CHƯƠNG 2 : KHAI HỎA
Pháo nổ rạng sáng thứ Bảy, mùa xuân năm 1979.
Nông Thị Quyên năm ấy 19 tuổi, sống cách cửa khẩu Tà Lùng bảy cây số. T
ối thứ Sáu, Quyên rủ mấy chị em xuống thị trấn Quảng Ḥa xem chiếu bóng. Đoàn chiếu bóng của tỉnh đang chiếu bộ phim Em bé Hà Nội.
“ Xem đến cảnh bé Ngọc Hà cổ quàng khăn tang, đi t́m nhà ḿnh trong đống đổ nát Khâm Thiên sau đêm B52 rải thảm, mấy chị em cứ bíu chặt tay nhau, khóc ”, bà Quyên nhớ lại.
Ở cách đó 60 km, tại thị xă Cao Bằng, trong rạp ngoài trời ven sông Bằng, người dân thị xă cũng ngồi trước màn chiếu, dơi theo bộ phim
“Chiến đấu” của Liên Xô.
Buổi chiếu bóng kết thúc lúc gần nửa đêm. Ai nấy chuẩn bị về nhà th́ thấy mạn Trà Lĩnh, Quảng Ḥa có nhiều ánh chớp lóe lên, thính tai c̣n nghe tiếng ́ ầm.
Nhà cửa, đường phố ở thị trấn Phó Bảng, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Tuyên bị đạn pháo của địch tàn phá trong ngày 8 và 9/3/1979. Ảnh: Ngọc Quán - TTXVN
“Không phải mùa mưa, sao có sấm chớp”, cậu bé Nông Vạn Ngàn 15 tuổi thắc mắc. Nhưng nỗi băn khoăn mau chóng lắng xuống, mọi người bàn tán về bộ phim, rồi tản về nhà đi ngủ.
Mấy chị em Quyên cũng trở về nhà trong cơn mưa phùn lúc nửa đêm. Ra Giêng, khí trời c̣n lạnh. Đang lơ mơ trong chăn ấm, Quyên bị tiếng pháo rít ầm ầm qua mái nhà dựng dậy.
Cô nữ sinh lớp 10 trường cấp ba Quảng Ḥa chỉ kịp vơ cái chăn, rồi nhảy xuống hầm chữ A dựng gần gốc nhăn.
Cái hầm che chở cho năm người, rung lên bần bật khi loạt pháo mới nện xuống mặt đất. Ngớt pháo, cả nhà ḅ ra khỏi hầm. Cây nhăn bị pháo phạt găy đôi, đổ rạp ngay miệng hầm.
Con nuôi người Trung Quốc của trưởng bản, hóa ra là thám báo.
Đêm ấy hắn dẫn đường cho quân bên kia tràn sang.
Bản Bó Tờ bị đốt sạch.
“Nhà nào có Đảng viên hoặc người đi bộ đội, treo bằng khen, giấy khen, huân huy chương là chúng phá sập”.
Nhà Quyên lợp mái tranh, trát vách đất, chúng cũng không tha.
Bà Nông Thị Quyên trong nghĩa trang liệt sĩ tại Cao Bằng.
Cuộc
“trừng phạt giới hạn, quy mô nhỏ” của Đặng đă huy động :
- 600 ngh́n quân bộ binh.
- 32 sư đoàn của tám trong tổng số mười đại quân khu có mặt trong cuộc động binh này.
Một con số mà Hứa Thế Hữu, Tổng tư lệnh lực lượng tham chiến gọi là :
“ Dùng dao mổ trâu để cắt tiết gà ”.
Để “tiền pháo hậu xung”, Trung Quốc sử dụng :
- 550 tăng thiết giáp Type-62, Type-59, Type-63
- 480 khẩu pháo mặt đất, hơn 1.200 súng cối từ 76,2mm đến 152mm, 160mm và dàn hỏa tiễn
- 107mm đến 130mm.
Không quân và hải quân cũng triển khai :
- 200 tàu chiến
- 706 máy bay tiêm kích J-5, J-6, J-7; 120 tiêm kích bom J-6, Q-5 và
- 122 máy bay ném bom H-5, H-6, để chi viện trong trường hợp cuộc chiến mở rộng.
