|
Một điều có thể đoán được trước, là năm nay số người đi bỏ phiếu sẽ lên cao. Cử tri cả hai đảng đều có những lư do để được khuyến khích đi bỏ phiếu.
Mỗi năm trước khi dân Mỹ đi bỏ phiếu, báo chí lại đăng kết quả các cuộc nghiên cứu dư luận để tiên đoán trước rằng, ai sẽ đắc cử hay đảng nào sẽ thắng. Có thể tin được các sự dự đoán của họ hay không?
Khi cuộc nghiên cứu tiên đoán ai sẽ thắng tại những tiểu bang "ngang ngửa" th́ không nên tin. Đó là những nơi mà nhiều người dân hay đổi ư kiến; khi th́ theo đảng này, khi th́ bầu cho đảng khác, không chắc bên nào sẽ chiếm được đa số phiếu. V́ thế không nên tin ngay, v́ chính tác giả các cuộc nghiên cứu cũng đă báo trước, cần phải dè dặt trước khi có kết quả chính thức.
Thí dụ, kết quả cuộc nghiên cứu cho biết trong hai ứng cử viên, ông A được 47% ủng hộ, bà B được 44%, A đắc cử; nhưng họ kèm theo một chú thích nói rằng sai số là 4%. Với sai số 4%, ông A có thể chỉ được 45% c̣n bà B được 46% số phiếu; là bà B thắng!
Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào năm 2016 đă cho thấy về những sai lầm nho nhỏ khi nghiên cứu dư luận về cử tri cuối cùng đă đưa ra kết quả bất ngờ. Hầu hết các cuộc nghiên cứu đều tiên đoán bà Hillary Clinton đủ số phiếu cử tri đoàn để lên làm Tổng thống Mỹ. Họ đă đoán sai ở ba tiểu bang "ngang ngửa". Bà Clinton thiếu tổng cộng 77,000 lá phiếu tại Michigan, Wisconsin và Pennsylvania. Ba nơi là đủ mất một số phiếu đại cử tri đoàn vào tay ông Donald Trump, dĩ nhiên bà Clinton bị thất cử.
Tại sao các chuyên gia nghiên cứu lại biết được những sai số như vậy? V́ họ làm việc theo phương pháp của môn thống kê học. Đó là một khoa học rất nghiêm ngặt, phát sinh ở Anh quốc trong các thế kỷ 16, 17 bắt đầu từ ngành canh nông. Người nghiên cứu chuyên nghiệp phải rất thận trọng, v́ đó là một nghề "kiếm sống" cần phải giữ tiếng tăm, không thể cẩu thả được. Nghiên cứu dư luận về chính trị th́ nếu có tiếng tăm, giữ tiếng để các công ty nhờ nghiên cứu tiếp thị, thí dụ, t́m hiểu sở thích của người tiêu thụ. Nhưng chỉ t́m và hỏi ư kiến 1,000 người trong một tiểu bang th́ kết quả không thể nào đúng như khi hỏi tất cả mọi người. V́ vậy thế nào cũng sai sót, cần cho biết tỷ số sai sót này lớn hay nhỏ.
Kết quả nghiên cứu đúng sát với sự thật được bao nhiêu tùy thuộc vào số người trong "mẫu" (sample) được chọn ra để phỏng vấn. Quan trọng nhất là họ có tiêu biểu cho thành phần cử tri sẽ đi bầu trong tiểu bang hay trong đơn vị hay không. Trong hơn 500 người, hay hơn 1,000 người được chọn vào "biểu mẫu" có bao nhiêu nam giới, bao nhiêu nữ giới, tỷ lệ mỗi lớp tuổi có giống tỷ lệ trong dân chúng hay không. Tỷ lệ về màu da, sắc tộc, tôn giáo, lợi tức, vân vân, cần phù hợp với t́nh trạng thực tế. Phương pháp thống kê học sẽ luôn cho biết về sai số, tức là kết quả có thể sai lầm là mấy phần trăm, dựa trên số người được phỏng vấn.
Cũng trong cuộc bầu cử năm 2016, các công ty nghiên cứu có thể đă phạm lỗi khi chọn những cử tri được đưa vào trong "mẫu" để phỏng vấn. Thứ nhất, chắc họ đă "bỏ sót" nhiều cử tri ṇng cốt của ông Trump, không được nghe họ cho biết ư kiến. Những người này có thể sống ở nông thôn, lớn tuổi, không qua đại học; họ từ chối trả lời các cuộc phỏng vấn v́ họ vốn không tin các phương tiện truyền thông đại chúng. Thứ nh́, các người đi nghiên cứu có thể đă phỏng vấn số người ủng hộ bà Clinton nhiều hơn tỷ lệ thật của họ trong đám các cử tri đi bỏ phiếu. Khi được phỏng vấn, nhiều cử tri của bà Clinton nói rằng họ sẽ đi bỏ phiếu; đến ngày bỏ phiếu thật th́ họ ở nhà v́ quá tin tưởng thế nào bà cũng sẽ thắng.
