Rối loạn nhân cách tránh né và những gì bạn cần biết


Tác giả: Thu Anh Nguyen

Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh





Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)

Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)



Rối loạn nhân cách tránh né và những gì bạn cần biết



Theo thống kê, hiện nay có khoảng 2.5% dân số thế giới mắc chứng rối loạn nhân cách tránh né. Đây là một trong số những bệnh về rối loạn nhân cách làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Hiểu về bệnh sẽ giúp bạn có thể chủ động phòng ngừa cho bản thân và những người xung quanh.

Rối loạn nhân cách tránh né là bệnh gì?

Chứng rối loạn nhân cách này được đặc trưng bởi cảm giác ức chế với xã hội một cách cực đoan. Người bệnh thường cảm thấy không phù hợp và cực kỳ nhạy cảm với những lời chỉ trích, thậm chí là lời từ chối. Trong một số trường hợp, bệnh nhân chỉ biểu hiện hành động tránh né, ngại ngùng hoặc khó xử khi tiếp xúc với người khác.

Bệnh gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Cụ thể, nó ảnh hưởng đến khả năng tương tác với người khác và sự duy trì các mối quan hệ xã hội của người bệnh.

Rối loạn nhân cách tránh né là một dạng của rối loạn nhân cách

Các triệu chứng thường gặp

Như đã nói ở trên, người mắc căn bệnh này sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong giao tiếp. Điều này cũng dẫn đến hiệu quả công việc và chất lượng cuộc sống bị sụt giảm đáng kể.

Người bệnh cũng sẽ rất khó tin tưởng rằng ai đó có cảm tình với họ. Ngược lại, họ thường có xu hướng suy nghĩ tiêu cực. Điều đó có nghĩa là đối với họ, tất cả những nhận xét, phê bình đều có ý đả kích, dù thực tế không phải như vậy.

Trong các tình huống xã hội, bệnh nhân rất ngại nói lên quan điểm của bản thân. Nguyên nhân là vì họ luôn sợ nói sai, sợ mình trở nên ngớ ngẩn trong mắt mọi người. Vậy nên mỗi khi phải phát biểu ý kiến, họ thường xấu hổ, lắp bắp, đổ mồ hôi tay như thể bản thân đã làm việc gì đó rất đáng xấu hổ.

Chưa dừng lại ở đó, người mắc chứng rối loạn nhân cách kiểu tránh né bỏ ra nhiều khoảng thời gian để lo âu. Điều làm họ lo lắng nhất là cảm nhận của người khác. Họ liên tục nghĩ liệu bản thân đã được sự chấp nhận của mọi người hay chưa. Những suy nghĩ này giày vò người bệnh, khiến họ càng lúc càng cảm thấy không yên tâm trong các mối quan hệ.

Mặt khác, bệnh nhân thường cảm thấy bản thân không phù hợp với xã hội này. Họ thật sự không thoải mái. Họ rất nhạy cảm. Vì vậy, họ cho rằng tất cả những lời trêu chọc họ đều là ác ý.

Nỗi sợ thường nhật trong tâm trí ngăn cản các mối quan hệ kéo dài. Không chỉ không thể duy trì các mối quan hệ cũ, bệnh nhân cũng gần như không thể bắt đầu các mối quan hệ mới. Họ chỉ tâm sự với bạn, khi họ chắc chắn bạn cũng thích họ (nhưng điều này rất khó đối với người luôn có suy nghĩ tiêu cực như họ).

Trường hợp người bệnh chấp nhận tham gia vào cuộc trò chuyện, các thông tin cá nhân và cảm xúc của họ cũng sẽ được giấu kín.

Người bệnh rối loạn tránh né không kéo dài được các mối quan hệ

Tóm lại, một người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn nhân cách dạng tránh né cần phải có ít nhất bốn trong số các biểu hiện sau (theo “Cẩm nang thống kê và chẩn đoán rối loạn tâm thần” của Hiệp hội Tâm thần Mỹ):

– Tránh tham gia các hoạt động vui chơi, hội nhóm hoặc nơi đông người.

– Không hứng thú, hay lo lắng trong các buổi trò chuyện.

– Biểu hiện rõ sự kiềm chế trong các mối quan hệ thân mật vì sợ bị chế giễu.

– Bận tâm nhiều đến việc bị phê bình hoặc từ chối trong tất cả tình huống xã hội.

– Luôn cảm thấy bị ức chế trong các tình huống cá nhân, các cuộc nói chuyện.

– Lúng túng, miễn cưỡng khi phải tham gia vào các hoạt động với người lạ.

– Thường biểu hiện sự nhút nhát, không thoải mái khi gặp người lạ.

Theo WebMD, bệnh rối loạn nhân cách theo kiểu tránh né chỉ có thể được chẩn đoán khi người bệnh đã ở tuổi trưởng thành. Nguyên nhân là vì các hành vi tránh né cũng sẽ được tìm thấy ở trẻ em và thanh thiếu niên. Sự nhút nhát, sợ người lạ, lúng túng trước đám đông, nhạy cảm với những lời chỉ trích là một phần của sự phát triển bình thường của trẻ em và thanh thiếu niên.