Thú vật có loại luôn đứng thẳng nhưng luôn thắng những con rắn ḅ sát độc địa
Vóc dáng của một người dù được những người chung quanh cho là đẹp hay “xấu” th́ đó chỉ là bề ngoài, nhưng nét đẹp bên trong mới là điều đáng nói. Đây không phải là tiêu chuẩn do người viết đặt ra mà là của người đời và của các tôn giáo. Nói đến nét đẹp bên trong là nói đến nét đẹp trường tồn và đó là nhân cách của một người. Nhân cách được tiềm ẩn bên trong của một con người mà chức tước, địa vị hoặc bạc tiền không thể đổi được và cũng không quyền lực nào lấy nó ra khỏi người đó được.
Có người cho rằng: “Nhân cách thuộc kết quả của quá tŕnh học vấn. Kiến thức, kinh nghiệm là phương tiện để con người đạt đến nhân cách cao. Dù vậy, có trường hợp một người có kiến thức phong phú, nhưng nhân cách th́ kém; cũng có trường hợp kiến thức kém nhưng nhân cách rất cao…”
Trong xă hội, người ta có thể mua quan, bán chức, hoặc mua bằng, bán cấp… Nhưng nhân cách th́ không thể mua bán, mà trái lại mỗi người phải tự trau giồi và ǵn giữ nó. Người đời hay lẽ đạo của các tôn giáo đều dạy con người về ư niệm “trau giồi đức hạnh” chứ không ai dạy mua bán “đức hạnh” hoặc có ai đủ tư cách để ban bố “đức hạnh” hay “nhân cách” cho người khác, hay tự phong cho chính ḿnh.
Người đời đă từng nói “Chiếc áo không làm nên nhà tu”. Cho nên người ta không thể đánh giá nhân cách của người khác khi nh́n vào vóc dáng hoặc địa vị, chức tước của người đó trong xă hội, hay phẩm trật trong các tôn giáo. Muốn biết rơ về nhân cách của một người, không thể một sớm một chiều, mà phải là một quá tŕnh dài và qua nhận xét nghiêm chỉnh, khách quan của những người tử tế khác.
Trong các tôn giáo, bộ phận giáo quyền chỉ có thể “đốt đầu”, hoặc “rờ đầu” hoặc “đặt tay cầu nguyện” để “ban chức”, để “tấn phong” hay “thụ phong” phẩm trật tôn giáo cho một cá nhân nào đó… Nhưng những thủ tục đó không thể tạo ra nhân cách cho một tu sĩ chân chính… Mà chính cá nhân đó phải tự “trau giồi đức hạnh” và phải “tự khắt khe” với chính bản thân ḿnh, để có thể đạt được chân thiện mỹ mà các tôn giáo mong đợi con người nên làm theo hay phải làm theo.
Khoảng Thập Niên 90, một nhà báo Việt Nam từng đọc một số bài viết của tôi và cắc cớ hỏi tôi rằng: Theo ông, thế nào là một người tốt? Và tôi đă trả lời rằng: “Người được xem là tốt, là người chưa bị lộ những điều xấu”. Ông nhà báo cười và hỏi tôi: “Có phải anh quá triết lư không?”
Tôi trả lời là “không”. Thật sự th́ tôi chỉ căn cứ vào Thánh Kinh để nói ra câu đó. Bởi sách trong Kinh Thánh, sách Romans 3:10a đă chép: “như có chép rằng: Chẳng có một người công chính nào hết, dẫu một người cũng không” (As it is written: “There is no one righteous, not even one…)
Nói về chuyện tốt xấu, hay nhân cách của một người, trước đây tôi từng cho rằng, nếu chúng ta là người tốt th́ cho dù có năm bảy tờ báo hay vài cái đài phát thanh “lăng nhục” chúng ta th́ bản chất thật của chúng ta vẫn là tốt. Và nếu chúng ta thuộc thành phần xấu th́ cho dù có năm bảy cái đài phát thanh và vài chục tờ báo ca tụng chúng ta đi nữa, th́ bản chất thật xấu của chúng ta không thể trở thành tốt…
Ai cũng có thể đồng ư rằng, những đồng tiền thật cho dù có bị giẵm đạp dưới chân th́ nó vẫn là đồng tiền thật, c̣n đồng tiền giả tuy có để nó trên kệ đi nữa, th́ nó vẫn là những tờ giấy lộn, là tiền giả, không giá trị ǵ cả. Là người thật sự có nhân cách, cho dù ḿnh có bị người khác lăng nhục th́ bản chất thật của ḿnh vẫn là người có nhân cách, chứ không phải do ḿnh có “đồng minh” bênh vực hay ca tụng ḿnh.
