Không phải ai cũng biết về nguồn gốc và lịch sử ḍng họ trâm anh này.
Bạn đă từng nghe đến cái tên “Công Tằng Tôn Nữ” trong các tiểu phẩm. Ai cũng biết ḍng họ này chỉ dành cho công chúa, người phụ nữ có hoàng thân quốc thích.
Nam Phương Hoàng Hậu – Vợ của Vua Bảo Đại (Bà là dâu họ Nguyễn, không mang họ Tôn Nữ, nhưng xin minh họa để thể hiện vẻ đẹp xa xưa)
“Nếu như người Việt Nam theo nguyên tắc Phụ Hệ và chỉ có con gái mới có mang họ Công Tằng Tôn Nữ. Vậy tại sao bây giờ vẫn có người mang họ đó (bởi con gái mang họ cha). Hoặc đây chỉ có thể là do một nguyên tắc chân truyền nào đó” ?
Họ “Công Tằng Tôn Nữ” được dùng cho các cháu gái bên nhà họ nội của các đời vua Nguyễn xuất phát từ thời Minh Mạng. Vua Minh Mạng (Tên húy: Nguyễn Phúc Đảm) đă định ra một chính hệ từ đời vua Gia Long trở về sau theo nguyên tắc sau:
con cháu các chúa Nguyễn th́ được xếp vào hệ Tôn Thất cho nam và Tôn Nữ dành cho nữ.
Từ năm Minh Mạng thứ 3 (1923), những người trong Hoàng tộc thuộc ḍng dơi các chúa bắt đầu được thay tên là Tôn Thất thay cho họ Nguyễn Phúc.
Gia phả 13 đời Vua Nguyễn
C̣n sự khác nhau giữa Tôn Nữ và Công Tằng Tôn Nữ là ở chỗ cách đặt tên theo thế hệ các con gái, cháu gái :
Công Chúa : chị em vua Minh Mạng.
Công Nữ : con của vua.
Công Tôn Nữ : cháu của vua.
Công Tằng Tôn Nữ : chắt của vua.
Công Huyền Tôn Nữ : chít của vua.
Huyền Tôn Nữ : dùng chung cho thế hệ này trở về sau .
Nhưng cũng theo một số tài liệu th́
Tôn Nữ được sử dụng chung cho thế hệ thứ 2 trở đi với ư nghĩa là chỉ cháu gái.
Các nhân vật nổi tiếng trong ḍng họ Tôn Thất – Tôn Nữ
Tôn Thất:
Tôn Thất Hiệp: Tướng chúa Nguyễn
Tôn Thất Thuyết: Đại thần nhà Nguyễn.
Tôn Thất Đàm: Khâm sai chưởng lư quân vụ đại thần nhà Nguyễn một trong những chỉ huy của phong trào Cần Vương.
Tôn Thất Tiệp: Một trong những chỉ huy của phong trào Cần Vương.
Tôn Thất Hân: Phụ Chánh Thân Thần nhà Nguyễn, thay mặt vua Bảo Đại trong thời gian vua đi du học
Tôn Thất Tùng: Bác Sĩ Hàng Đầu Việt Nam thế kỷ 20
Tôn Thất Bách: Bác Sĩ, Nguyên Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, Hiệu Trưởng Đại học Y Hà Nội
Tôn Thất Tiết: Nhà Soạn Nhạc Người Pháp Gốc Việt
Tôn Thất Lập: Nhạc Sĩ
Tôn Thất Đào: Họa Sĩ, Hiệu Trưởng Đầu Tiên Của Cao đẳng Mỹ thuật Huế
Tôn Thất Thiện: nhà dân tộc chủ nghĩa
Tôn Thất Uẩn: Nghị Sĩ Việt Nam Cộng Ḥa
Tôn Thất Đính: Thiếu tướng Việt Nam Cộng Ḥa
Tôn Thất Xứng: Thiếu tướng Việt Nam Cộng Ḥa
Tôn Thất Khiên: Đại tá Việt Nam Cộng Ḥa Tỉnh Trưởng Thừa Thiên Huế
Tôn Thất Sanh: Thiếu tá Việt Nam Cộng Ḥa Trợ Lư Quyền Tham mưu Trưởng Tư lệnh Vùng 2.
Tôn Nữ:
Công Tằng Tôn Nữ Thị Ninh – Bà từng là Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam bên cạnh Liên minh châu Âu EU và tại Bỉ. Bà cũng từng là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Việt Nam
P.S N.Y belong dong` 2 anh hai la oi...