Theo chuyên gia, ngoài việc thể hiện sự giàu sang phú quư của chủ mộ, giếng vàng này c̣n có một công dụng đặc biệt khác.
Lăng mộ các vị hoàng đế Trung Hoa thường rất sang trọng, sở hữu những món đồ tùy táng đắt giá, nhằm thể hiện quyền uy tối thượng của bậc thiên tử. Sau hàng ngh́n năm tồn tài, nhiều lăng mộ hoàng đế vẫn c̣n nguyên vẹn, những món đồ khai quật được cũng có giá trị khảo cổ cao.
Tuy nhiên, vào năm 1980 ngành khảo cổ học Trung Quốc sục sôi khi phát hiện một lăng mộ hoàng gia ở tỉnh Quảng Đông, dù tồn tại chưa tới một thập kỷ, nhưng lại ở trong t́nh trạng nguy cấp cao khiến các cơ quan bảo tồn quốc gia ngay lập tức phải vào cuộc xử lư.
Nơi đây tuy không c̣n vẹn nguyên, thậm chí có dấu hiệu bị phá hủy nặng nề, nhưng những cổ vật ít ỏi c̣n sót lại trong căn hầm tối đă hé lộ nhiều bí mật về Hoàng đế Quang Tự - vị vua có thời kỳ trị v́ ngắn ngủi dưới triều đại nhà Thanh, đồng thời là cháu trai của Từ Hi Thái hậu.
Lăng mộ của Hoàng đế Quang Tự. Ảnh: Sohu
Lăng mộ xuống cấp nghiêm trọng
Quang Tự (1871-1908) là vị hoàng đế thứ 11 của triều đại nhà Thanh, tuy là vua những không có "thực quyền", thường xuyên bị chèn ép bởi chính Từ Hi Thái hậu.
Sau khi băng hà, Hoàng đế Quang Tự được an táng tại Sùng Lăng, hiện nằm tại thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Sau khi tiến hành khai quật, các nhà khảo cổ phát hiện, thực chất nơi đây đă sớm bị đột nhập bởi một nhóm mộ tặc vào năm 1938, hầu hết các cổ vật và đồ có giá trị trong lăng mộ đều đă bị đánh cắp.
Sau đó một khoảng thời gian dài, nơi an nghỉ của Quang Tự đế dường đă như bị lăng quên. Măi cho tới năm 1980, các nhân viên của Cục Quản lư Di sản Văn hóa Trung Quốc mới phát hiện ra di tích này và ngay lập tức tiến hành khai quật cứu hộ trước sự xuống cấp nghiêm trọng.
Quan tài mang dấu hiệu bị phá hoại của hoàng đế Quang Tự (Ảnh: Sohu)
Thay v́ mang một dáng vẻ trang trọng, uy nghiêm đại diện cho thân thế phi thường của chủ mộ,Sùng Lăng tối tăm, lộn xộn, thậm chí bị tích nước nghiêm trọng do kết cấu cơ bản của lăng đă bị phá hủy.
Không rơ là do tàn tích của thời gian, hay do nơi đây vốn không được xây dựng kiên cố nhưng cảnh tượng quan tài của Hoàng đế Quang Tự và Hoàng hậu Long Dụ bị ngâm trong nước khiến các nhà khảo cổ vô cùng xót xa.
Thậm chí, thi thể của vị quân vương trẻ tuổi c̣n không được nguyên vẹn, xương và hai bím tóc của ông được t́m trong một khối bột nhăo thay v́ trong quan tài.
Kho báu khổng lồ bị bỏ qua
Mặc dù Sùng Lăng đă bị tàn phá nghiêm trọng, nhưng số lượng "ít mà chất" của cổ vật c̣n sót lại trong mộ lại giúp các nhà khoa học hóa giải nhiều bí ẩn lịch sử không được ghi chép.
