Báo Thụy Sĩ, Neue Zürcher Zeitung
Tác giả Ulrich von Schwerin
⚫️ Bắt cóc, hãm hiếp và lưu đày thường dân: Nga thiết lập chế độ khủng bố trên các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng
°
Ukraine cáo buộc lực lượng chiếm đóng của Nga vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế. Nhưng cũng có những dấu hiệu cho thấy tội ác chiến tranh ở phía Ukraine.
Vào buổi sáng sớm, những người lính Nga đến bao vây ngôi nhà và sau đó đột nhập vào căn hộ của Oleksandr Kniga. Họ dùng súng bắt giám đốc nhà hát Kherson lên xe đưa đến tòa nhà chính phủ để thẩm vấn. Mắt ông ấy bị bịt kín. Các nhân viên mật vụ Nga đã thẩm vấn ông về các cuộc biểu tình phản đối sự chiếm đóng đã diễn ra trong nhiều tuần ở thành phố, và Kniga đã phát tin đó cho truyền thông địa phương. Họ tin chắc rằng ông hoạt động có tổ chức.
Giám đốc nhà hát, cũng là lãnh đạo của một đảng chính trị địa phương và là thành viên của hội đồng địa phương, đã may mắn được thả ngay ngày hôm đó. Những người khác rơi vào tình trạng bi thảm hơn: Hàng chục thị trưởng, nhà báo, linh mục và đại diện của xã hội dân sự trong các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng đã hoàn toàn mất tích. Có tin là, họ nằm trong tay mật vụ Nga.
Chính phủ Kyiv cáo buộc người Nga thiết lập chế độ khủng bố tại các khu vực bị xâm chiếm. Sau vụ bắt cóc thị trưởng Melitopol vào giữa tháng 3, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cáo buộc Matxcơva vi phạm Công ước Geneva cấm bắt con tin dân sự trong thời chiến. Thị trưởng Ivan Federov đã từ chối hợp tác với lực lượng chiếm đóng sau khi họ chiếm Melitopol.
Hồi tháng Hai, Hoa Kỳ từng cảnh báo rằng Matxcơva đã chuẩn bị một "danh sách tiêu diệt" những người bị truy nã. Hôm thứ Bảy (26.03.2022) nhóm hoạt động Ukraine Euromaidan SOS đã công bố tên của 36 người bị quân Nga bắt cóc. Có thể còn nhiều trường hợp nữa. Nhóm này nhắc lại rằng, kể từ năm 2014 tại các "nước cộng hòa nhân dân" ở Donbass, phe ly khai thân Nga đã đe dọa, bắt cóc và giết hại những người đối lập để dập tắt sự phản kháng của người dân.
°
🔘 Bắt cóc để làm cho người dân phải khiếp sợ
Theo lưu ý của nhà phân tích người Ukraine Mattia Nelles: Không giống như ở Crimea vào tháng 2 năm 2014, lần này các chính trị gia địa phương Ukraine gần như không chịu hợp tác với người Nga. Trước đây, nhiều thị trưởng trên bán đảo Crimea đã nhanh chóng đồng ý hợp tác với quân chiếm đóng Nga. Ở các khu vực khác ở miền đông Ukraine cũng vậy, lúc đó nhiều chính trị gia dân cử và đại diện chính quyền đã có thiện cảm với Nga hay tỏ thái độ chờ xem.
Ngày nay, một thực tế trái ngược, quân đội Nga bị cự tuyệt ở khắp mọi nơi. Tại các thành phố bị chiếm đóng như Cherson và Melitopol, người dân biểu tình phản đối việc chiếm đóng trong nhiều ngày. Các cuộc biểu tình chỉ kết thúc với hơi cay, dùi cui hoặc súng đạn. Bằng cách bắt cóc các thị trưởng và những nhân vật khác, rõ ràng người Nga tin rằng họ sẽ làm người dân khiếp sợ và bẻ gãy được sự phản kháng.
Tại các thành phố bị chiếm đóng, người Nga tìm cách bổ nhiệm các chính trị gia địa phương Ukraine làm thị trưởng mới, nhưng hầu hết đều cự tuyệt. Tình trạng vô pháp xảy ra ở nhiều nơi. Có báo cáo về việc các cửa hàng bị lính Nga cướp phá. Ngoài ra còn có cáo buộc rằng họ cưỡng hiếp phụ nữ Ukraine. Một nghị sĩ Ukraine đã báo cáo về một trường hợp gần Kyiv, trước tiên bọn lính bắn chết người chồng và sau đó cưỡng hiếp người vợ trước mắt con cái của họ.
