Khi lái xe trên con đường chạy qua lănh thổ Estonia và Nga, nhiếp ảnh gia Amos Chapple biết ḿnh đang bị theo dơi, nhưng lại chẳng thấy ai.
Saatse Boot là một vùng lănh thổ rộng khoảng 115 hecta của Nga, cắt ngang đường 178 thuộc miền đông Estonia. Đây là một trong những con đường đặc biệt nhất trên thế giới, nối hai ngôi làng Lutepää và Sesniki của Estonia. Con đường này có hai đoạn nằm trong lănh thổ Nga, một phần khoảng 900 m, phần c̣n lại chỉ dài 30 m.
Con đường màu trắng cắt ngang phần lănh thổ Nga. Ảnh: RFE.
Nhiếp ảnh gia của RFE, Amos Chapple, đă có cơ hội t́m hiểu con đường kỳ lạ này. Chapple thấy những biển tiếng Nga đặt ở b́a rừng, yêu cầu mọi người cách xa các cột mốc ít nhất 15 m và cảnh báo phía trước là lănh thổ Nga.
"Khi lái xe qua cánh rừng cô đơn đó, bạn biết ḿnh đang bị theo dơi, nhưng lại chẳng thấy ai", Chapple nói. Khi anh chụp ảnh Saatse Boot, một cảnh sát biên pḥng Estonia đi cùng anh nhắc nhở cả hai phải quay lại khi đứng cạnh cột mốc Nga. Cách đó khoảng 100 m, một lính biên pḥng Nga vừa đi ra từ b́a rừng cạnh chiếc ôtô của Chapple và nh́n thẳng về phía họ.
Từ năm 1944, Stalin lấy lại Estonia từ Đức Quốc xă, và vẽ lại đường biên giới. Theo đó, một phần lănh thổ Nga đi sâu vào đất của nước láng giềng, chia cắt giữa thị trấn Lutepää và Sesniki của Estonia. Thời ấy, người dân vẫn có thể tự do đi từ nước này sang nước khác của Liên Xô cũ. Nhưng khi Estonia độc lập vào 1991, điện Kremlin chỉ cho phép người Estonia qua lại trên hai đoạn đường nằm trong phần lănh thổ Nga với điều kiện chặt chẽ: "Những người quá cảnh phải ở lại trong phương tiện của họ và không được phép dừng lại".
Thực tế không ít người Estonia vô t́nh đi sang đất Nga khi mải mê hái nấm ven đường 178. Liide Lusti, một người làng Sesniki gần đó, từng bị bắt nhiều năm trước. "Tôi ngồi đó 24 tiếng. Có rất nhiều nấm bên phía Saatse Boot, nhưng nếu họ bắt được, bạn sẽ tới thẳng đồn biên pḥng", bà Lusti nói.
Năm 2017, hai nhân viên bảo tŕ đi vào khu rừng trống khi kiểm tra bản đồ của họ. Lực lượng biên pḥng Nga đă bắt giữ và đưa họ đến đồn gần nhất. Sau khi trả khoản tiền phạt 2.000 rúp (31 USD), hai người Estonia này đă được thả.
Andres Oimar, một lính biên pḥng Estonia từ đầu thập niên 90, cho biết nhiều người từng bị bắt tại khu vực này hàng thập niên trước - khi đoạn đường thiếu biển báo giao thông. Oimar nhận định, tiền phạt không phải vấn đề quá lớn nhưng người bị bắt sẽ mất nhiều thời gian.
Thậm chí, Raul Kudre, thị trưởng vùng Setomaa của Estonia, từng bị bắt khoảng 10 năm trước khi đi bộ tập thể dục. Ông cho rằng t́nh h́nh tại biên giới ngày nay đă thoải mái hơn v́ người địa phương đă quen với quy định của nước láng giếng.
Tấm biển cấm đi bộ và cột mốc biên giới Nga màu đỏ xanh bên đường. Ảnh: Jassu Hertsmann.
Tuy nhiên, một mối lo ngại ngày càng lớn là lượng khách du lịch đổ xô tới vùng biên này để trải nghiệm cảm giác phiêu lưu khi lái xe qua Saatse Boot. Hơn nữa, nơi đây cho họ cơ hội hiếm có để đi vào đất Nga hợp pháp mà không cần visa. Rất nhiều người đă phá luật và gặp rắc rối với cả cảnh sát Nga lẫn Estonia. Năm 2018, cảnh sát Estonia phạt một người đàn ông Đức 67 USD v́ dừng xe trong lănh thổ Nga.
Trong những năm gần đây, Nga và Estonia có những động thái để giải quyết vấn đề biên giới. Một đề xuất được đưa ra là hoán đổi một miếng đất dọc biên giới có diện tích ngang bằng Saatse Boot. Vào năm 2013, cuộc trao đổi hoàn tất, nhưng bất đồng vào phút chót khiến hiệp ước bị hoăn lại. Cảnh sát biên giới Estonia nói với RFE rằng kế hoạch đổi đất vẫn đang "treo".
VietBF © sưu tầm