[Romano]

Hiện tượng kỳ lạ này đến nay vẫn là bài toán chưa có lời giải đối với các nhà khoa học.
Trong khi người Ai Cập cổ đại phải dành hàng thế kỷ để nghiên cứu và phát triển kỹ thuật ướp xác thì tại một nghĩa địa ở thị trấn nhỏ San Bernardo, Colombia, bằng một cách kỳ lạ nào đó, các xác chết không bị phân hủy mà cứ tự nhiên hóa đá lại sau một thời gian an nghỉ.

Hiện tượng lạ này bắt đầu được một thợ đào mộ có tên Eduardo Cifuentes chú ý tới cách đây 20 năm. Trong những lần cải tạo lại những ngôi mộ đã bị lãng quên, ông Cifuentes đã nhận ra điều gì đó thật đặc biệt ở khu an táng này. Theo mô tả của ông Cifuentes, quần áo và làn da của các xác chết đều chuyển sang màu nâu, đặc biệt hơn, hầu hết làn da đều trông xanh xao và nhăn nheo lại do tác động của thời gian.Mặc dù đã nghiên cứu trong một thời gian dài, nhưng các nhà khoa học cũng không thể đưa ra được lời giải thích thỏa mãn nhất cho hiện tượng lạ này.

Ngoài khu nghĩa địa ở Colombia, chỉ có một địa điểm nữa ở Mỹ Latinh cũng xảy ra hiện tượng "ướp xác tự nhiên" như vậy là Guanajuato, thị trấn ở miền Trung Mexico. Tại đây, các nhà khoa học tìm ra được nguyên nhân là do điều kiện đất và khí gas trong lòng đất.Nhưng giả thiết này không thể áp dụng để lý giải được ở San Bernardo. Bởi lẽ, các xác chết ở đây đều được đặt trong quan tài, chiếc quan tài này lại nằm trên mộ theo nghi lễ của địa phương. Vì vậy, các xác chết đều không tiếp xúc với đất.Người dân địa phương đã từng đưa ra một vài lời giải thích như do nguồn nước, sự thiếu hụt hóa chất, điều kiện nhiệt độ của nền đất.

Có ý kiến lại nói đó là do 2 loại quả đặc trưng trong chế độ ăn uống của người dân địa phương là guatila (loại quả cứng, to bằng quả cam, màu xanh lục đậm với gai trên vỏ, dân làng gọt vỏ và luộc guatila, thêm nó vào súp) và balu (trông giống như một quả đậu khổng lồ, thường được nấu chín và nghiền thành bột để làm bánh).Một lý giải khác là vào khoảng năm 1957, nghĩa trang từng được chuyển từ vị trí khác đến vị trí hiện tại. “Tôi nghĩ rằng do vị trí mới của nghĩa trang, bởi vì hiện tượng đó chưa bao giờ xảy ra ở nghĩa trang cũ", một người dân địa phương cho biết.

Sau phát hiện bất ngờ, một bảo tàng đặc biệt đã được dựng lên phía sau nghĩa trang. 8 xác ướp bảo quản tốt nhất được chọn trưng bày trên các tấm bê tông, có úp lồng kính. Bảo tàng đã trở thành địa điểm thu hút khách du lịch lớn ở Colombia.Mặc dù cách này có thể thúc đẩy kinh tế địa phương, nhưng hầu hết người dân địa phương đều không thấy hài lòng, bởi lẽ, họ không muốn kiếm tiền bằng cách động chạm đến người đã khuất.