Những yếu tố ảnh hưởng đến sự trao đổi chất


(TNO) Có bao giờ bạn dành thời gian suy nghĩ về việc có bao nhiêu độc tố mà bạn hấp thụ mỗi ngày? Theo các chuyên gia, các độc tố có thể tàn phá sức khỏe chúng ta.
Những yếu tố ảnh hưởng đến sự trao đổi chất - ảnh 1
Tập thể dục là phương pháp hiệu quả để ngay lập tức tăng cường sự trao đổi chất - Ảnh: Shutterstock

Rất nhiều độc tố như bromine gây rối loạn nội tiết hay nhóm các độc tố bao gồm flo và clo cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến sự trao đổi chất. Ngày nay, các độc tố được tìm thấy nhiều trong thuốc trừ sâu, đồ nhựa, phụ gia, nước ngọt, thuốc men, chất chống cháy và nhiều sản phẩm khác.

Vì thế, nên tập trung vào chế độ ăn nhiều thực phẩm hữu cơ và rửa sạch tất cả các thực phẩm trước khi chế biến là điều vô cùng cần thiết. Việc làm này nhằm hạn chế tối đa việc tiếp xúc với thuốc trừ sâu. Đồng thời, tránh ăn hoặc uống thực phẩm đựng trong hộp nhựa. Ưu tiên sử dụng đồ thủy tinh và gốm sứ để chứa thức ăn, uống nước lọc thay vì nước ngọt, sử dụng mỹ phẩm có nguồn gốc thiên nhiên, mở toang cửa số khi ở trong nhà để đón không khí trong lành.

Thực phẩm cung cấp nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe nói chung. Vitamin, khoáng chất, các axit amin, các axit béo thiết yếu và chế phẩm sinh học không chỉ được sản xuất bởi cơ thể mà còn được hấp thụ từ các nguồn bên ngoài. Thiếu thậm chí một chất dinh dưỡng cần thiết từ chế độ ăn uống có thể gây ảnh hưởng đến sự trao đổi chất và sức khỏe tổng thể.

Khoáng chất. Canxi, magiê, đồng và kẽm quan trọng cho tất cả các cấu trúc mô, bao gồm xương, da và tóc. Chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quy định điện tích của cơ thể. Điện tích này cần thiết cho tất cả các chức năng trao đổi chất của tế bào, đặc biệt là cho việc đồng hóa các chất dinh dưỡng và loại bỏ các độc tố.

Cân bằng khoáng chất giúp ngăn chặn chứng viêm và sưng. Cơ chế này cũng duy trì sự cân bằng axit kiềm của cơ thể. Lượng axit này vượt quá mức quy định sẽ khiến quá trình trao đổi chất diễn ra chậm lại và làm cơ thể dễ bị nhiễm trùng, bệnh tật. Các khoáng chất thậm chí còn giúp bảo vệ cơ thể khỏi các chất độc phóng xạ. Thiếu khoáng chất có liên quan đến vấn đề trao đổi chất (với các triệu chứng như khó tiêu, nhức đầu, căng thẳng, trầm cảm, mệt mỏi và bất lực). Vì vậy, ăn nhiều thực phẩm giàu khoáng chất, như trái cây, rau, hải sản là điều vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho cơ thể.

Protein. Protein và các axit amin cần thiết cho sự trao đổi chất diễn ra thuận lợi. Tuy nhiên, để phát huy công dụng, chúng phải được tiêu hóa đúng cách.

Nguồn cung cấp protein hoàn hảo (protein bao gồm tất cả 9 axit amin thiết yếu) là những thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như thịt gà, thịt bò, trứng, pho mát, cá và hải sản. Trong khi tiêu thụ chúng, cần kết hợp với ngũ cốc và các loại đậu để phát huy tối đa hiệu quả.

Axit béo. Omega-3 và omega-6 quan trọng cho tất cả các chức năng của cơ thể, đặc biệt là trong việc thúc đẩy khả năng sản xuất prostaglandin (hóc môn điều hòa huyết áp, kiểm soát tình trạng viêm và đau, hỗ trợ đốt cháy chất béo).

Thiếu hụt các axit béo thiết yếu có thể gây ra tình trạng đề kháng insulin, ảnh hưởng tiêu cực đến việc chuyển đổi carbohydrate thành năng lượng. Nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên cáo nên ăn cá béo (cá hồi, cá ngừ và cá thu), nguồn tự nhiên cung cấp axit béo thiết yếu cho cơ thể. Hạt lanh, quả óc chó, hạnh nhân cũng rất giàu axit béo.

Probiotic. Các Probiotic, như lactobacilli, là những vi khuẩn thân thiện với đường ruột. Chúng hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời ức chế tất cả các loại vi khuẩn có hại trong hệ thống tiêu hóa.

