NHỮNG LO LẮNG VÀ KHÓ CHỊU VỀ THAI NGHÉN
(CONCERNS AND DISCOMFORTS OF PREGNANCY)

Lynn Ly phỏng dịch theo Thông Tin Của Wexner Medical Center


Trong thời gian thai nghén, bạn thường có một số lo lắng và khó chịu do cơ thể thay đổi. Nên làm theo các hướng dẫn đây và nói chuyện với bác sĩ hoặc y tá để có thêm lời khuyên. Không nên dùng thuốc không cần toa bác sĩ hoặc thảo dược khi chưa tham khảo trước ý kiến bác sĩ.

BUỒN NÔN (NAUSEA)

Buồn nôn hoặc khó chịu dạ dày thường được gọi là căn bệnh buổi sáng (morning sickness). Một số phụ nữ cũng bị ợ nóng (heartburn) hoặc có cảm giác nóng trong dạ dày, cổ họng hoặc ngực. Đây là triệu chứng bình thường trong 14 tuần lễ đầu của thời kỳ thai nghén. Để cải thiện các dấu hiệu của bạn:
•Nên ăn bánh quy / bánh lạt (crackers), bánh mì nướng hoặc ngũ cốc trước khi rời giường vào buổi sáng. Các thức ăn này ngăn cơn buồn nôn vào bất cứ lúc nào trong ngày.

•Chia làm nhiều bữa ăn nhỏ hơn, ăn thường xuyên hơn thoặc vì 3 bữa ăn chính.

•Không bao giờ để dạ dày trống hoàn toàn.

•Không nên nằm, ngủ hoặc tập thể dục trong 1 giờ sau khi ăn.

•Tránh thực phẩm chiên xào, có nhiều mỡ, nhiều gia vị, nhiều axit hoặc nhiều chất béo. Tránh dùng các loại nước uống có chất caffein.

•Nằm ngủ với đầu nằm ngửa nâng lên trên gối cao.

•Khi cúi xuống, cong đầu gối hạ thấp người xuống và không khom lưng ở ngang eo.

•Phone gọi cho bác sĩ nếu không hết nôn ói lâu hơn 24 giờ, có nước tiểu đậm màu hoặc thấy mệt hoặc chóng mặt.



TẬP THỂ DỤC, NĂNG LỰC VÀ GIẤC NGỦ

Cảm giác mệt mỏi là điều bình thường, nhưng tập thể dục có thể giúp tăng cường các cơ khi mang thai và khi sinh nở. Để tăng năng lực cho bạn:
• Tập thể dục mỗi ngày nếu bác sĩ cho phép. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về loại bài tập thể dục bạn đang tập.

•Tập thể dục ít nhất 30 phút 4 đến 5 ngày trong tuần, nếu bạn được phép tập thể dục. Tham khảo bác sĩ của bạn trước khi bắt đầu một chương trình tập thể dục mới.

•Nên nghỉ ngơi thường xuyên. Nằm nghiêng về bên trái ít nhất 1 giờ trong ngày để tăng lưu thông máu cho thai nhi. Ôm gối giữa hai chân và dưới bụng có thể trợ giúp gia tăng sự thoải mái.

•Nếu bạn khó ngủ, ngâm mình trong bồn nước âm ấm hoặc tắm vòi sen bằng nước ấm trước khi đi ngủ. Bạn cũng có thể tập các bài tập thư giãn như tọa thiền, hít thở sâu và co duỗi / căng giãn.



SỨC KHỎE RĂNG MIỆNG
• Khám nha sĩ ít nhất 1 lần trong khi mang thai.

•Báo cho nha sĩ của bạn biết nếu bạn gặp các vấn đề về nướu lợi hoặc răng.

•Dùng bàn chải đánh răng loại mềm và đánh nhẹ nhàng. Dùng chỉ nha khoa (dental floss) để làm sạch kẽ chân răng mỗi ngày.

•Nếu bạn bị nôn mửa do buồn nôn, hãy xúc miệng bằng 1 cốc nước có pha 1 thìa cà phê bột nở (natri hiđrocacbonat). Việc này sẽ giúp loại bỏ axit dạ dày trong miệng.

•Không nên hút thuốc lá .



NHỨC ĐẦU VÀ CHÓNG MẶT
• Nếu bị nhức đầu, gọi cho bác sĩ hoặc y tá khi cần dùng thuốc không theo toa an toàn. Không nên uống aspirin, ibuprofen (Advil hoặc Motrin) hoặc naproxen (Aleve).

