàng người sang. Cuối cùng, tên bà cũng được ghi vào gia phả, âm thầm suốt mấy chục năm nay.
Trên bàn thờ gia tộc tại nhà NS Kim Cương vẫn có tấm ảnh của vua Thành Thái mặc khăn đóng áo dài, dù không ghi chú chữ ǵ nhưng NS Kim Cương nói: “Đó là ông nội tôi”. Và bà trầm ngâm: “Chắc lá rụng về cội. Trong thời gian má tôi dẫn đoàn hát đi diễn từ bắc tới nam th́ má tôi lại đẻ tôi đúng ngay cửa Thượng Tứ, Huế. Sau này, khi ḍng họ của vua vô t́m tôi th́ nhận ra ngay dấu hiệu di truyền của vua là mắt lớn mắt nhỏ, từ cha tôi tới anh em tôi đều có đôi mắt như vậy. Thời gian đă phủ lớp rêu phong lên một chuyện t́nh, hăy để nó ngủ yên với sự lăng mạn như tấm màn nhung sân khấu khép lại sau một đêm dài”.
VietBF@sưu tập