THỜI SỰ Y HỌC SỐ 130 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 12/6/2009 )

9/ THƯƠNG SỐ THÔNG MINH THẤP HƠN NƠI CÁC TRẺ ĐƯỢC HỒI SINH.

Tình trạng giảm oxy-mô (hypoxie périnatale) và tăng thán huyết (hypercapnie) có thể dẫn đến những vấn đề thần kinh nghiêm trọng. Theo một công trình nghiên cứu của Anh, các em bé được hồi sinh và không bị các thương tổn lâm sàng, về sau cũng có nguy cơ có một thương số thông minh dưới mức trung bình.

Theo OMS, sự ngạt thở chu sinh (asphyxie périnatale) sẽ là nguyên nhân của 1/5 các trường hợp tử vong sơ sinh. Tuy nhiên, số các trẻ em sống sót, sau này phát triển những rồi loạn phát triển, không được biết đến.

Năm 1976, Sarnat đã xếp loại bệnh não do thiếu máu cục bộ (encéphalopathie ischémique) là nhẹ, trung bình hay nặng tùy theo mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng thần kinh. Được xem là nhẹ trong trường hợp tăng cảnh giác (hypervigilance) và rất dễ bị kích thích. Giảm trương lực cơ kèm theo bại liệt được xem như một hội chứng trung bình, trong khi một tình trạng sững sờ (état stuporeux) với sự vắng mặt của các phản xạ nguyên phát và một sự chậm phát triển, biểu hiện những di chứng trầm trọng nhất. Mãi đến nay, người ta cho rằng, những đứa trẻ, sau khi được hồi sinh, không có triệu chứng hay có những bất thường thần kinh nhẹ, nhiên hậu vào lúc chúng bắt đầu đi học, sẽ không khác với những đứa trẻ của một nhóm kiểm tra.

CHẬM NHẬN THỨC.

David Odd và các cộng sự viên Anh) đã theo dõi trong công trình nghiên cứu Avon Longitudinal Study hơn 11.000 em bé sinh sau một thai nghén ít nhất 36 tuần. 815 trẻ (7,1%) đã đươc hồi sinh vào lúc sinh, nhưng chúng vẫn không có triệu chứng và không cho thấy một dấu hiệu bệnh não (encéphalopathie) nào trong khi 58 trẻ (0,5%) đúng là có những di chứng thần kinh. Những trẻ em được hồi sinh phần lớn có một trọng lượng lúc sinh thấp, được sinh ra hơi thiếu tháng và có một điểm số Apgar thấp. Những bà mẹ trong lúc thai nghén có một huyết áp cao hay sốt, và phần lớn ít học.

Khoảng 50 % các trẻ đã chịu những trắc nghiệm nhận thức (tests cognitifs) vào lúc 8 tuổi. Những điểm số nơi các trẻ em được hồi sinh, nhìn toàn bộ, là ít tốt hơn, điều này không làm ngạc nhiên lắm. Nhưng điều bất ngờ, đó là những trẻ không có triệu chứng cũng có những điểm số thấp hơn so với nhóm kiểm tra.

Vậy thì, các nguy cơ vẫn tồn tại trong thời gian, sau một tình trạng thiếu oxy-mô chu sinh (hypoxie périnatale), biến thiên từ những vấn đề nghiêm trọng trong sự phát triển đến một trí thông mình kém hơn, nơi những trẻ không có triệu chứng lúc khởi đầu.

Vì lẽ có nhiều trường hợp không có triệu chứng hơn nhiều những trường hợp các đứa bé với các thương tổn được biểu hiện lâm sàng, nên các tác giả kết luận rằng những hậu quả của một tình trạng thiếu oxy-mô và của một thủ thuật hồi sinh thật ra quan trọng hơn là đã được dự kiến. Để đánh giá tầm quan trọng thật sự của thiếu oxy-mô chu sinh, có lẽ sẽ phải cần đến những tiêu chuẩn khác với việc chỉ đánh giá thần kinh không thôi, như các chỉ dấu sinh hóa học xác định mức độ nhiễm axit chuyển hóa, điện tâm đồ và RMN.
(LE JOURNAL DU MEDECIN 26/5/2009)

THỜI SỰ Y HỌC SỐ 193 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 27/9/2010 )

7/ ĐIỂM SỐ APGAR.

Virginie Apgar sinh tại New Jersey năm 1909. Vào đại học vì ham thích động vật học và nghệ thuật, bà phải làm việc để có thể theo học và được giao phó bắt mèo cho phòng thí nghiệm sinh lý ! Quyết tâm trở thành thầy thuốc, bà lấy được văn bằng ở Đại Học Columbia vào năm 24 tuổi. Trong 3 năm, bà là nội trú ngoại khoa dưới sự chỉ đạo của Alan Whipple, thuộc hôpital presbytérien de Colombie. Xét vì kiếm được khách hàng là khó đối với một phụ nữ, nên ông đã hướng Apgar theo ngành gây mê, nhất là nhiệm sở lại đang còn trống. Là phụ nữ thứ hai giành được tước hiệu này, bà tự đào tạo trong hai năm nơi các người có quyền thế ở Nữu Ước. Bầu không khí căng thẳng bởi vì các thầy thuốc ngoại khoa thuê các y tá gây mê và lập hóa đơn gây mê cho các bệnh nhân.

Với chiến tranh, tầm quan trọng của khoa gây mê tăng lên và năm 1949, bà trở thành người giáo sư nữ đầu tiên của Đại học Columbia. Ít bị chiếm đoạt hơn bởi công việc, bà quan tâm đến gây mê sản khoa và vào năm 1952, đã đề nghị những điểm đánh giá (points d’évaluation) nổi tiếng của bà về sức sống của trẻ sơ sinh. Bà rất vui thú khi năm 1960, tên bà (APGAR) được dùng làm số điểm (score d’Apgar) để đánh giá tình trạng sức khỏe của em bé vào lúc sinh ra đời : A (apperance, sắc da mặt), P (Pulse, mạch), G (Grimace, nhăn mặt), A (Activity, hoạt động), R (Respiration, hô hấp). Không hề là người khắc khổ, Apgar mê say câu cá hồi (saumon) vùng Ecosse và thám hiểm hàng rào san hô. Vốn là nhạc sĩ từ tuổi ấu thơ, nghề nghiệp không ngăn cản bà chơi vĩ cầm và violoncelle trong các giàn nhạc và ngay cả tạo cho mình những nhạc cụ riêng, được hỗ trợ bởi một bệnh nhân tín đồ đạo Luther, mà bà đã gặp vào năm 1956. Ban đêm, bà làm việc trong căn phòng bé nhỏ của bà ở trong rừng. Bà học lái máy bay, thích baseball và golf và sưu tập các con tem với hy vọng một ngày nào đó hình của bà sẽ ở trên đó. Đó là điều đã trở thành hiện thực vào năm 1994, 20 năm sau khi bà qua đời. Một năm sau (1995) bà đã theo gót vào Panthéon(nơi an nghĩ của những người nổi tiếng) là National Women’s Hall of Fame ở Nữu Ước.
(LE GENERALISTE 16/9/2010)