Sau khi bị mang tiếng v́ những sai lầm trong năm 2016, các công ty nghiên cứu dư luận đă chỉnh đốn lại cách làm việc; năm 2020 kết quả có khá hơn. Nói chung, đa số đoán trúng ông Biden sẽ đắc cử và đảng Dân chủ sẽ thắng ở Quốc hội. Nhưng vẫn có nhiều chi tiết sai lầm. Nhiều công ty nghiên cứu đoán đảng Dân chủ sẽ chiếm 52 ghế nghị sĩ Thượng viện, trong đó có Maine và North Carolina, nhưng cuối cùng họ đă thua và chỉ nắm được đúng 50 ghế.
Trong cuộc bỏ phiếu bầu Tổng thống năm 2020, công ty RealClearPolitics đă tổng hợp nhiều công ty nghiên cứu dư luận khác, nói chung đă đoán trúng kết quả tại 48 tiểu bang, nhưng đoán ông Trump thắng ở Georgia và ông Biden thắng ở Florida th́ đă có kết quả hoàn toàn sai.
Theo tính toán của Peter Baker, trong cuốn Divider mới xuất bản, th́ năm 2020, nếu ông Trump được thêm 76,515 cử tri ủng hộ, chia cho bốn tiểu bang Arizona, Georgia, Nevada, và Wisconsin vừa đủ để chiếm đa số, th́ ông đă thắng ông Biden rồi! Con số này cũng không khác con số 77,000 năm 2016! Nhưng chưa bao giờ sự thắng bại trong cuộc chạy đua giành chức Tổng thống lại được quyết định bằng 537 phiếu, như ông Al Gore đă thua ông Bush ở Florida năm 2000!
Mỗi cuộc bầu cử ở nước Mỹ đều "không giống nhau". Năm nay, kết quả các cuộc nghiên cứu thăm ḍ bị trồi sụt rất bất thường. Đầu năm, hầu hết thấy đảng Cộng Ḥa có hi vọng tái chiếm đa số ở hai viện Quốc hội. Điều này dễ hiểu, v́ trong cuộc bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ một vị Tổng thống, đảng của ông ta thường vẫn hay thua. Dân Mỹ muốn lập thế cân bằng giữa hai đảng. Năm nay, đảng Dân chủ không những nắm chức Tổng thống mà đang cố gằng kiểm soát cả hai viện Quốc hội, nhu cầu "kiểm soát để cân bằng" sẽ cao hơn nhiều.
Nhưng đến giữa năm th́ dư luận có vẻ thay đổi. Chính thượng nghị sĩ Mitch McConnell, trưởng khối Cộng Ḥa ở Thượng viện phải công nhận đảng ông chắc sẽ lật ngược thế cờ ở Hạ viện nhưng ở Thượng viện th́ hơi khó. Đến tháng Chín, các cuộc nghiên cứu lại khám phá ra ḷng dân đă thay đổi. Đảng Cộng Ḥa có thể chiếm đa số ở Hạ viện nhưng không nhiều lắm, c̣n ở Thượng viện th́ hai đảng nghiêng ngửa bằng nhau. Trong tháng cuối cùng trước ngày bỏ phiếu, dân Mỹ c̣n tiếp nhận được nhiều tin tức, và c̣n có thể thay đổi thêm ư kiến nữa.
Một điều có thể đoán trước, là năm nay số người đi bỏ phiếu sẽ lên cao. Những người thích Cộng Ḥa muốn "phục thù" cú thua đậm trong trận đấu 2020, mất cả hành pháp lẫn lập pháp. Họ có quân bài mạnh để tấn công đối thủ, là nạn lạm phát và t́nh trạng kinh tế suy yếu. Cả hai bên sẽ c̣n chỉ trích nặng nề qua ngày bỏ phiếu, và có thể kéo dài hàng năm sau. Hai yếu tố khích động những người ủng hộ đảng Dân Chủ là vụ Tối cao Pháp viện xóa bỏ quyền phá thai theo án lệnh Roe v. Wade, và h́nh ảnh cựu Tổng thống Donald Trump vẫn xuất hiện đều đặn.
Một tháng nữa chúng ta sẽ biết kết quả cuộc bầu Quốc hội năm nay. Những người muốn bảo vệ quyền phá thai sẽ hăng hái đi bỏ phiếu nhiều hơn để cảnh cáo phe bảo thủ? Hay những người nổi giận về về giá xăng dầu và thực phẩm lên cao muốn đi bỏ phiếu nhiều hơn để trừng phạt ông Joe Biden? Tháng 11 tới đây người dân Mỹ sẽ trả lời cho hai câu hỏi đó.
(VOA Blog)
|
|