|
7/2
Ca sĩ Khánh Ly là người nổ phát súng đầu tiên vào cái “hủ tục” cấp phép bài hát của chính quyền. Đáng gọi là hủ tục, bởi v́ nó vô ích và h́nh thức.
Vài chục năm trước, khi mà nhà nước có thể kiểm soát được đám đông nghe nhạc v́ các buổi biểu diễn, ghi âm, phát thanh, truyền h́nh đều do nhà nước quản lư. Nhưng cũng vài chục năm trước, kể từ khi đổi mới, họ đă không thể kiểm soát thị trường băng đĩa nhạc từ hải ngoại chuyển về và đến nay th́ hoàn toàn mất kiểm soát âm nhạc đến từ internet. Nhạc từ internet mới là nguồn nhạc phổ biến nhất hiện nay.
Hiện nay nhạc của Trịnh Công Sơn (TCS) vẫn có ba bài chưa được cấp phép là: Gia tài của mẹ, Đêm thấy ta là thác đổ và Huế – Sài G̣n – Hà Nội. Hôm 25/6 vừa qua, bà Khánh Ly đă nổ súng chống hủ tục nói trên và cơ quan chức năng, bao gồm cả An ninh chính trị nội bộ đă vào cuộc do “quần chúng tố giác”!
Thực ra quần chúng ở đây chính là anh em “ḅ đỏ” thôi. Chuyện này gây phẫn nộ dữ dội bởi anh em, do năo trạng xơ cứng và máy móc, cứ thấy bài hát bị cấm là auto phẫn nộ khi có kẻ cả gan biểu diễn trái phép. Bọn chúng không hiểu rằng cấm thế chứ cấm nữa th́ cũng vô ích. Bởi nghe offline chỉ có tối đa 1.000 người chứ nghe online th́ cả triệu người và cả trăm triệu lượt người mấy chục năm qua, có cấm được đâu? Đấy là chưa kể khi báo chí rùm beng th́ trẻ trâu nó search v́ ṭ ṃ khiến bài hát lại càng được phổ biến. Thế nên ḅ càng húc lại càng giúp quảng bá bài hát, phản tác dụng.
Ca sĩ Khánh Ly tại đêm diễn “Dấu chân địa đàng” ngày 25-6-2022. Ảnh: T.N/TT
Về nguyên tắc th́ cơ quan chức năng cũng chỉ xử phạt hành chính đơn vị tổ chức biểu diễn theo quy định của pháp luật thôi chứ không cấm được chuyến lưu diễn của Khánh Ly. Đây lại vẫn là thủ pháp PR tốt cho chuyến lưu diễn, v́ bà lại lên sóng. Có thể sẽ lọc bớt đám “ḅ đỏ” đi nghe, nhưng bọn đó đâu có đông đâu mà sợ. Những bài hát dạng này th́ cả người thiện lành cũng chả thấy có ǵ ghê gớm cả, họ vẫn dám nghe công khai hàng ngày.
Trong status về phim TCS, ḿnh thấy rất tiếc là phim Em và Trịnh không thể có bài Gia tài của mẹ, bởi v́ bài này khắc họa rơ nét con người của TCS, con người phản chiến. Có lẽ bài hát này có lời nhạy cảm nhất trong số các bài hát của TCS.
“Hai mươi năm nội chiến từng ngày
gia tài của mẹ, để lại cho con
gia tài của mẹ, là nước Việt buồn
gia tài của mẹ, một rừng xương khô
gia tài của mẹ, một núi đầy mồ
Dạy cho con tiếng nói thật thà
mẹ mong con chớ quên màu da
con chớ quên màu da, nước Việt xưa
mẹ mong trông con mau bước về nhà
mẹ mong con lũ con đường xa
ôi lũ con cùng cha, quên hận thù
gia tài của mẹ, ruộng đồng khô khan
gia tài của mẹ, nhà cháy từng hàng
gia tài của mẹ, một bọn lai căng
gia tài của mẹ, một lũ bội t́nh.”
Ḿnh đánh giá đây là một trong những bài hát ư nghĩa chính trị xă hội nhất của TCS, nó thể hiện con người chính trị của TCS cùng với bài Nối ṿng tay lớn. Bộ phim Em và Trịnh luôn nhắc tới đề tài phản chiến nhưng lại không thể đưa bài hát này vào là rất đáng tiếc. Chắc chắn cũng do kiểm duyệt mà thôi. Giá mà đạo diễn có bản director cut để “ṛ rỉ” ra ngoài th́ hiệu ứng lan tỏa sẽ tốt hơn là quăng ra tận hai bộ phim rồi lại tự bỏ đi một bản cắt.