Probiotic giúp tiêu hóa protein. Nó cũng đóng vai trò trong việc trung hòa các độc tố trong ruột kết. Khi protein không được tiêu hóa hoàn toàn, nó có thể tới đại tràng dưới một hình thức độc hại. Khi điều đó xảy ra, sự trao đổi chất bị tổn thương. Phản ứng dị ứng hoặc các triệu chứng ruột bị kích thích và biến chứng bệnh lý khác có thể xảy ra.

Enzyme. Các enzyme tham gia vào tất cả quá trình trao đổi chất. Các hợp chất protein hoạt động như chất xúc tác để phá vỡ thức ăn thành các chất dinh dưỡng và sau đó có thể được đồng hóa hoặc chuyển đổi thành năng lượng. Enzyme cũng làm việc như một nhân tố trung gian hay chất xúc tác để kích thích các tuyến nội tiết và chức năng tình dục.

Khi các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng, cơ thể sẽ sản xuất enzyme. Tuy nhiên, thiếu hụt enzyme vẫn có khả năng xảy ra, thường là do kết quả của việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chế biến và hay nấu thức ăn quá chín.

Thiếu hụt enzyme cũng liên quan đến lão hóa. Nhiều bằng chứng cho thấy việc cơ thể nhận được đầy đủ các enzyme có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa. Trong máu, các enzyme hoạt động như chất chống oxy hóa và cũng là chất chống viêm. Một số nhà khoa học tin rằng enzyme protease (enzyme tiêu hóa protein) có đặc tính chống ung thư. Nghiên cứu khác cho thấy lipase (enzyme phân hủy chất béo) có thể giúp tăng tốc độ đốt cháy chất béo.

Thực phẩm tươi sống chứa tất cả các enzym cần thiết cho quá trình tiêu hóa; trong khi đó, nguồn tự nhiên của enzyme lipase đốt cháy chất béo có thể được tìm thấy trong các loại hạt.

Những yếu tố ảnh hưởng đến sự trao đổi chất - ảnh 2
Nguồn tự nhiên của enzyme lipase đốt cháy chất béo có thể được tìm thấy trong các loại hạt - Ảnh: Shutterstock

Vitamin. Vitamin tham gia vào tất cả quá trình trao đổi chất, bao gồm quá trình sản xuất năng lượng và đồng hóa các chất dinh dưỡng cho sự tái sinh của các mô. Một trong những chức năng chính của vitamin là bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do có hại và độc tố (những sản phẩm phụ tự nhiên của quá trình chuyển hóa).

Vitamin và khoáng chất làm việc cùng nhau để tạo nên sự cân bằng sinh học. Thiếu hụt vitamin hoặc mất cân bằng vitamin có thể khiến cơ thể phải thỏa hiệp quá trình trao đổi chất. Thiếu hụt vitamin cũng khiến cơ thể dễ bị tổn thương, dẫn đến những thiệt hại cho các mô, gây bệnh tật và lão hóa.

Dinh dưỡng thực vật. Dinh dưỡng thực vật, bao gồm: chất diệp lục, polysaccharides, sterol, saponin và lactone, hỗ trợ tích cực cho quá trình trao đổi chất nhất định.

Theo Dailyhealthpost, nguồn dinh dưỡng thực vật đã được sử dụng hàng ngàn năm qua trong việc hỗ trợ quá trình như trao đổi chất cũng như được xem như liều thuốc bổ giúp khỏi bệnh. Một số loại thảo mộc như nhân sâm có thể giúp cân bằng rối loạn chuyển hóa và làm giảm bớt vấn đề căng thẳng liên quan đến tình dục. Cà phê và trà cũng là nguồn dinh dưỡng thực vật phổ biến trên thế giới. Trà xanh là một chất kích thích nhẹ, nó có chứa chất chống oxy hóa rất mạnh (polyphenol).

Chất xơ. Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa, giúp đào thải chất độc ra ngoài và hỗ trợ quá trình sản xuất năng lượng. Ngoài việc giúp giải độc cơ thể thông qua việc loại bỏ các chất thải và độc tố, chất xơ còn có tác dụng chuyển đổi carbohydrate và chất béo thành năng lượng. Chất xơ cũng làm chậm sự hấp thu đường, qua đó giúp ổn định lượng đường trong máu, điều tiết insulin và cung cấp dòng năng lượng ổn định cho cơ thể.

Một số loại xơ (chẳng hạn như chất nhầy và pectin) làm việc giống như bọt biển, có thể kéo độc tố và chất béo ra khỏi cơ thể. Đối với những người gặp khó khăn trong việc đầy hơi, các loại thực phẩm dạng sợi cũng có thể hữu ích trong việc kích hoạt cảm giác dễ chịu.

Tập thể dục. Tập thể dục là phương pháp hiệu quả để ngay lập tức tăng cường sự trao đổi chất. Kết hợp tập thể dục và chế độ ăn uống thích hợp sẽ mang lại hữu ích cho quá trình trao đổi chất.