Trước đó vào hồi tháng 3, cựu Tổng thống Mỹ từng úp mở việc ủng hộ lệnh cấm phá thai trên toàn quốc với giới hạn sau 15 hoặc 16 tuần mang thai.
Sau khi đưa ra những tín hiệu trái chiều trong nhiều tháng, ứng cử viên tổng thống đầy triển vọng của Đảng Cộng ḥa hôm 8/4 đă làm rơ quan điểm về một vấn đề có tính then chốt trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Trong một thông điệp trực tuyến, cựu Tổng thống Mỹ không đề cập đến lệnh cấm phá thai trên toàn quốc và nói rằng quyền này nên được giao cho các bang.
Phát biểu mới đây của ông Donald Trump liên quan đến quyền phá thai khiến một số thành viên đảng Cộng ḥa nổi giận. Ảnh: AFP
Những nhận xét này khiến một số thành viên đảng Cộng ḥa bảo thủ bối rối và nổi giận.
Cựu phó tổng thống Mike Pence - người theo đạo Tin lành, cho biết: “Việc Tổng thống Trump rút quan điểm về Quyền phá thai là một cái tát vào mặt hàng triệu người Mỹ ủng hộ sự sống đă bỏ phiếu cho ông ấy vào năm 2016 và 2020”.
Lindsey Graham, thượng nghị sĩ Đảng Cộng ḥa - được đánh giá có ảnh hưởng và thân cận với ông Trump, bày tỏ không đồng t́nh, lập luận rằng "cần có tiêu chuẩn quốc gia tối thiểu hạn chế phá thai ở tuần thứ 15".
Ṭa án Tối cao Mỹ đă hủy bỏ quyền phá thai của liên bang vào năm 2022 trong một phán quyết mà Trump từng bày tỏ "tự hào" do 3 thẩm phán bảo thủ thông qua quyết định này là do ông bổ nhiệm.
Vụ kiện Roe và Wade có từ năm 1973 công nhận quyền phá thai của phụ nữ và hợp pháp hóa quyền này trên toàn liên bang. Đây là mục tiêu phe bảo thủ trong Đảng Cộng ḥa nhắm tới từ lâu. Việc đảo ngược án lệ vào năm 2022 sau đó đồng nghĩa Tối cao pháp viện Mỹ cho phép các bang tùy ư quyết định cấm hay cho phép phá thai.
Mặt khác, sự kiện này đă biến quyền phá thai trở thành vấn đề chính trị trong các cuộc bầu cử tại Mỹ. Phán quyết của Ṭa án Tối cao năm 2022 đă khiến Đảng Cộng ḥa phải trả giá về mặt chính trị. Cụ thể, Đảng Cộng ḥa thể hiện không như mong đợi trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm đó, và phe bảo thủ đă nhiều lần mất điểm trong các cuộc trưng cầu dân ư và các cuộc bỏ phiếu khác liên quan đến vấn đề này.
Ông Trump đă liên tục thay đổi quan điểm ủng hộ hoặc phản đối việc tiếp cận với Quyền phá thai trong suốt sự nghiệp chính trị. Trước đó vào hồi tháng 3, ông từng úp mở việc ủng hộ lệnh cấm phá thai trên toàn quốc với giới hạn sau 15 hoặc 16 tuần mang thai.
Khi đưa ra quan điểm mới - t́m cách đan xen giữa việc thỏa măn phe cực hữu, đồng thời không xa lánh những người theo chủ nghĩa trung lập - ông Trump rơ ràng đang đánh cược vào sự ủng hộ của cử tri.
Dù hiện tại những người theo đạo Tin Lành đang nổi giận khi cựu Tổng thống không bày tỏ quan điểm mạnh mẽ hơn trong việc chống phá thai, nhưng khả năng cao họ sẽ vẫn bỏ phiếu cho ông thay v́ đối thủ tiềm năng là Tổng thống Joe Biden.
“Là một người bảo thủ ủng hộ sự sống, tôi cảm thấy thất vọng. Nhưng ông Trump đă hành động đúng”, nhà b́nh luận bảo thủ Marc Thiessen viết trong một bài trên tờ The Washington Post hôm 8/4.
Nhà b́nh luận Thiessen cho biết các cuộc thăm ḍ cho thấy hầu hết người Mỹ muốn quyền phá thai được duy tŕ hợp pháp.
Trong mọi trường hợp, ông Trump hy vọng sẽ hướng cuộc tranh luận trong chiến dịch tranh cử khỏi vấn đề phá thai để ông có thể tập trung vào các vấn đề cơ bản của ḿnh nhằm giành lợi thế trước chính quyền Biden. Đó là lạm phát, nhập cư ở biên giới với Mexico và tội phạm.
Nhưng không rơ liệu ông Trump có thể định h́nh cuộc tranh luận theo cách này hay không, v́ việc phá thai vẫn là mối quan tâm hàng đầu và liên tiếp các bang đang đưa ra những quyết định liên quan gần đây. Ngày 8/4 vừa qua, ṭa án tối cao bang Arizona, nơi ông Biden suưt giành chiến thắng vào năm 2020, đă giữ nguyên một đạo luật từ năm 1864 áp đặt lệnh cấm gần như hoàn toàn đối với việc phá thai.
Đảng Dân chủ đă tận dụng làn sóng gây tranh căi về việc có nên bảo vệ quyền phá thai và sẽ tiếp tục dùng chiến thuật tranh cử này khi làm nổi bật quan điểm cho rằng ông Trump là "mối nguy" đối với quyền phá thai.