Bài hát được sáng tác năm 1965, khi người Mỹ mới chính thức đổ quân vào VNCH. Nhưng TCS đă có TIÊN ĐOÁN 20 năm nội chiến từng ngày, kể ra cũng thánh phết. Bởi nếu tính thời điểm “nội chiến” thật sự th́ cuộc chiến diễn ra từ 1955 (thành lập VNCH) đến 1975 là đúng 20 năm.
Anh em “ḅ đỏ” phẫn nộ nhất là ở câu Hai mươi năm nội chiến từng ngày. Nếu suy xét chi ly th́ cuộc chiến 20 năm theo thời gian trên th́ không hoàn toàn là nội chiến mà vừa là nội chiến vừa là cuộc chiến ủy nhiệm. Ủy nhiệm là hai miền đánh nhau dưới sự giật dây, tài trợ của hai phe nước ngoài. Nhưng nếu xét thời điểm 1965, khi Mỹ mới chỉ đổ quân th́ cuộc chiến ủy nhiệm chưa hề rơ nét mà mới có 10 năm thực sự là nội chiến do hai bên mới chỉ có cố vấn nước ngoài trợ giúp và không tham chiến. Đấy là nếu xét theo lời Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một.” Đánh giá nội dung một tác phẩm nghệ thuật th́ phải đặt nó đúng ở thời điểm sáng tác chứ?
“Ḅ đỏ” c̣n căi ǵ nữa?
Cuộc chiến này chính phía VNCH cũng không coi là nội chiến v́ sự can thiệp của phe XHCN vào VN, họ coi là miền Bắc xâm lược miền Nam. Về lư th́ chính quyền VNCH cũng không ủng hộ phong trào phản chiến kiểu cào bằng hai phe, trong khi miền Bắc là bên chủ động tấn công miền Nam. Như phim Đất khổ (search Youtube) do TCS đóng, dựa trên truyện Giải khăn sô cho Huế, cũng bị chính quyền VNCH hạn chế phát hành năm 1974, v́ tính phản chiến kiểu này. Nhưng bài hát Gia tài của mẹ lại không hề bị cấm ở miền Nam, cho thấy là chế độ cũ tự do hơn bây giờ rất nhiều.
Nhân vụ việc không đáng xảy ra vừa rồi, rất mong anh em quan lại nhanh chóng từ bỏ hủ tục quá lạc hậu kia đi v́ nó chỉ c̣n tính h́nh thức và vô nghĩa, thẩm chí phản tác dụng. Chính quyền hành xử như vậy mới dẫn tới “ḅ đỏ” húc tán loạn làm tṛ cười cho dư luận trong nước và quốc tế.
Đúng là: “Gia tài của mẹ, một nước Việt buồn.”
*****
2 B̀NH LUẬN
Phạm Minh Đức 30/06/2022
“Chính quyền liệu có cấm được không?” Lấy ǵ mà cấm khi sức mạnh mềm của Việt Nam Cộng Hoà toàn thắng, một điều sĩ nhục cho phe thắng cuộc. Thế hệ tham chiến và hậu chiến càng ngày càng t́m đọc sách Ngụy và nghe nhạc Ngụy th́ Ban Tuyên Giáo giải thích làm sao về tính ưu việt của nền văn hoá XHCN và các sử gia Hà Nội làm sao t́m lư do để miệt thị nền giáo dục của VNCH.
The Dan 30/06/2022
Cấm một bài đă không thể. Mà cấm cả vài trăm bài lại càng là “siêu ảo tưởng”! Bây giở ở đâu cũng hát karaoke. Đám cưới, đám giỗ, đám sinh nhật, tiệc rượu cuối tuần…Làng trên, xóm dưới, từ làng đến phố đều “hồ hỡi, phấn khởi” hát và hát . Mà khi hát th́ mở hết công suất loa đài cho “toàn dân” nghe .
Gần như 100% bài hát đều là trước 1975 (người ta gọi là nhạc vàng ấy) . C̣n nhạc đỏ (nhạc cách mạng) th́ vắng bóng hoàn toàn.
Một bàn thua trông thấy của nền nhạc cách mạng.
Thông tin văn hóa cấp nào mà đi cấm cho xuể (?!) . Có điều lạ, người b́nh dân lao động không hát nhạc TCS, bài “Gia tài của mẹ” lại càng không thuộc, không biết .
Không muốn bàn đến giá trị cao thấp, chỉ thấy một cách thực tế, loại nhạc nào mà người dân thuộc hoài, hát măi, hát không chán th́ sức sống của nó bền bỉ, dẻo dai “giẫy hoài không chết” .
Chính quyền liệu có cấm được không?
|
|