XƯƠNG TRẮNG TRƯỜNG-SƠN !
CHƯƠNG 1
Càng đi tôi thấy con đường càng khó khăn, hiểm trở và sức khoẻ như cái thùng không đáy, cứ rót và lại chảy tuột ra hết, đôi khi chỉ sau một cơn sốt một con người đang khoẻ bỗng trở thành bại liệt, nằm ngo ngoe như một con lươn giữa đống trấu.
Càng đi, tôi thấy con đường này là một sự vô lư, vô lư đối với từng con người một, đối với Dân tộc ta và ngay đối với cả cái mục đích mà v́ đó nó được vạch ra.
Càng đi càng trông thấy đích ngắm càng xa, hy vọng càng mờ và lư tưởng càng ung thối ra như một vết thương nhiễm trùng bị những lớp băng bao bọc, cuối cùng máu mủ vẫn tuôn ra không bịt lại được nữa.
Đă hơn một tháng qua, trên con đường này tôi toàn thấy những sự kêu la, oán trách, tự gây thương tích, lủi trốn, cướp bóc, trộm cắp, thậm chí cả sự tự sát hoặc chống lệnh chỉ huy. Gương tốt người tốt ít quá, hoặc không t́m thấy ở đây.
Tôi chưa hề trông thấy một sự kiện nào chứng tỏ rằng những người có trách nhiệm xua quân vào đây, hiểu rơ hoàn cảnh của binh sĩ một khi binh sĩ đă vào con đường này . Họ không tiên đoán được, hay họ biết mà họ vẫn mặc kệ ?
Ai đời đại liên, trọng pháo, cối 82 mà được dự định tải bằng xe cút kít, một thứ xe dùng để chở phân bón đồng của hợp tác xă ?
Họ bắt con người phải hy sinh quá nhiều. Sự hy sinh trở thành vô bờ bến, không có thời hạn, không có điều kiện. V́ thế sự hy sinh đă trở thành những cực h́nh, chứ nó không mang tính chất tự nguyện của cách mạng.
Tôi nh́n đi nghĩ lại, thấy Năm Cà Dom nói đúng, không c̣n cách nào cấu cào ra củi bằng cách gọt gốc cây sống lấy ra từng lát. Nhưng đây không phải chỉ là một vấn đề lao lực đơn giản mà nó thuộc về ư thức tư tưởng nhiều hơn .
Tôi tự hỏi :
– Cái cảnh này sẽ tái diễn bao nhiêu lần ?
Tôi cầm con dao găm mà bổ vào cái gốc cây rừng .
Chao ôi ! Lưỡi dao găm của một hợp tác xă ở phố Hàng Thùng Hà Nội là một con dao trên h́nh thức, c̣n thực tế th́ nó chỉ là một cái trành bằm. Mép nó dày như da trâu và không đủ thép để mài cho bén. Thành ra tôi bổ lia lịa mà chưa lấy ra được một cái dăm nào bằng lát cam thảo.
Năm Cà Dom làm cái việc gọt cây như tôi với một sự kiên nhẫn phi thường . Anh ta có kinh nghiệm nên chỉ trong giây lát anh ta lại nh́n sang tôi mà bảo:
– Nh́n sang tôi đây này
C̣n Thu th́ ôi thôi ! Tay này cầm con dao găm nom thật thảm khổ .
Những ngón tay búp măng móng dài và nhọn hoắc, cố nắm chắc cán dao và bổ lưới dao vào gốc cây, và cứ mỗi nhát Thu lại cau mặt.
Những ngón tay ấy xuất hiện trên sân khấu như những búp hoa ngọc lan búp trong các điệu múa Tân Cương, múa ba-lê của Nga La Tư. Mỗi cử động của ngón tay là cả một nghệ thuật… thế mà giờ đây những ngón tay ấy dùng để bồ củi.
Vâng, đảng đă dùng con người
“như cái vốn qúi nhất ” như thế đó ! Như thế đó, những
“con ngườ vốn qúi nhất ” của đảng được đem ra dùng.
Và chung quanh đây, dọc hai ven suối này, tất cả những người nằm la liệt trên phiến đá, trong hốc đá, trên vơng v́ bệnh tật, v́ thương tật, v́ đói v.v… cũng lại là những cái
“vốn quí nhất” được đảng đem ra dùng…
Năm Cà Dom cứ hét lên từng chập một:
– Cố lên anh chị ơi ? Không có củi th́ chết đói ! Chết đói.
Tôi vừa đẻo vừa nh́n quanh quất, thấy nước đă tràn lên đến nền vơng. Chỉ c̣n có một lơm nơi chúng tôi để ba lô. Thật ác quá, trời không ngó lại cho ḿnh.