Để đối phó với
t́nh huống Liên Xô đổ quân đánh yểm trợ cho Việt Nam, mặt trận phía bắc Trung Quốc, bao gồm các tỉnh Thẩm Dương, Bắc Kinh, Tế Nam, Lan Châu, Tân Cương được đặt chế độ báo động cao nhất.
- 300 ngh́n dân cư tại đây được lệnh sơ tán.
Với lực lượng gấp mười lần, được yểm trợ bằng tăng và pháo,
họ Hứa tin rằng :
- " Sẽ nhanh chóng xé nát hệ thống pḥng thủ biên giới của Việt Nam, đánh chiếm các thị xă trong ṿng vài ba ngày.
Và nếu muốn :
- “ Không đến hai giờ có thể đánh xuống Hà Nội”.
Bên này biên giới :
600 ngh́n quân chủ lực của Việt Nam đang bị chia nhỏ ở các chiến trường Campuchia, Lào , miền Nam và quanh Hà Nội.
Tổng lực lượng pḥng thủ biên giới lúc này chỉ có :
- 7 sư đoàn , một lữ đoàn và dân quân sáu tỉnh
Tổng cộng
chưa đến 60 ngh́n người.
Biển quân 600 ngh́n chia làm hai nhánh Đông – Tây.
Hứa Thế Hữu cầm cánh phía Đông, đánh Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh.
Dương Đắc Chí, Tư lệnh Đại quân khu Côn Minh đảm nhiệm cánh Tây, tấn công Lai Châu, Hoàng Liên Sơn và Hà Tuyên.
Tỉnh Cao Bằng với 333 km đường biên cùng 634 mốc quốc giới, dài nhất toàn tuyến, đă khiến Trung Quốc :
- Dốc vào đây 130 ngh́n quân , gần một phần tư tổng số, chia hai hướng để đánh chiếm.
Theo nhiều tài liệu, cuộc chiến nổ ra rạng sáng 17 tháng 2 năm 1979.
Nhưng trên thực tế, súng đă nổ rất sớm ở biên giới Cao Bằng.
Lúc 21h ngày 16 tháng 2, quân Trung Quốc đă pháo kích dữ dội vào xă Cần Yên của huyện Thông Nông. Và gần nửa đêm, chúng mở rộng phạm vi sang mạn Trà Lĩnh, Hà Quảng.
Tiếng pháo đầu tiên nổ ở bên kia biên giới, liền sau là tiếng mơ tre báo động hai nhịp một của dân quân tự vệ bản Lũng Pỉa, Hà Quảng.
Sầm Thị Đ̣ng vùng dậy, vơ lấy đôi lựu đạn và cái gậy tre ở góc nhà, chuẩn bị lên chốt chiến đấu.
Đứa em út 5 tuổi tỉnh giấc, khóc nghẽo nghẹt v́ những tiếng nổ sáng ḷe trời. Bà và mẹ chồng Đ̣ng cùng sáu đứa em cuống cuồng dắt díu nhau lên hang Ngườm Siêu trú cùng dân bản.
Ra đến cổng, mẹ chồng c̣n quay lại ôm vai con dâu mà khóc.
“Con đi thế này, có chắc được quay về với mẹ không ?”.
Bố chồng Đ̣ng cũng là dân quân, trực trên chốt từ trước Tết.
Chồng cô là bộ đội biên pḥng, chiến đấu ở Nậm Quét, Bảo Lạc, Cao Bằng. Giờ pháo đă nổ, Đ̣ng cũng quyết đi.
Trời không lạnh lắm. Đ̣ng vẫn mặc thêm hai cái quần, bốn cái áo, chít cái khăn lên đầu. Túi quần áo này, Đ̣ng sắp sẵn từ trước Tết.
“Nếu hy sinh, không có ai về nhà lấy đồ thay cho”.
Nữ dân quân 24 tuổi đă chuẩn bị sẵn sàng cho cái chết của ḿnh.
Sau lưng dân quân lên chốt, dân bản từng tốp lũ lượt kéo đi sơ tán. Những cánh đồng thuốc lá trồng từ trước Tết đă lên cao bằng cây cải. Cả vùng trời phía Bắc sáng ḷe.
Tổ đội cối do Đ̣ng làm đội trưởng có sáu dân quân nữ.
