Bạn biết gì về tăng áp động mạch phổi?


Tác giả: Ngọc Vũ

Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh











Bạn biết gì về tăng áp động mạch phổi?



Tăng áp động mạch phổi (PAH) – hay tăng áp phổi nguyên phát – là một loại cao huyết áp hiếm gặp. Phạm vi ảnh hưởng của bệnh bao gồm động mạch phổi và mao mạch. Những mạch máu này mang máu từ khoang dưới bên phải của tim (tâm thất phải) đi vào phổi để nuôi sống cơ quan này.

Áp lực trong động mạch phổi và các mạch máu nhỏ hơn tích tụ lại sẽ khiến tim phải làm việc nhiều hơn để có thể bơm máu đến phổi. Tình trạng này kéo dài sẽ gây suy yếu cơ tim theo thời gian. Hệ quả nghiêm trọng nhất là người bệnh sẽ bị suy tim và tử vong.

Cho đến thời điểm hiện tại, các chuyên gia vẫn chưa tìm ra được phương pháp điều trị tăng áp động mạch phổi tận gốc. Tuy nhiên, các giải pháp trị liệu tạm thời đã được áp dụng rộng rãi. Chúng có thể giúp làm giảm các triệu chứng của tăng áp động mạch phổi, hạn chế nguy cơ gây biến chứng và kéo dài tuổi thọ.

Các triệu chứng tăng áp động mạch phổi

Trong giai đoạn đầu của bệnh, cơ thể thường không biểu hiện bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Tuy vậy, khi tình trạng trở nên tồi tệ hơn, các triệu chứng sẽ rõ ràng, bao gồm:
•Khó thở
•Mệt mỏi
•Chóng mặt
•Ngất xỉu
•Tức ngực cũng như đau ngực
•Mạch nhanh
•Tim đập nhanh
•Môi hoặc da tái xanh
•Chân hoặc mắt cá chân bị phù

Bạn có thể thấy khó thở khi tập thể dục hoặc thực hiện các hoạt động thể chất khác. Thậm chí, việc hít thở đối với bạn lúc này cũng có thể trở nên khó khăn hơn bao giờ hết, kể cả trong lúc nghỉ ngơi.

Nguyên nhân gây tăng áp động mạch phổi

Tăng áp động mạch phổi phát triển khi các động mạch phổi và mao mạch mang máu từ tim đến phổi của bạn bị tắc nghẽn hoặc tổn thương. Điều này có thể bắt nguồn từ một vài biến cố trong cơ thể, song cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây tăng áp động mạch phổi vẫn chưa được khám phá.

Theo thống kê của Tổ chức quốc gia về các rối loạn hiếm gặp (NORD), khoảng 15 – 20% trường hợp tăng áp động mạch phổi là do di truyền. Điều này liên quan đến đột biến gen xảy ra ở gen BMPR2 hoặc các gen khác. Các đột biến sau đó có thể được di truyền cho các thành viên trong gia đình, khiến thế hệ sau sẽ có khả năng bị tăng áp động mạch phổi.

Những yếu tố tiềm ẩn khác có thể liên quan đến việc phát triển PAH bao gồm:
•Viêm gan mãn tính
•Bệnh tim bẩm sinh
•Rối loạn mô liên kết nhất định
•Một số bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như nhiễm HIV hoặc bệnh sán máng
•Một số độc tố hoặc thuốc, bao gồm cả chất kích thích như methamphetamine (ma túy đá) hoặc thuốc ức chế sự thèm ăn được bán trên thị trường.

Trong một số trường hợp, tăng áp động mạch phổi phát triển mà không rõ nguyên nhân do đâu. Trường hợp này được gọi là tăng áp động mạch vô căn.

Chẩn đoán bệnh tăng áp động mạch phổi

tăng áp động mạch phổi 1

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn có thể mắc phải tăng áp động mạch phổi, họ sẽ yêu cầu bạn tham gia một hoặc nhiều xét nghiệm để đánh giá động mạch phổi và tim.

Các xét nghiệm chẩn đoán tăng áp động mạch phổi thường bao gồm:
•Điện tâm đồ giúp kiểm tra các dấu hiệu căng thẳng hoặc nhịp đập bất thường trong tim.
•Siêu âm tim giúp kiểm tra cấu trúc và chức năng của tim, đồng thời đo áp lực động mạch phổi.
•Chụp X-quang ngực giúp bác sĩ tìm hiểu xem liệu động mạch phổi hoặc tâm thất phải của tim có bị giãn nở hay không.
•Chụp CT hoặc MRI giúp tìm kiếm cục máu đông, khu vực thu hẹp hoặc tổn thương (nếu có) ở động mạch phổi.
•Áp dụng biện pháp thông tim phải giúp đo huyết áp trong động mạch phổi và tâm thất phải của tim.
•Kiểm tra chức năng phổi giúp đánh giá khả năng và lưu lượng không khí ra vào phổi.
•Xét nghiệm máu giúp kiểm tra các chất liên quan đến tăng áp động mạch phổi hoặc các tình trạng sức khỏe khác.

Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả của các xét nghiệm này để kiểm tra các dấu hiệu phát sinh của tăng áp động mạch phổi, cũng như những nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra các triệu chứng mà cơ thể biểu hiện. Họ sẽ cố gắng loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác trước khi chẩn đoán PAH