•Nếu bạn cảm thấy chóng mặt, hãy ngồi hoặc nằm xuống để tránh bị ngã. Đứng dậy từ từ sau 15 phút để xem có hết chóng mặt hoặc không.

•Di chuyển vị trí, tư thế từ từ khi bạn bị đau đầu hoặc cảm thấy chóng mặt.

•Hãy phone gọi bác sĩ nếu bạn bị đau đầu hoặc chóng mặt không hết, hoặc nặng hơn hoặc bạn thấy mắt mờ, đau mắt hoặc áp lực trong mắt hoặc sưng phù nhiều ở tay hoặc chân.



NGHẸT MŨI VÀ CHẢY MÁU MŨI
• Bạn nên sử dụng thuốc nhỏ mũi bằng nước muối hay gel. Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi dùng bất kỳ loại thuốc không theo toa bác sĩ .

•Để ngừng chảy máu mũi, hãy ngồi dậy, cúi đầu về phía trước và dùng ngón tay ấn mạnh vào cánh mũi bị chảy máu. Cần phải được chăm sóc y tế nếu bị chảy máu mũi kéo dài hơn 20 phút.



DA, TÓC VÀ MÓNG TAY CHÂN
• Tóc và móng của bạn mọc nhanh hơn. Nếu muốn chăm sóc tóc bằng hóa chất, nên cho thợ cắt tóc biết bạn đang mang thai.

•Khi có vấn đề về da thì đây cũng là điều bình thường kể cả bị thay đổi màu da, ngứa ngáy ngoài da, bị mụn trứng cá và vết nám. Có thể sử dụng kem bôi hoặc thuốc mỡ bôi tại chỗ nơi da bị ngứa hoặc để giảm thiểu sự xuất hiện các vết nám.

•Không sử dụng các sản phẩm có Accutane hoặc Retin-A khi đang mang thai.

•Gọi phone cho bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc gì .


ĐAU VÚ HOẶC CHẢY SỮA
• Mặc nịt vú /áo ngực có đệm đỡ vừa phải thoải mái, như các loại nịt vú / áo ngực thể thao. Một số phụ nữ cũng mặc nịt vú / áo ngực không có dây kim loại bên dưới khi ngủ ban đêm.

•Nếu vú bạn bị chảy sữa, hãy mang miếng lót đệm trong nịt vú / áo ngực và thay miếng lót đệm khi bạn cảm thấy hoặc nghĩ miếng lót đệm ẩm ướt.



ĐI TIỂU THƯỜNG XUYÊN HOẶC RỈ NƯỚC TIỂU

Bạn có thể phải đi tiểu thường xuyên hơn trong suốt thai kỳ. Bị són nước tiểu là chuyện bình thường trong những tháng cuối của thai kỳ. Són nước tiểu xảy ra khi ho, hắt hơi, nâng nhấc vật nặng hoặc quan hệ tình dục khi mang thai.
• Không nên hạn chế uống nước hay chất lỏng, nhưng uống ít nước hơn trước khi đi ngủ.

•Hãy đi tiểu thường xuyên.

•Kiêng uống chất lỏng có chất caffein.

•Hãy tập các bài tập Kegel để tăng cường và kiểm soát các cơ xung quanh âm đạo. Cách tập Kegel:
◦ Phương cách để xác định vị trí các cơ này là trong khi đang tiểu thì làm động tác nín tiểu và rồi thì tiểu , rồi nín tiểu rồi tiểu.

◦Tập co chặt các cơ này trong thời gian ngắn khoảng 5 giây , rồi thả lỏng chầm chậm.

◦Khi co chặt các cơ vùng này , bạn cảm giác được vùng niệu đạo, nơi nước tiểu chảy ra, bị nâng lên một chút.

◦Thực hành các bài tập này khi ngồi, đứng, đi, lái xe hay xem tivi.

◦Làm các động tác này 10 lần cho 1 lần 1 tập, và 5 đến 10 lần tập trong một ngày.



•Gọi cho bác sĩ nếu bạn bị tiểu nóng rát, bị đau khi tiểu hay bị nóng sốt.

•Gọi cho bác sĩ nếu bạn nghĩ mình có thể bị rò rỉ nước ối và không phải nước tiểu. Hãy nằm xuống trong 30 phút với một miếng vải thấm. Nếu bạn cảm thấy có nước dịch khi đứng dậy và nước dịch này màu vàng, hồng hoặc nâu, hãy gọi cho bác sĩ của quý vị.