Một lũ kiến ḅ oanh quanh trên quai ba lô, rồi chuyền lên đầu vơng ḅ lên cây. Ô chúng nó sắp bị lụt. Chúng có đường thoát, c̣n chúng tôi th́ cam chịu, đành nh́n nước lên tấn công ḿnh mà không có đường rút lui.
Chắc trên nguồn lại mưa cho nên nước đổ xuống hung hơn.
Tôi nói với Năm Cà Dom:
- Chỗ đâu mà bắt bếp anh ? Làm sao mà nhóm lửa ?
– Đừng lo ! Đẽo cho ra củi cho tôi đi, rồi sẽ có bếp.
– Không, anh phải nói đi rồi tôi mới đẽo .
– Ta treo cà mèn.
– C̣n lửa ?
– Ờ, ờ cũng kẹt dữ he ? Nhưng mà không sao… Rồi Năm h́ hục bổ vào gốc cây với con dao găm bất hủ.
Bỗng Thu ̣a lên khóc… Thu buông con dao xuống đất gục mặt vào hai đầu gối . . .
– Ǵ thế em ? Tôi cũng ngừng tay hỏi.
Thu không nói, vẫn cứ nức nở, làm cho ḷng tôi càng thêm rối rắm. Tôi buông dao, đến gần bên Thu, rỉ tai nàng.
– Cái ǵ thế em ?
Thu lắc đầu nguẩy nguậy . Chao ôi ! Trông nàng khóc mà tôi năo ḷng. Nàng đẹp ra, thế mới chết !
Đôi vai nàng run run. Tóc nàng ḷa x̣a phủ xuống gương mặt tuy mang đầy dấu vết bàn tay quái ác của hung thần sốt rét, nhưng nó vẫn cứ đẹp và đáng nh́n quá !
Nàng ngước mắt nh́n tôi. Đôi mắt đẫm lệ, như đôi mắt của một con vật sắp sửa bi đem ra tế lễ, van xin tên đao phủ đừng sát hại. Đôi mắt châm chọc tim tôi.
Tôi nh́n tay nàng. Bàn tay, ôi! … Tôi cầm lấy nó, mềm mại mong manh như làm bằng bột, những ngón tay nho nhỏ như những cái búp non. Tuy đă gầy đi, và đầy vết sẹo nhưng nó vẫn c̣n vẻ đẹp thanh tú, quí phái.
Tôi nh́n cái vết phồng to, căng ứ nước trong ḷng bàn tay. À, đây rồi nguyên nhân của những ḍng nước mắt. Tôi khẽ bóp tay nàng và hỏi:
– Có đau không ?
Thu lắc đầu .
-Vậy sao em khóc ?
Thu lặng thinh và nh́n xuống.
Tôi sực nhớ ra rằng nàng đang trong lúc khó ở.
Chao ôi ! Có kinh mà phải lội suối ? Và nàng đă vượt con sông chiều hôm trước, chạy qua cả một vùng đất trắng không có một cái lá cây và c̣n hăng xè mùi chất độc, nàng đă lội suốt một ngày hôm qua và bây giờ lại sắp lội suối.
Tôi không biết làm sao th́ bác sĩ Năm Cà Dom quay sang. Anh ta đă nói từ hôm qua. Cái anh này chuyện ǵ cũng biết, việc ǵ cũng có sự tính trước. Anh ta nói thằng vào vấn đề.
– Chốc nữa, trước khi đi phải băng lại thật kỹ. Nó mà nhiễm trùng một cái, th́ ảnh hưởng tới buồng trứng là mất tương lai…
Thu nghe nói thế lại ̣a lên, nước mắt của nàng như đang đựng trong những bọc thật căng bỗng nhiên bị xé toạc ra tràn trề…
Tôi ngồi ngây ra. Tôi nghe như tương lai của chính tôi cũng bị đe doạ, v́ đời sống của tôi h́nh như một phần đă là của nàng.
Năm Cà Dom nói:
– Nếu tôi biết thế, hôm vượt sông tôi đâu có cho đi. Nguy lắm. Dưới suối chưa biết chùng cũng có chất độc ?
Tôi nói:
– Nhưng nếu không đi th́ ai chờ ḿnh.
– Bây giờ th́ phải cố mà đi ! Phải đi… !
Ngại quá! Mỗi người có một cái ngại khi nghĩ đến lúc ḿnh đ́ trên một con đường như con đường đang trải ra trước mặt tôi đây. Con đường không phải như những con đường khác.