Người có nhân cách không tự ḿnh cho ḿnh là người cao trọng hơn người khác, mà hăy để cho người khác đánh giá ḿnh là có thật sự cao trọng hay không. Vậy mà có lắm người cứ muốn làm “thầy đời” thiên hạ, thích làm “chị hai”, hay “anh cả” người khác, với dụng ư khoe khoang ḿnh là người quan trọng. Điều này nó vừa khôi hài và cũng vừa đáng tội nghiệp hơn là đáng trách, bởi những kẻ kém đức và thiếu tài thường có thái độ trịch thượng hay ta đây; mà thái độ này thường phát sinh từ sự mặc cảm thua kém người khác.
Trong giáo lư của Thiên Chúa giáo (Công Giáo và Tin Lành) và Phật Giáo đều dạy về đức tính khiêm nhường hay khiêm tốn. Dù vậy không ít con dân Chúa hay Phật tử lại hết sức kiêu ngạo. Thông thường, người có nhân cách, người thật sự giỏi hay thật sự có khả năng vượt bực, lại tỏ ra khiêm tốn hay khiêm nhường… Trong khi đó, những kẻ thiếu năng lực, kém tài, vô đức… Th́ lại thích ba hoa nhiều lời, cao ngạo, khoe khoang, khích người khác tâng bốc, cho dù những lời tâng bốc đó rất xa sự thật.
Kể từ ngày 30-4-75 đến giờ, bên Việt Nam có nhiều điều nghịch lư lắm. Bọn cướp trong đảng VC th́ chễm chệ ngồi xử phạt người tử tế, lương thiện. Bọn bán nước th́ được cai trị đất nước c̣n người yêu nước lại phải vào tù v́ cái tội yêu nước. Một chuyện khác tuy “khó tin, nhưng có thật” đó là bọn VC đội lốt tu sĩ, hoặc loại tu sĩ thiếu bi, trí, dũng của Đức Phật, đă “phong thánh” cho Hồ Chí Minh, bằng cách đúc tượng đương sự là một tên đại gian ác, một kẻ bán nước cầu vinh, mang vào chùa để cho bá tánh vái lạy và thần thánh đương sự. Dĩ nhiên dù VC cố t́nh làm điều khôi hài đó, nhưng bọn chúng không thể tạo được “nhân cách” cho HCM, cho dù ông ta c̣n sống hay đă chết.