CHẢY NƯỚC ÂM ĐẠO (VAGINAL DRAINAGE)

Sự thay đổi khi có chảy nước trong âm đạo là bình thường.
• Hãy rửa phía ngoài âm đạo thường xuyên hơn. Dùng xà bông không có dầu thơm. Hãy rửa vùng ngoài âm đạo kỹ lưỡng.

•Không dùng loại băng vệ sinh đặt nhét vào trong âm đạo, không dùng thuốc xịt âm đạo, thụt rửa, bột phấn và giấy vệ sinh có màu và mùi thơm

•Mặc quần lót bằng vải coton (coton thấm nước hơn loại vải có chất Polyester) . Tránh mặc quần chất liệu nilon (chất Polyester) hoặc quần tất và quần chật bó sát.

•Hãy phone gọi cho bác sĩ nếu âm đạo chảy nước có mùi hôi, bị gây ngứa ngáy hay có máu.



TÁO BÓN HOẶC TIÊU CHẢY

Táo bón là rất bình thường khi mang thai vì sự thay đổi các nội tiết tố / hóc môn (hormones) trong cơ thể. Tiêu chảy có thể do những thay đổi trong chế độ ăn uống, tập thể dục hoặc vitamin dành cho thai phụ hoặc bị bệnh nhiễm trùng.

TÁO BÓN (CONSTIPATION)
• Hãy uống 6 đến 8 ly nước mỗi ngày. Nên uống nước, nước ép trái cây và sữa.

•Hãy ăn loại thực phẩm có nhiều chất xơ như trái cây tươi và rau, ngũ cốc nguyên hạt, ngũ cốc có nhiều chất xơ và đậu khô nấu chín.

•Không nên dùng thuốc nhuận tràng (laxatives), dung dịch thụt hay thuốc mua tự do không cần toa bác sĩ trừ phi bác sĩ cho phép.

•Hãy gọi cho bác sĩ nếu chứng táo bón không khả quan hơn trong 2 ngày.



TIÊU CHẢY (DIARRHEA)
• Uống 8 đến 12 cốc nước, nước canh hoặc loại nước uống thể thao ít đường. Không nên uống nước ép trái cây và sữa khi các loại nước này có thể khiến cho khiến tiêu chảy trở nên nặng hơn. Không nên uống loại nước có chất caffein và rượu.

•Ăn chuối, cơm, táo, bánh mì nướng, sữa chua (yogurt), loại súp không có chất kem sữa, khoai tây, bánh quy / bánh lạt, bột yến mạch, ngũ cốc ít đường và ít chất xơ, và thịt nạc, như thịt gà, gà tây, thịt bò, thịt lợn, trứng nấu chín hoặc đậu hũ.

•Hãy gọi cho bác sĩ nếu tiêu chảy không giảm bớt trong 2 ngày, bị đau hoặc bị chuột rút nặng hơn hoặc chảy máu từ trực tràng (bleeding from the rectum). Nếu bạn bị tiêu chảy lâu từ 2 ngày trở lên, hãy uống loại nước dùng cho người bị tình trạng mất nước trong cơ thể , như sản phẩm Pedialyte®.



BỆNH TRĨ (HEMORRHOIDS)

Bệnh trĩ (Hemorrhoids) là bị sưng các mạch máu ở vùng trực tràng do táo bón hoặc áp lực của em bé trong cơ thể khi mang thai.
• Hãy ăn thực phẩm có nhiều chất xơ, như trái cây tươi và rau. Uống nhiều nước hơn và uống nước hoa quả vừa phải để đi tiêu đều đặn và giữ cho phân mềm dễ đi tiêu.

•Không nên căng cơ quá mức hay ráng sức rặn khi đi tiêu.

•Hãy dùng miếng gạc mát (cold compresses) để giảm đau hoặc giảm sưng vết trĩ
Nói chuyện với bác sĩ của quý vị về việc sử dụng kem bôi tại chỗ để giảm đau

•Gọi cho bác sĩ nếu cơn đau tăng nhiều hoặc có chảy máu.



ĐAU LƯNG VÀ VỌP BẺ/CHUỘT RÚT CHÂN (BACK PAIN AND LEG CRAMPS)

Hầu hết phụ nữ bị đau lưng khi cơ thể thay đổi cùng với sự phát triển của thai nhi. Vọp bẻ /Chuột rút chân là bình thường khi mang thai.

ĐAU LƯNG (BACK PAIN)
• Khi nghỉ ngơi hoặc ngủ, hãy sử dụng gối kê / miếng đệm đỡ. Nằm nghiêng bên trái chèn gối ôm giữa hai đầu gối, sau lưng và dưới bụng.

