12/07/19
Murray Brewster
Bản dịch: DCVOnline
Đồng minh có thể tin vào một chính quyền tự hào dùng sức mạnh quân sự để cướp tài nguyên của các quốc gia khác không?
An American military vehicle, part of a convey arriving from northern Iraq, passing an oil pump Saturday in Qamishli, Syria.Credit...Delil Souleiman/Agence France-Presse — Getty
Đây có lẽ là khoảnh khắc đáng kinh ngạc nhất trong cuộc họp báo ngẫu hứng và rất dài của Donald Trump – một sự kiện, cùng với hội nghị thượng đỉnh của giới lănh đạo NATO dịp này, đă cho rất nhiều những khoảnh khắc khiến mọi phải há hốc. Về vai tṛ đă xác định lại của quân đội Mỹ ở miền đông Syria, Tổng thống Hoa Kỳ nói,
“Ngay bây giờ, những binh lính duy nhất chúng tôi có trong khu vực đó căn bản bản là những người lính đang canh giữ mỏ dầu. V́ vậy, chúng tôi có dầu. Và chúng tôi có thể làm những ǵ chúng tôi muốn với dầu.”
Donald Trump
Trong video hở mic nổi tiếng về buổi tiếp tân giới lănh đạo NATO tại Điện Buckingham, Thủ tướng Justin Trudeau xuất hiện trong video khi đang bàn tán với các nhân vật lănh đạo thế giới khác về việc toán nhân viên của Trump “há hóc mồm” khi nghe ông thông báo cuộc họp G-7 sắp tới sẽ được tổ chức tại Trại David.
Trudeau cũng là một nhân chứng nghe bài diễn văn Trump đả kích những mỏ dầu của Syria trong cùng cuộc họp báo “không có trong nghị tŕnh” (lời của thủ tướng Trudeau dùng mô tả cuộc họp báo bất ngờ, dài 40 phút của TT Trump).
Tổng thống Mỹ, trong hơn một tháng nay, đă lên tiếng về việc bảo đảm sự kiểm soát tài nguyên dầu mỏ của Syria v́ lợi ích của Mỹ – một phần là để giữ thể diện sau khi bất ngờ bỏ rơi đồng minh người Kurd lúc phải đương đầu với cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào miền bắc Syria, một phần để che đậy việc không giữ được lời hứa rút hoàn toàn quân đội Hoa Kỳ ra khỏi Syria.
Đánh cướp là chính sách
Điểm làm cho màn tŕnh diễn này đặc biệt đáng kinh ngạc là Trump cho rằng nước Mỹ nên có – và bằng hệ luận là có thể – cướp đi nguồn tài nguyên dầu mỏ của các quốc gia khác. Trump nói,
“Chúng tôi đă lấy dầu. Tôi đă lấy dầu. Chúng tôi nên lấy dầu ở các địa điểm khác nơi chúng tôi đă đóng quân. Tôi có thể kể tên bốn địa điểm trong số dó ngay bây giờ.” (Ông ta không nêu tên các quốc gia khác.)
Donald Trump
Nó có thể là suy nghĩ ngẫu nhiên của một tổng thống đang căng thẳng v́ phải đối phó với tiến tŕnh luận tội. Tuy nhiên, đó có thể là một cách danh giá quá khoan nhượng khi đô-la là yếu tố quan trọng nhất trong chính sách của Trump đối với các đồng minh – trả tiền mặt để đổi lấy sự ủng hộ của Washington là thủ tục đầu tiên.
Tất cả đều khiến các đồng minh của Mỹ phải suy ngẫm một số câu hỏi khó chịu. Điều này có ư nghĩa lư ǵ cho tương lai? Và có bất kỳ quốc gia nào muốn sẵn sàng hỗ trợ một nước Mỹ công khai tuyên bố – có lẽ là bất hợp pháp – về việc đánh cắp tài nguyên của các quốc gia khác?
Ít nhất, những b́nh luận lặp đi lặp lại của Trump đă mang lại vũ khí mới cho giới phê b́nh, những người từ lâu tuyên bố rằng chính sách đối ngoại của Mỹ ở Trung Đông là để kiểm soát dầu mỏ hơn là ủng hộ tự do và dân chủ.