Cũng ở trong nước, Vũ Kiều Trinh là con gái của Vũ Văn Hiến, nguyên Uỷ viên trung ương đảng VC, tổng giám đốc đài truyền h́nh VC. Kiều Trinh “dạy đời thiên hạ” về nhân cách và văn hóa trên chương tŕnh “Văn hóa dân tộc” của Đài truyền h́nh Việt Nam VTV. Năm 2001, Kiều Trinh đă bị bắt v́ tội ăn cắp mỹ phẩm trị giá 400 Mỹ kim trong một siêu thị tại thành phố Orebro, Thụy Điển. Cha cô can thiệp bằng một giấy chứng nhận cô bị tâm thần để cô khỏi ngồi tù. Năm 2006, Kiều Trinh được đi công tác bên nước Anh, cô lại đánh cắp chiếc máy ảnh, v́ bệnh “tâm thần tái phát” và cha cô phải cứu cô bằng tờ giấy của bác sĩ chứng nhận bệnh “tâm thần” của cô. Vậy mà năm 2009, Kiều Trinh với “bệnh tâm thần” này được kết nạp đảng VC và được đề bạt làm “trưởng pḥng văn hóa dân tộc Ban thời sự
“Nhân cách” của người cộng sản hay VC là thế đấy, chắc không ai c̣n lạ ǵ điều đó, nhưng điều đáng bận tâm là tại hải ngoại này, hay tại Hoa Kỳ, có những người nhận ḿnh là tỵ nạn VC lại đánh mất nhân cách của chính ḿnh khi vô cớ lên tiếng miệt thị người Quốc Gia chống cộng, mà đáng nói nhất là ông Nguyễn Cao Kỳ. Khi c̣n sống, ông Kỳ đă có lời lẽ miệt thị người Quốc Gia chống cộng để lấy điểm tụi VC. Nay ông Kỳ đă qua đời nhưng những kẻ đội ông trên đầu đă học thói trịch thượng của ông để vô cớ miệt thị những người lính Việt Nam Cộng Ḥa theo kiểu “quơ đũa cả nắm”. Ông Kỳ và đàn em của ông ta đă quên rằng “nhân cách” của họ, nếu có, đă mất sạch trước con mắt của những người tử tế.
Những kẻ có học, được người tỵ nạn bỏ phiếu bầu cho họ vào guồng máy chính quyền bản xứ, thay v́ làm những việc ích nước, lợi dân th́ họ lại có những hành động và lời nói có lợi cho bọn VC và Việt gian. Bọn này chẳng những không c̣n nhân cách mà sớm hay muộn ǵ cũng sẽ bị “trừng phạt” bởi những lá phiếu của những người tỵ nạn tử tế.
Hăy tạm quên đi chuyện cô Kiều Trinh trẻ tuổi của bọn VC, là kẻ ăn cắp siêu thị, mà hăy nói đến “bà cụ” diễn viên điện ảnh “Kiều Trinh (Chinh)” của người “Quốc Gia” ở Hoa Kỳ, người mà trước 1975 từng được xem là “mỹ nhân”, từng nổi tiếng ở Hollywood, vậy mà chỉ v́ tham tiền, háo danh, muối mặt làm lợi cho VC bán nước, chối bỏ căn cước tỵ nạn của ḿnh, đă từng bị công luận kết án nặng nề. Điều này cho thấy vẻ đẹp bên ngoài cho dù đến già, đến chết cũng không thắng nổi cái nết bên trong của con người, mà ngay ở phần đầu bài viết, chúng ta gọi đó là “nhân cách”.
Đối với những ai lợi dụng chức cha, sư hay thầy mà lại thích làm những chuyện “thầy chạy”, hoặc vi phạm luật pháp của Hoa Kỳ hay chính quyền bản xứ, th́ trước sau cũng sẽ bị luật pháp trừng trị. Mà cho dù bọn gian tà này có thoát khỏi luật pháp của con người nhưng bọn chúng sẽ không thoát được lưới Trời khi bọn chúng không c̣n nhân cách bên trong.
Chưa hết, hiện nay tại hải ngoại người ta phải chứng kiến h́nh ảnh một người Việt Nam được xem là tỷ phú tại Hoa Kỳ, bởi đương sự có hằng tỷ đô-la trong tay, nhưng rất tiếc lại là kẻ vô cùng nghèo nàn về nhân cách. Gần đây đương sự thường xuất hiện với trang phục ḷe loẹt, cử chỉ nhố nhăng và luôn có lời nói hổn xược với người khác y như một tên vô lại. Tôi nghĩ những ai nhận ḿnh là “trí thức” là chống cộng, đừng để đương sự có cớ xúc phạm anh em ḿnh là những người chống cộng, nữa. Hăy xa lánh tên nhà giàu đầy kịch tính đó.
Huỳnh Quốc B́nh