•Đứng thẳng. Không nên ngồi sụp xuống hay đi thõng vai (slump or slouch).

•Mang giày đế thấp, giày đi bộ.

•Không nên đứng lâu một chỗ. Hãy thay đổi tư thế ở mỗi khoảng 30 phút.

•Ngồi chồm hổm / ngồi xổm xuống để lấy vật dụng hơn là khom lưng ngang eo. Không khom lưng ngang eo, mà cong đầu gối hạ thấp người xuống.



VỌP BẺ / CHUỘT RÚT CHÂN (LEG CRAMPS)
• Thêm chất lỏng, canxi (Calsium) và kali (potassium) vào chế độ ăn uống của bạn. Ăn các loại thực phẩm như sữa, sữa chua, chuối và nước cam vắt.

•Thường xuyên nghỉ ngơi trong tư thế đưa gác chân cao lên vào ban ngày. Đặt một chiếc gối ở dưới đầu gối và mắt cá chân khi ngồi hoặc nằm xuống.

•Khi bị chuột rút, duỗi thẳng chân và cong bàn chân về phía trước.

•Gọi cho bác sĩ nếu luôn bị đau chỉ ở một chân, nếu có vùng nóng hay đỏ ở chân hay chân bị đau khi cong bàn chân về phía trước.



CĂNG GIÃN TĨNH MẠCH (VARICOSE VEINS)

Sự căng giãn tĩnh mạch (Varicose Veins) là các tĩnh mạch bị nở rộng mà quý vị có thể nhìn thấy trên chân. Sự căng giãn này có thể gây ngứa ngáy, đau và gây ngứa ran ở cẳng chân.
• Tránh mặc quần chất liệu nilon hoặc quần tất vớ (panty hose) mà có các sợi dây thun (elastic bands).

•Mang giầy đế thấp hoặc giầy thể thao / giầy đi bộ . Không nên đi đế cao .

•Nếu bạn phải đứng lâu 1 chỗ, hãy suy xét việc mang tất / vớ dài có khả năng trợ giúp việc cải thiện lưu thông máu từ chân về tim .

•Hãy lấy khoảng nghỉ giải lao ngăn ngắn (short rest breaks) rồi gác chân lên (bàn) cao hơn vị trí trái tim. Nằm nghiêng bên trái với chiếc gối kê giữa 2 chân và bên dưới bụng .

•Không ngồi chéo chân



SƯNG PHÙ Ở BÀN TAY VÀ BÀN CHÂN (SWELLING OF HANDS AND FEETS)
• Tránh đứng hay ngồi lâu một chỗ.

•Nằm nghiêng bên trái khoảng 30 đến 60 phút, 3 đến 4 lần mỗi ngày.

•Tập thể dục nếu bác sĩ cho phép.

•Kiêng thực phẩm có nhiều muối.

•Gọi phone cho bác sĩ nếu thấy bị sưng phù khi thức dậy vào buổi sáng liên tiếp trong vài ngày.



CẢM LẠNH, CẢM CÚM HOẶC NHIỄM SIÊU VI (COLD, FLU OR A VIRUS)
• Hãy báo cho bác sĩ của bạn về việc chủng ngừa / tiêm vắc xin để bảo vệ bạn khỏi bị cúm. Khi mang thai, quý vị cần tiêm (chích thuốc = shot=injection) và không cần loại thuốc xịt mũi (nasal spray).

•Hãy phone gọi cho bác sĩ hay y tá về loại thuốc bán không cần toa bác sĩ đê bảo đảm an toàn nếu bạn phải dùng để trị cảm lạnh hoặc cảm cúm.

•Tránh đến gần những người bị bệnh. Thường xuyên rửa tay.

•Hãy phone gọi cho bác sĩ nếu bạn bị nóng sốt, thở hổn hển (shortness of breath) hay ho có đờm (coughing up sputum).



ĐAU BỤNG HOẶC CƠN CO THẮT (ABDOMINAL PAIN or CONTRACTIONS)

Bạn có thể cảm thấy bị đau ở vùng háng (groin area) do tử cung lớn lên. Cơn đau này có thể tăng lên khi có vận động di chuyển đột ngột hay đi lại lâu.
• Gọi phone cho bác sĩ ngay lập tức nếu quý vị bị đau nhiều.

•Cơn co thắt Braxton Hicks (Braxton Hicks Contractions) là cơn co thắt nhẹ không đau và bất thường / không thường xuyên (irregular). Đó là triệu chứng bình thường và không cần điều trị.