“Ư tưởng chính trị ngẫu hứng”
Stuart Hendin, một luật sư và chuyên gia về luật chiến tranh, người đă chỉ thị cho nhân viên giữ ḥa b́nh của Liên Hiệp Quốc, nói nếu các đồng minh của Hoa Kỳ – gồm cả Canada – đă không chú ư, th́ họ nên để ư.
Nhận xét của Trump đưa ra một câu hỏi hóc búa cho những nước đồng minh của Hoa Kỳ trong đó họ đặt câu hỏi về mục đích và ư định của chính sách của Hoa Kỳ là ǵ. Hendin đặt vấn đề,
“Tại sao một đối tác muốn ở cùng trong một lực lượng khi bạn thực sự không bao giờ biết [những ] ư tưởng chính trị ngẫu hứng sẽ là những ǵ?”.
“Những ǵ [mà nhận xét của Trump] tạo ra là một nỗi sợ hăi và có thể là sự thiếu tôn trọng. Đạo đức quân sự là bạn phải có sự tôn trọng và tin tưởng tuyệt đối dối với những người bạn ở cùng mặt trận.”
Stuart Hendin
Gần đây, Robert O’Brien, cố vấn an ninh quốc gia của Trump, đă đưa ra lời giải thích chính sách hợp lư hơn một chút cho việc nắm giữ các mỏ dầu phía đông Syria trong Diễn đàn an ninh quốc tế Halifax Ông nói rằng nguồn tài nguyên dầu mỏ đă là một nguồn thu cho Nhà nước Hồi giáo và giữ chúng ngoài tầm tay của những nhóm cực đoan mới tái sinh là ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ.
“Hoàn toàn phù hợp với chiến dịch của chúng tôi là đánh bại Daesh, đánh bại ISIS và chúng tôi sẽ giữ vững các mỏ dầu đó cho đến khi bảo đảm là ISIS không thể hồi sinh.”
Robert O’Brien
Robert O’Brien nói thêm,
“Người Kurd có thể sử dụng một phần dầu mỏ đó để trả chi phí chăm sóc cho người tị nạn, để bảo vệ các trại tù nhân ISIS đang bị giam giữ.”
Robert O’Brien
Nguồn lợi tức cho Assad?
Nhiều mỏ dầu đang ở trong t́nh trạng bi đát và cần được xây dựng lại sau tám năm nội chiến.
Nhưng ai mua dầu từ tỉnh Hasakah của Syria? Những khách hàng đó gồm có chế độ bất hảo của Tổng thống Bashar al-Assad không?
Câu trả lời của O’Brien thật đáng kinh ngạc. Ông nói,
“Một số dầu có thể sẽ vào tay của chính phủ Assad, một số dầu có thể sẽ tới Thổ Nhĩ Kỳ, một số dầu có thể sẽ đến người Kurd ở Erbil.
Tôi nghĩ rằng dầu từ các mỏ đó sẽ đi đến một số nơi khác nhau. Điểm chính là doanh thu từ dầu đó sẽ không thuộc về ISIS.”
Robert O’Brien
Colin Robertson, cựu chuyên gia ngoại giao và phó chủ tịch của Viện các Vấn đề Toàn cầu Canada, cho biết các quyết định về Syria của Trump có thể là phản xạ, thậm chí có thể là một sai lầm chiến lược, nhưng các nước đồng minh vẫn có thể tin vào những thể chế Hoa Kỳ đang cố gắng giữ Chính sách đối ngoại và lợi ích của Mỹ ăn khớp với nhau khi đối phó với một tổng thống ương ngạnh. Ông nói và thêm rằng,
“Chắc chắn là không thể đoán trước đượcTrump, nhưng trong giới quân sự, chắc chắn về phía quân nhân” có một sự tôn trọng đối với các thể chế dân chủ và luật pháp quốc tế.
Colin Robertson
Ông ta có thể có lư. Điều đáng nhớ là một trong những nhân chứng quan trọng trong bộ phim luận tội cho đến nay – một trong số ít người ở trung tâm quyền lực của Hoa Kỳ đă đứng lên chống lại Trump – là một sĩ quan hiện dịch phục vụ trong quân đội: Hải quân Trung tá. Alexander Vindman.
© 2019 DCVOnline
links:
Đổi máu lấy dầu
Trump's Syria policy now appears to be — quite literally — 'blood for oil'