Các chất gây nghiện tiếp cận đến hệ viền theo nhiều cách khác nhau, nhưng một khi đã đạt được mục đích của mình, chúng đều buộc hệ viền giải phóng ra một lượng lớn dopamine, thậm chí gấp 5 đến 10 lần bình thường. Điều này dễ dàng giải thích tình trạng “bay”, “phê” thường thấy.

Nhưng điều này gây tác động rất lớn lên hệ thần kinh. Bạn sẽ học được rất nhanh cách sử dụng chất gây nghiện, theo cơ chế tương tự với cách bạn học ăn hay sex, nhưng với tốc độ nhanh hơn rất nhiều bởi chúng buộc hệ viền phải giải phóng ra lượng dopamine cực lớn. Và cũng bởi sự giải phóng ào ạt này, khi không còn thuốc nữa, cơ thể sẽ gặp phải muôn vàn khó khăn để phục hồi lại lượng dopamine ban đầu. Điều này lý giải tình trạng vã thuốc, vật thuốc với các biểu hiện đau đớn, trầm cảm và thậm chí là các hành vi gây nguy hiểm cho người xung quanh. Việc sử dụng chất gây nghiện trong thời gian dài có thể dẫn đến việc bộ não ngừng sản xuất dopamine tự nhiên, và đó là khi bạn đã lệ thuộc hoàn toàn vào chất đó. Bạn cần một lượng lớn chất gây nghiện, không phải để bay, để thăng – mà là để duy trì cảm giác bình thường. Và rồi bạn tiếp tục sử dụng chúng, với số lượng tăng dần, tăng dần, cho đến khi bạn đã lún xuống quá sâu, và mọi thứ đã trở nên quá muộn để cứu vãn.








Ở mô hình bệnh lý này, trung tâm chi phối động cơ hành động của bộ não sẽ bị tái cấu trúc. Trong mọi tình huống, ưu tiên hàng đầu sẽ phải là việc tìm cho bằng được chất gây nghiện (hoặc bất cứ thứ gì khác có thể gây hiệu ứng tương tự). Dễ hiểu hơn, lúc này, thuốc đã hoàn toàn lấn át và làm chủ cơ thể bạn, kiểm soát mọi hành vi của bạn. Một tay nghiện rượu sẽ không bao giờ phân vân giữa việc phi ra quán rượu hay lái xe về nhà với vợ con – đây không đơn thuần chỉ là vấn đề đạo đức. Bộ não của anh ta đã bị lập trình để đưa việc đi uống rượu lên hàng ưu tiên số một.

Triệu chứng nghiện




Nếu bạn là một con nghiện, ngưỡng chịu đựng của bạn sẽ tăng dần năm tháng. Điều này đồng nghĩa với việc bạn sẽ cần nhiều thuốc hơn để đạt đến ngưỡng kích thích. Và nếu bạn chơi thuốc đủ lâu, ngưỡng kích thích sẽ trở thành ngưỡng duy trì, tức là lượng thuốc trước đây đủ để bạn ngất ngây đến tận sáng hôm sau, giờ đây chỉ còn tác dụng duy trì trí óc của bạn trong trạng thái như một người bình thường. Việc ngừng sử dụng thuốc sẽ dẫn đến tình trạng vã thuốc, đó là khi bạn đổ mồ hôi như tắm, run rẩy, bồn chồn, khó ngủ, buồn nôn, chóng mặt, thậm chí là ảo giác và co giật. Cách duy nhất khiến những điều này biến mất là dùng thuốc trở lại.








Về mặt hành vi, những con nghiện đều từng có tiền sử cố gắng dừng sử dụng chất gây nghiện – và phần lớn đều không thành công. Họ sẽ ngày càng dính chặt lấy nó, hoặc dùng nhiều hơn, hoặc cố gắng kéo dài thời gian ở bên nó. Sự gắn bó này sẽ dẫn đến một triệu chứng khác: dừng các hoạt động đã từng gây hứng thú, thậm chí là niềm đam mê của họ trước đây. Họ cố gắng từ bỏ, họ tìm cách thoát khỏi sự chi phối của nghiện ngập, nhưng những nỗ lực của họ đều thất bại.



Cùng với đó, như đã giải thích ở trên, lúc này, việc tìm kiếm chất gây nghiện trở thành ưu tiên hàng đầu của mọi con nghiện. Khi thuốc đã làm chủ bộ não, bạn sẽ chẳng có cách nào cứu vãn nổi tình hình. Đạo đức, lý lẽ, tất cả đều xếp sau thuốc. Điều này sẽ dẫn đến những thay đổi bất thường trong tính cách, hành vi.