Theo như có năm nước thành viên sáng lập Ṭa Án H́nh Sự Quốc Tế (CPI) đă yêu cầu CPI điều tra về «t́nh h́nh tại Quốc gia Palestine» trước những báo động về khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng ở Gaza, sau khi nhận được yêu cầu điều tra gửi đến Ṭa của 5 nước, chưởng lư Karim Khan đă kêu gọi tất cả các nước hợp tác, nhất là bổ sung thêm ngân sách với lư do là ông không có phương tiện điều tra ».
Ảnh minh họa : Trụ sở của Ṭa Án H́nh Sự Quốc Tế (CPI), La Haye, Hà Lan. AP - Mike Corder
Quân đội Israel hôm nay, 19/11/2023, khẳng định « tiếp tục mở rộng chiến dịch ở nhiều khu vực mới ở dải Gaza » để diệt trừ Hamas. Trước những báo động về khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng ở Gaza, năm nước thành viên sáng lập Ṭa Án H́nh Sự Quốc Tế (CPI) đă yêu cầu CPI điều tra về « t́nh h́nh tại Quốc gia Palestine ».
« Chưởng lư Ṭa Án H́nh Sự Quốc Tế xác nhận đă nhận được yêu cầu điều tra hôm 16/11 từ tay đại sứ Nam Phi ở La Haye. Ông Karim Khan cũng tái khẳng định là cuộc điều tra do ông phụ trách đă được mở rộng đến cả những sự kiện diễn ra từ ngày 07/10/2023.
Ṭa Án H́nh Sự Quốc Tế đă mở điều tra, từ hơn hai năm nay, về các vùng lănh thổ Palestine bị chiếm đóng và chiến tranh năm 2014 ở Gaza, nhưng cuộc điều tra tới giờ vẫn không có tiến triển, trong đó phải kể đến việc Mỹ công khai gây sức ép và Israel bác thẩm quyền của Ṭa. Đây là lư do khiến 5 nước Nam Phi, Djibouti, Comores, Bengladesh và Bolivia quyết định can thiệp.
Ngoại trừ Nam Phi, bốn nước c̣n lại vốn không phải là những quốc gia có trọng lượng trên trường quốc tế. Nhưng khi hướng tới chưởng lư vào lúc cuộc điều tra đang diễn ra, năm nước nói trên muốn cảnh báo viên chưởng lư Karim Khan rằng ông không được phép « tùy tiện ». Họ khẳng định là họ sẽ giám sát việc này.
Sáng kiến của năm nước, cùng với quyết định ngày 11/11 của Liên Đoàn Ả Rập, là nhằm lập ra một nhóm theo dơi tiến triển cuộc điều tra của văn pḥng chưởng lư và cung cấp các bằng chứng cho chưởng lư. Những sáng kiến này cũng nhằm ngăn t́nh trạng « nhất bên trọng nhất bên khinh » của tư pháp quốc tế, khi mà về t́nh h́nh Ukraina, 40 nước, chủ yếu là các quốc gia phương Tây, đă viện đến chưởng lư Ṭa Án H́nh Sự Quốc Tế ngay từ đầu cuộc chiến.
Sau khi nhận được yêu cầu điều tra gửi đến Ṭa của 5 nước, chưởng lư Karim Khan đă kêu gọi tất cả các nước hợp tác, nhất là bổ sung thêm ngân sách với lư do là ông không có phương tiện điều tra ».
Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn ủng hộ chiến lược của Israel, bác khả năng « đ́nh chiến », đồng thời nêu khả năng để Cơ quan quyền lực Palestine quản lư cả hai vùng Cisjordanie và Gaza sau khi xung đột chấm dứt.
Israel mở rộng chiến dịch ở Gaza
Về t́nh h́nh ở Gaza, sau thông báo mở rộng chiến dịch tại nhiều địa điểm mới, quân đội Israel bị cáo buộc tấn công một trường học và trại tị nạn Jabaliya ở miền bắc Gaza do Liên Hiệp Quốc quản lư khiến khoảng 80 người thiệt mạng trong ngày 18/11. Phía Israel cho biết « đă nhận được báo cáo » và « đang điều tra » về vụ việc.
Bệnh viện al-Shifa, từng là nơi tạm trú của khoảng 2.500 người, trở thành « vùng đất chết », theo cáo buộc của Tổ Chức Y Tế Thế Giới. Sáng 18/11, vài trăm người đă rời bệnh viện để xuống miền nam, tạo thành một đợt tản cư lớn. Theo AFP, phía Israel phủ nhận đă ra lệnh sơ tán mà chỉ « đáp ứng yêu cầu » của giám đốc bệnh viện. Tuy nhiên, vẫn c̣n 25 nhân viên y tế và 291 bệnh nhân, hầu hết trong t́nh trạng nguy kịch, ở lại bệnh viện.
Theo số liệu của chính quyền Hamas, có khoảng 12.300 người Palestine thiệt mạng trong các trận oanh kích của Israel kể từ ngày 07/10. C̣n theo Liên Hiệp Quốc, hơn 2/3 trong tổng số khoảng 2,4 triệu dân ở dải Gaza đă phải sơ tán, chủ yếu xuống miền nam.