Người ngoài đôi mươi như Đ̣ng, như Liên hàng xóm, nhưng cũng có người chỉ mười sáu, mười bảy tuổi như Nga, như Xuân.
Chẳng ai nặng được đến bốn chục cân. Tay không một bó đuốc, sáu cô gái băng hai cây số đường rừng sang hậu cứ ở bản Lũng Loỏng lấy vũ khí để sẵn sàng lên chốt Kéo Lỉ.
Khẩu cối 60mm nặng hai mươi cân, cùng bốn thùng đạn trên vai sáu cô gái leo thêm bốn km đường núi, lên đến chốt, cũng là khi trời tảng sáng. Tiếng pháo từ bên kia đă văn. Giọng của tổ trinh sát C5 rè rè qua bộ đàm :
“chúng nó đang tiến vào”.
Sáu cô gái ngay lập tức vào vị trí.
Đ̣ng và Liên trực tiếp điều khiển cối. Bốn người c̣n lại lo chỉnh kính ngắm, núm vặn và tiếp đạn.
Chỉ mươi phút sau, biển người bắt đầu tràn vào từ bên kia biên giới mỗi lúc một gần, không cần dùng đến ống nḥm trinh sát cũng thấy được :
Một rừng xe tăng lẫn người mặc đồ xanh lá, tay cầm súng dàn hàng ngang mà đi.
Bà Sầm thị Đ̣ng
Ở đường hào phía trước, cách đó chưa đầy 100 m, bộ đội chủ lực và dân quân nam của xă cũng đang không ngừng chiến đấu.
Trên chốt, các cô gái liên tục thả những quả đạn nặng hơn một cân vào ṇng súng.
Quả đạn bay theo đường ṿng cung rồi rơi xuống, một đám khói bay lên cùng những cái xác người.
Địch đông đến nỗi bắn đi hướng nào cũng sẽ có một cơ số chết, nhưng
“càng bắn càng thấy nhiều người nữa đi ra”.[i]
Quá buổi trưa, /i]quân Trung Quốc tràn vào mỗi lúc một sâu, bốn bề xung quanh
chỉ thấy xác người và khói lửa. Sáu người họ vẫn chưa ngơi một giây để uống được ngụm nước.
Đồng đội ở hậu cứ đều đi hỗ trợ nhân dân sơ tán và vận chuyển thương binh, không có ai tiếp cơm, tiếp nước lên chốt.
Cánh rừng giữa tháng hai không có quả ǵ ăn được, giờ cũng bị pháo đốt cháy xác xơ. Họ chỉ c̣n biết nh́n về phía trước mà bắn.
Giữa những tiếng ḿn nổ của cả hai bên, hai đồng đội của Đ̣ng lúc ấy bỗng thét lên đau đớn.
Máu túa ra không ngừng trên đầu Nga và ở mạng sườn của Xuân. Họ bị mảnh pháo của địch găm trúng, ngă xuống đất.
Đội cối chỉ c̣n bốn người chiến đấu.
Thân và miệng khẩu cối đă nóng như rang suốt từ sáng. Đầu óc Đ̣ng căng như dây đàn, vừa lo cho hai đồng đội, vừa lo chiến đấu. Đến bốn giờ chiều, bốn thùng đạn vừa hết cũng là khi bộ đội và dân quân nam lên giữ chốt thay cho đội của Đ̣ng.
Nga và Xuân được d́u về hậu cứ chữa trị vết thương. Đ̣ng và những người c̣n lại tiếp tục giúp dân sơ tán, cùng tiểu đoàn 127 di chuyển bộ đội bị thương và mai táng tử sĩ.
Trung Quốc đă tiến vào từng bản làng ngóc ngách của Nà Sác.
Một đêm tháng hai mưa lâm râm, Đ̣ng cùng đồng đội được lệnh rút về thị trấn Xuân Ḥa. Họ bỏ lại sau lưng, sáu cái huyệt đang đào dở và chục liệt sĩ chưa kịp mai táng.
Bốn mươi năm trôi qua, bà Đ̣ng vẫn nhớ những cái xác đỏ loét cụt chân, cụt tay, không nhận rơ mặt người mà đêm ấy bà bỏ lại.
“Không sợ chết trên mặt trận, chỉ sợ nhớ về những xác người. Cứ nhắm mắt vào là lại thấy”.
C̣n tiếp ,