Các chuyên gia phát hiện tay của Hoàng đế Quang Tự nắm chặt hai báu vật, một chiếc là ṿng ngọc phỉ thúy, chiếc c̣n lại là ṿng ngọc bích Ḥa Điền. Cả hai chiếc ṿng này đều làm từ đá quư và có giá trị cao. Qua điều tra, người ta thấy rằng hai bảo vật này không phải của Hoàng đế mà là món quà ông từng ban tặng cho người ái thiếp Trân Phi.
Hai báu vật được t́m thấy trong tay vua (Ảnh: Sohu)
Theo cuốn sách văn"Trân tần Tha Tha Lạp thị", Trân Quư phi dù không phải hoàng hậu, nhưng là người là hoàng đế Quang Tự yêu nhất, bởi bà có tư tưởng tiến bộ, xinh đẹp và luôn thấu hiểu hoàng đế. Tuy nhiên, quư phi đoản mệnh qua đời sớm, để lại quân vương ngày đêm tương tư thương nhớ.
Quang Tự hiểu rằng, sau khi qua đời ông sẽ được chôn cất cùng với hoàng hậu Long Dụ thay v́ cùng với Trân Phi như ông hằng mong. Bởi vậy ông mang theo kỷ vật của hai người với mong muốn được t́m thấy người con gái ḿnh yêu ở thế giới bên kia.
Ngoài hai bảo vật này,chuyên gia c̣n t́m thấy một giếng chứa đầy vàng nằm ngay bên dưới quan tài của vua. Giếng vàng cùng với vị trí của lăng mộ đă được phong thủy xác định trước khi xây dựng.
Theo cuốn"Lịch sử văn minh Trung Quốc"(bản dịch của tác giả Nguyễn Hiến Lê), trong quan niệm phong kiến, ngoài việc thể hiện sự giàu sang phú quư của gia chủ, giếng vàng c̣n có một công dụng khác.
Người xưa tin rằng hoàng đế chính là hóa thân của rồng, linh vật này sau khi chết sẽ trở về biển và giếng vàng chính là điểm nối liền với biển, đưa rồng trở lại cội nguồn.Tuy nhiên, quan niệm này từ lâu đă không c̣n được lưu truyền, chỉ c̣n tồn tại trong sử sách nên những tên mộ tặc không ngờ dưới quan tài có kho báu cũng là điều dễ hiểu.
Quan tài của hoàng đế Quang Tự và Hoàng hậu Long Dụ được đặt cạnh nhau (Ảnh: Sohu)
Việc nghiên cứu về cuộc đời của Quang Tự đế chưa kết thúc ở đây. Vị đế vương cuối cùng nhà Thanh bất ngờ qua đời ở tuổi 38, nguyên nhân dẫn đến cái chết của ông luôn là một bí ẩn chưa có lời giải, gây ra nhiều tranh căi trong giới sử học.
Đáng chú ư nhất là quan điểm vua Quang Tự bị chính d́ ruột của ḿnh là Từ Hi Thái hậu đầu độc, tuy nhiên, giả thuyết này chưa được chính thức công nhận v́ không có bằng chứng xác thực.v
Cho đến năm 2008,sau khi các chuyên gia sử dụng công nghệ tiên tiến để thăm ḍ xương và bím tóc của ông, họ đưa ra kết luận rằngQuang Tự đă sử dụng quá liều asen trong lúc c̣n sống.
Đây là một loại á kim rất độc khi ở dạng hợp chất, khi asen thâm nhập hàng ngày vào cơ thể kể cả ở hàm lượng thấp cũng gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe như gây hoại tử các vết loét ở tay, chân, làm rối loạn sắc tố da, sừng hóa gan bàn tay, thậm chí liên quan đến bệnh tiểu đường, tim mạch, ung thư bàng quang, ung thư gan...
Sau phát hiện này, giả thuyết Quang Tự bị Từ Hi Thái Hậu đầu độc lại càng trở nên rơ ràng hơn.
VietBF@ sưu tập