°
🔘 Hàng nghìn thường dân bị đày sang Nga
Thông tin đang gây xôn xao dư luận: Quân đội Nga đày hàng chục nghìn thường dân từ các thành phố đang giao tranh như Mariupol sang Nga. Chính phủ Ukraine tuần trước cáo buộc Matxcơva bắt đi 6.000 người từ thành phố cảng bị bao vây tới "trại thanh lọc" làm con tin. Đồng thời, người Nga chặn đường hoặc bao vây các đoàn xe di tản nhân đạo để ngăn dân thường chạy khỏi thành phố, đến các khu vực do Ukraine kiểm soát.
Theo Kiev, những thường dân này đầu tiên được đưa đến thành phố Taganrog, miền nam nước Nga trước khi bị phân bổ đến các địa điểm xa hơn, nơi họ bị bắt phải lao động cưỡng bức. Những thường dân bị bắt cóc nói rằng họ không muốn đến Nga nhưng không có lựa chọn nào khác. Một nhà văn người Ukraine đã kể lại chuyện cô và gia đình bị lôi ra khỏi hầm trú ẩn pháo kích ở Mariupol và bị đày đến Taganrog.
Việc bắt cóc thường dân đưa ra nước ngoài là vi phạm luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, vẫn không rõ, có phải tất cả các vụ lưu đày đều là cưỡng bức hay không. Cũng có thể là, thường dân ở các khu vực do Nga chiếm đóng ở Mariupol đã phải rời khỏi thành phố bị đánh bom, nơi đã không có điện, nước uống và thực phẩm tươi trong nhiều tuần, để đi về hướng Nga. Khi cần cứu lấy sinh mạng, người ta không thể kén chọn.
Trong khi đó, Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) đã bác bỏ các cáo buộc rằng họ có tham gia vào việc đày dân sang Nga. Tổng giám đốc ICRC Robert Mardini đã nói về một chiến dịch có mục tiêu nhằm làm mất uy tín tổ chức của ông ở Ukraine và Nga. Mardini nhấn mạnh rằng ICRC không bao giờ tham gia vào một hoạt động ép buộc thường dân phải làm bất cứ điều gì. ICRC cũng bác bỏ tuyên bố rằng họ có kế hoạch thành lập một trung tâm tị nạn ở thành phố Rostov-on-Don, thuộc miền nam nước Nga.
°
🔘 Bắn vào chân
Trong khi các báo cáo về các vụ bắt cóc, hãm hiếp và giết người Ukraine ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng khiến người ta khiếp sợ, thì cũng có những dấu hiệu cho thấy tội ác chiến tranh ở phía Ukraine. Một đoạn video xuất hiện trên mạng xã hội hôm Chủ Nhật cho thấy sự ngược đãi tàn bạo của những người lính Ukraine đối với những người lính Nga bị bắt. Ngay lập tức có các cáo buộc rằng, người Nga đã tự dựng đoạn video để bôi nhọ người Ukraine. Nhưng không có bằng chứng cho thấy cảnh đó đã được dàn dựng.
Neue Zürcher Zeitung cũng đã thẩm tra đoạn video và kết luận rằng nó có thể được quay vào thứ Sáu hoặc thứ Bảy tại khu vực của một hãng sữa gần Kharkiv ở miền đông Ukraine. Nó cho thấy một số binh sĩ Nga nằm trên mặt đất và bị thương, họ bị thẩm vấn và bị đánh đập. Sau đó, có thể nhìn thấy cảnh ba người Nga bị trói, họ leo ra khỏi một chiếc xe buýt nhỏ và người Ukraine bắn từng phát vào chân họ.
Một cố vấn của Tổng thống Zelenskyy thông báo rằng các cuộc điều tra đang được tiến hành. Ông nhắc nhở những người lính của mình rằng bất kỳ sự ngược đãi nào đối với các tù nhân đều là tội ác chiến tranh. Trước đây đã có nhiều chỉ trích về việc Ukraine đối xử các tù nhân, đưa họ ra trước công luận và lạm dụng. Chính phủ Ukraine cũng công bố các bức ảnh của những người lính bị bắt hoặc bị giết trên Internet. Họ muốn đánh động công chúng Nga và chống lại sự tuyên truyền của Matxcơva. Tuy nhiên, đây vẫn là vi phạm luật pháp quốc tế.
VTP-LTH dịch