•Khi bạn bị cơn co thắt, nên nằm nghiêng bên trái và nghỉ ngơi. Đặt tay lên bụng để biết khi nào cơn co thắt bắt đầu và kết thúc. Ghi nhận thời gian kéo dài bao lâu và tần suất diễn ra ở các cơn co thắt.

•Nếu bạn có thai dưới 9 tháng và bị cơn co thắt, thì nên uống 8 đến 10 cốc nước trong một giờ. Nếu bạn vẫn bo/ cơn co thắt khoảng 4 lần hay nhiều hơn trong một giờ sau khi uống nước, nên gọi phone bác sĩ.

•Nếu bạn đang ở vào tháng thứ chín của thai kỳ, hãy gọi bác sĩ nếu bị co thắt nhiều hơn 6 lần trong một giờ, kéo dài hơn 15 đến 30 giây, trở nên đau đớn, bị chảy máu hay chảy dịch âm đạo.

•Bác sĩ có thể yêu cầu bạn gọi họ ngay lập tức nếu bị cơn co thắt.



HOẠT ĐỘNG TÌNH DỤC (SEXUAL ACTIVITY)

Là điều bình thường nếu bạn có thay đổi ham muốn tình dục trong thời gian mang thai.
• Có thể giao hợp (quan hệ tình dục =sexual intercourse) trong thời gian mang thai trừ khi bác sĩ không cho phép. Hãy cho bạn tình của bạn biết những gì khiến bạn thoải mái.

•Thực hành tình dục an toàn nếu bạn hoặc bạn tình của bạn bị nhiễm bệnh truyền qua đường tình dục (sexually transmitted infection).

•Bạn có thể cảm thấy bị vọp bẻ/ chuột rút trong vài phút sau khi giao hợp (quan hệ tình dục).

•Hãy gọi cho bác sĩ nếu sau khi giao hợp (quan hệ tình dục) mà bạn bị chảy máu âm đạo, són nước tiểu hoặc vỡ ối.



THAY ĐỔI TÂM TRẠNG / TÂM TÍNH VÀ TRÍ NHỚ (CHANGES IN MOOD AND MEMORY)

Là điều bình thường nếu có tâm trạng / tâm tính thất thường do nội tiết tố, những thay đổi trong thói quen ngủ hoặc thói quen ăn uống hoặc bị căng thẳng khi mang thai.
• Cũng là điều bình thường nếu có những tâm trạng /tâm tính khác nhau khi mang thai. Bạn có thể vui mừng về việc sinh bé, nhưng lo lắng về mức độ thay đổi trong cuộc sống của bạn. Hãy nói với bạn đời, gia đình và bạn bè của bạn để được hỗ trợ về tinh thần.

•Hãy xử lý / giải quyết sự căng thẳng trong cuộc sống của bạn. Hít thở sâu , tọa thiền, nghe nhạc, tập thể dục nhẹ nhàng và xoa bóp có thể trợ giúp giảm thiểu sự căng thẳng.

•Nếu bạn gặp vấn đề về ăn uống và ngủ nghỉ, việc này có thể làm thay đổi cảm giác của bạn, hãy nói chuyện với bác sĩ và bác sĩ / chuyên gia dinh dưỡng để được trợ giúp.

•Bạn nhận sẽ cảm thấy mình hay bị quên hơn. Nên ghi chú lại để nhớ những điều quan trọng. Tình trạng này sẽ cải thiện sau khi bạn sinh con.

•Hãy gọi cho bác sĩ nếu quý vị có ý nghĩ muốn tự làm tổn thương mình hoặc người khác hoặc cảm thấy bị trầm cảm.



THÈM ĂN VÀ KHÔNG MUỐN ĂN (FOOD CRAVINGS AND AVERSIONS)

Bạn có thể thèm ăn khi mang thai trong khi mùi hoặc vị của các thức ăn khác lại có thể gây cho bạn bị buồn nôn.
• Ăn đa dạng các loại thức ăn có lợi cho sức khỏe vào các bữa chính và đối với các bữa ăn nhẹ, thì ăn rau quả trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và thịt nạc. Không nên ăn các thực phẩm có nhiều đường, chất béo hoặc muối và nên chọn lựa các thực phẩm có lợi cho sức khỏe hơn.

•Hãy uống loại vitamin cho thai phụ hăng ngày (prenatal vitamin).



Tóm lại hãy liên lạc báo cho bác sĩ , y tá khi bạn có bất kỳ thắc mắc , e ngại lo lắng gì .

Lynn Ly (08/09/2012)