Tôi th́ mới cắt cử, Thu th́ đang khó ở, Năm Cà Dom th́ không có bệnh ǵ rơ rệt nhưng sau này tôi mới biết ra là ông bác sĩ này đau bao tử mà ngâm ḿnh dưới nước th́ có lẽ cũng không thuốc ǵ. C̣n những anh kia th́ đủ một trăm thứ ngại, ngoài ṇng pháo nặng như núi c̣n cái chân găy báo cô kia.
Thương nhất là anh anh bị pháo đè găy chân. Anh ta phải nằm vơng để cho người ta khiêng. Người khiêng th́ cực chẳng đă khiêng c̣n người nằm cũng cực chẳng đă phải nằm. Ḱa họ đang sửa soạn để lên đường.
Thú thực rằng tôi không đến đỗi kém thông minh, nhưng tôi không nghĩ ra một cách nào có thể giúp họ đỡ lao lực đi một tí.
Dưới ḷng suối có một người vừa bè bè đi, vừa quơ quơ tay.
– Đi nghe bà con ! Mau lên ! Mau lên !
Tôi nh́n kỹ ra th́ nhận ra người đó là anh giao liên. Anh giao liên đang tập họp đám khách ly tán của anh bị trận mưa chiều qua làm tan tác.
Đă bảo
“nhất trạm nh́ trời” mà.
Khách có nhiệm vụ bám anh ta, đeo dính anh ta. Anh ta đi chậm th́ đi chậm, đi nhanh th́ phải đi nhanh, anh ta khiến ǵ hay nấy. Anh ta có đủ mọi thứ quyền hành, c̣n khách th́ chỉ có nhiệm vụ là không có quyền hạn ǵ cả, ngoài cái quyền phải bám chặt anh ta.
Khách không có quyền hỏi đây là đâu và sẽ đến đâu và đă qua những đâu .
Ở đây không có địa danh, sông không có tên, suối vô danh và những kẻ đi trên con đường này cũng như con suối vô danh kia, đă thay đổi họ, lẩn trốn nhau, từ khi c̣n ở Hà Nội và vô đến đây th́ đi đứng ăn ở đều lén lút như những tên ăn trộm.
Tại sao phải lẩn lút phải đổi thay tên họ ? Phải chăng v́ việc làm của ḿnh quá ư quang minh chính đại mà ḿnh phải che đậy như thế ?
Cho nên, xin lỗi độc giả, nếu trong thiên hồi kư này độc giả không hề thấy tác giả nêu lên một địa danh nào th́ đó không phải là lỗi của tác giả mà tại nó thế đó.
Anh giao liên vừa đi giữa ḷng suối vừa vẫy gọi khách treo vơng hoặc nằm la hệt hai bên vách đá.
Nhiều người chửi ầm lên :
– Đi cái lỗ mô giờ mới tḥ cái mặt mẹc ra đó ?
– Quân bất lương !
Tôi thấy khổ tâm cho anh Khẩu đội trưởng :
Một bền là cái ṇng pháo, một bên là anh lính găy gị. Nếu tôi là Khẩu đội trưởng trong lúc này th́ tôi xin đổi cái chức vụ của tôi với một th́a muối.
Tôi bảo Thu :
– Chuẩn bị đi em !
Thu đứng chết trân như một cái tượng đá hay chính Thu đă hóa đá ?
Tôi cực ḷng quá. Nỗi cho tôi, nỗi v́ Thu. Nếu không đi nằm lại đây th́ gạo đâu ăn. Cái nhúm gạo chiều qua mắc mưa không có nắng sấy, bây giờ đă thành bột rồi, nhưng tôi cũng cứ giữ nó v́ dù sao nó cũng là gạo. Nếu nằm lại đây th́ nằm cho đến bao giờ ? Chờ cho suối cạn th́ đó là điều không bao giờ có.
Cỏn đi th́ làm sao ? Thu ngại nước hơn ai hết . Chậm một ngày suối càng dâng lên cao một ngày .
Sự phát hiện của bác sĩ Năm Cà Dom làm tôi sợ hăi cho Thu. Đàn bà con gái mà nói tới việc không có con là họ sợ nhất. Tôi là cán bộ, c̣n Thu là văn công tŕnh độ biểu diễn quốc tế.
Ấy vậy mà là một đám người đi lẫn trong đám người lô nhô lúc nhúc kia, không ai biết ai. Nói th́ nghe hay quá, nào kỹ sư linh hồn ǵ ǵ, nhưng thực tế trên con đường này, những điều xảy ra cho tôi đều là minh một định lư ngược lại.
C̣n tiếp ,