Chỉ vài tuần sau khi nhiệm chức, Tổng thống Ferdinand Marcos Jr đang cài lại chính sách của Philippines, loại bỏ các khoản vay Trung Quốc, và điều chỉnh lại mối quan hệ với Bắc Kinh.
Bộ Giao thông Vận tải Philippines đă thông báo hủy bỏ một cách hiệu quả 3 dự án đường sắt lớn với các đối tác Trung Quốc, là những dự án đă được khởi xướng dưới thời chính phủ Rodrigo Duterte trước đây.
Ba dự án này gồm có:
Dự án Đường sắt Subic-Clark trị giá 51 tỷ peso (908 triệu USD) đă trao cho China Harbour Engineering Co vào cuối năm 2020.
Dự án PNR South Long-Haul trị giá 142 tỷ peso (2,5 tỷ USD) đă được trao cho liên doanh của China Railway Group Ltd, China Railway No. 3 Engineering Group Co. Ltd và China Railway Engineering Consulting Group Co. Ltd vào tháng 1 năm nay, chưa được khởi công.
Dự án Tagum-Davao-Digos trị giá 83 tỷ PHP (1,47 tỷ USD) vẫn chưa được tiến hành sau khi Trung Quốc không thể nộp danh sách rút gọn các nhà thầu cho hợp đồng thiết kế xây dựng của ḿnh.
Phó Chủ tịch Quốc hội, ông Rufus Rodriguez, vào cuối tuần trước đă thúc giục mạnh mẽ Tổng thống Marcos Jr trong việc từ bỏ khoản vay của Trung Quốc cho ba dự án đường sắt và t́m hiểu các phương án tài chính khác.
"Chính phủ Philippines có các lựa chọn tài trợ khác", ông Rodriguez công bố.
"Hơn nữa, cũng có những nghi ngờ rằng các khoản vay từ Trung Quốc có thể có một số ràng buộc có thể làm mất toàn bộ quyền chủ quyền của chúng tôi đối với lănh thổ chúng tôi ở Biển Tây Philippines", ông nói thêm.
Với mức nợ của Philippines đạt mức cao nhất trong 16 năm qua và thâm hụt ngân sách tăng lên trong bối cảnh đất nước cố gắng phục hồi sau đại dịch, chính quyền Marcos đang rất cần nguồn tài chính từ bên ngoài cho chương tŕnh nghị sự cơ sở hạ tầng. Và, nguồn tiền đă được hứa hẹn từ thời Duterte, đến từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, vấn đề là Trung Quốc cho đến nay đă bị đánh giá là một loại "đồng minh" phần lớn không đáng tin cậy.
Trong khi Sri Lanka, Pakistan, Lào và một số nước khác đang ch́m trong "các bẫy nợ" không bền vững của Trung Quốc, th́ nhẹ tội hơn, Philippines được xem như một nạn nhân đang bị mắc kẹt trong “cái bẫy cam kết” của Trung Quốc.
Trung Quốc hứa hẹn thật nhiều, nhưng kết quả chẳng bao nhiêu so với lời cam kết. Trong số 27 thỏa thuận được kư kết giữa Trung Quốc và Philippines trong chuyến thăm của Duterte đến Bắc Kinh vào tháng 10 năm 2016, đến nay vẫn có quá nhiều dự án chưa được khởi công.
Bộ Công tŕnh Công cộng Philippines cho biết: chính phủ tiền nhiệm Duterte trong gần 6 năm qua chỉ hoàn thành 12 trong số 119 dự án hàng đầu theo sáng kiến được nổ là “Xây dựng Xây dựng Xây dựng” dựa vào nguồn tiền từ Trung Quốc.
Ngoài ra, chính quyền Marcos cũng nêu lên những lo ngại về việc Trung Quốc cho vay với lăi suất cao lên tới 3%, cao hơn rất nhiều so với mức 0,01% của Nhật Bản đối với các dự án cơ sở hạ tầng dựa trên vốn ODA.
Korina Sanchez, một nhà báo truyền h́nh người Philippines, cho biết quan điểm: "Không cần phải trí tuệ, nếu bạn hỏi tôi. Lăi suất của Nhật Bản là thuận lợi hơn nhiều."
Ấy thế, v́ sao các lănh đạo của "đỉnh cao trí tuệ" cứ đâm đầu vào bẫy nợ của Trung Quốc?
Người Đà Lạt Xưa