Tôi lơ ngơ bước đến Sài G̣n vào một buổi trưa nắng gắt năm 1999 để bắt đầu quăng đời sinh viên của ḿnh.
Từ chợ Bà Chiểu, tôi lần ḍ theo một địa chỉ nhà trọ mà ai đó đă chỉ cho tôi. Nhà trọ nằm trong một con hẻm ngoằn ngoèo, một cụ già ở nhà. Thấy tôi là sinh viên, cụ mời cơm, rồi cả hai đợi con gái cụ về. Chiều, con gái cụ đi làm về và đó cũng là lần đầu tiên tôi nói chuyện với một cô gái Sài G̣n. Chị tầm 40 tuổi, chưa chồng, làm nghề kế toán. Tôi có cảm giác chị rất hoạt bát, nhưng điều làm tôi khó chịu nhất chị luôn gọi tôi là “cưng”. Ở quê nhà chưa ai gọi tôi như vậy bao giờ, nhất là từ một người con gái.
Những ngày trọ học tại nhà của mẹ con chị, tôi chỉ thân với cụ, c̣n chị, tôi luôn giữ khoảng cách nhất định, dù chị rất tốt với tôi. Tôi vẫn không thể nào quen được cách mà chị hay gọi tôi. Chị vẫn gọi tôi là “cưng” thay v́ gọi tên. Mỗi lần chị đi làm về th́ căn nhà lại líu lo. Chị cứ luôn miệng: “Học hành sao rồi cưng?”, “Ăn cơm chưa, xuống ăn với mẹ con chị nè cưng” hay trêu tôi: “Dù cưng đẹp trai thế nào đi nữa th́ cũng lo học hành nha, yêu đương sớm th́ phiền lắm đó”... Chỉ một tháng tôi trọ nơi này, tôi đành phải khéo léo nói lời tạm biệt mẹ con chị để t́m nơi trọ mới, tất cả cũng chỉ v́ tôi không muốn là “cưng” của chị.
Nơi trọ mới của tôi chỉ cách nhà mẹ con chị hai con hẻm. Và chỉ ngày đầu dọn về đây, tôi lại ngậm ngùi than trời. Căn nhà trọ này của một gia đ́nh bán bún mắm. Nhà chủ đông người và không ngờ là cả nhà cũng gọi tôi là “cưng” nốt. Từ vợ chồng chủ, đến hai người con lớn tuổi hơn tôi đều “cưng” tỉnh bơ mỗi khi gặp tôi. Không những vậy, tôi c̣n được gắn cho một tính từ mới toanh ở Sài G̣n nữa: “xạo bà cố”. Những lúc ngoài quê chưa kịp gửi tiền vào, tôi nằm đói cồn cào trên gác. Cô chủ nhà h́nh như biết, cô ới lên gác: “Dzũ, xuống ăn bún nè cưng”. Tôi thoái thác không xuống v́ ngại, chồng cô liền “ship” tô bún lên tận pḥng tôi, chú tỉnh bơ: “Nè, ăn đi cưng, biết cưng đói mà cứ xạo bà cố”, tôi cầm tô bún, c̣n chú cười tỉnh bơ: “Lần sau có đói, th́ cưng cứ xuống ăn bún, đừng ngại nghe hông. Đói nhăn răng, học hành ǵ được!”.
Sống thêm một thời gian nữa tại căn nhà trọ “bún mắm”, tôi bắt đầu nghiệm được một điều, “cưng” hay “xạo bà cố” là câu cửa miệng, cách nói vui, thân thiết của người Sài G̣n, chứ hổng phải ư đồ ghê gớm ǵ như tôi từng lo nghĩ. Và suốt bốn năm trời “lên bờ xuống ruộng” v́ cảnh túng thiếu, đói ăn của quăng đời sinh viên, tôi vẫn sống được là nhờ không biết bao nhiêu con người Sài G̣n b́nh dị đă “cưng” tôi bằng tấm ḷng hào sảng, chứ không chỉ lời nói. Từ những cô bác bán rau ngoài chợ Bà Chiểu, đến những căn nhà bán tạp hóa lụp xụp trong hẻm, mỗi khi họ nh́n tôi “thiểu năo” mua thiếu gói ḿ hay đổi b́nh gas, là họ chép miệng “trả đúng hẹn nha, cưng xạo bà cố luôn đó”... Ấy vậy mà nhiều người sau khi “chửi” tôi xong, lại cười sằng sặc và c̣n “boa” thêm cho tôi bó rau hay trái cây...
Hai mươi năm ở Sài G̣n, tôi yêu tính cách của những con người ở mảnh đất này, nhất là cái tính b́nh dân nhưng luôn có t́nh có lư của họ. Tôi quay về thăm lại khu trọ xưa, căn nhà của hai mẹ con chị đă dời đi. Căn nhà trọ “bún mắm” vẫn c̣n đó, tuy nhiên cô chủ th́ đă về trời, c̣n lại ông chủ, sau một lúc nh́n tôi, ông liền thốt lên: “Trời, Dzũ, nh́n bảnh dữ cưng. Sao giờ này mới d́a thăm chú. Ăn bún nha”... Chú vồn vă, vui mừng khi gặp tôi. Rồi tôi ghé thăm những tiệm tạp hóa xưa, gửi tặng họ chút quà tri ân, họ nhanh chóng gạt ngang giỏ quà để kéo tôi vào, và cố hỏi xem tôi sống như thế nào, ba mẹ khỏe không, có vợ chưa. Họ vẫn vồn vă, t́nh cảm, và b́nh dị đúng “chất” Sài G̣n. Họ kể tôi nghe người này c̣n sống, người kia lên trời, con hẻm đă thay đổi, họ vẫn nhớ tôi. Tôi ngồi nghe mà cứ rưng rưng trước tấm ḷng của những người dưng này.
Sài G̣n đă phát triển rực rỡ hơn so với trước đây. Cuộc sống đă thay đổi theo hướng hiện đại và gấp gáp. Chỉ có một điều không bao giờ thay đổi ở mảnh đất này, mà ai từng sống cũng đều cảm nhận được, đó là tính cách hào sảng, b́nh dân cũng như lối sống trọng t́nh của người Sài G̣n. Như cách mà họ chào tôi, lúc tôi rời đi, kèm lời hứa tôi sẽ quay lại thăm họ lần nữa, họ vẫy tay chào và nói: “Thôi, cưng xạo bà cố. D́ biết mà”.