Anh nhóc này thuộc loại không có chí tiến thủ đây (nickel mind), thêm tầm nhìn thiển cận, nên chỉ nhìn trước mắt (5 yards, nói theo kiểu Trump là 'local'), mà không biết nhìn tổng thể, chiều sâu, luật pháp, dân trí, giáo dục, chính trị, kinh tế. Ở VN, chắc cũng tầm học trung bình khá, không có ước mơ chính đáng, chỉ thích "sướng" thích hưởng, theo kiểu làm ít mà thích hưởng nhiều.

Chắc chắc đa số, người Việt mình ai cũng vậy, đều qua những ngày ở share phòng, làm chợ, làm nhà hàng, làm cây xăng, làm hãng điện tử, vừa học full-time lẫn phải làm full-time. Tốt nghiệp, ra trường đi làm, mua nhà cửa, lấy vợ, sinh con, thất nghiệp, rồi lại bươn chải tìm việc.

Đa số, hiểu rõ biết sống, không có ai có lối suy nghĩ nhận xét nơi cưu mang mình, cho tiền hổ trợ mình đi học những lúc nghèo khó trong khi ở VN không bao giờ có những việc chính phủ cho tiền sinh viên đi học, cho dorm ở, cho tiền mua sách vỡ, cho mượn thêm tiền trong lúc đi học mà không tính tiền lời.

Dù là có lúc thất nghiệp, dù ít dù nhiều, cũng vẫn còn được lảnh chút ít, người già, nghèo bịnh tật thì được trợ cấp tiền già, y tế bảo hiểm. Người nghèo thật sự, single mom không nuôi nổi con cái thì được tiền trợ cấp con nhỏ, được tiền cho mướn nhà section 8. Con cái họ mai này được thoải mái nhận vào những Đại Học cộng đồng mà không cần phải đóng tiền học, tiền ăn, tiền ở.

Người tàn tật, già cả neo đơn không người thân con cái, thì không đến nổi phải lết ngoài đường, bò sắp bò ngửa ở mấy tiệm ăn, bến xe... xin chút ít tiền lẻ, cơm thừa canh cặn sống qua ngày như thực tại ở VN.

Thanh niên trai tráng khỏe mạnh thì nên tận dụng cơ hội ăn học tới nơi tới chốn. Nếu cuộc sống hôm nay chưa vừa ý, gia đình lại không khá giả, không business, ở VN là xem như done! Ở Mỹ, nên phải tận dụng cơ hội lúc low income để đi học, chính phủ sẽ hoàn toàn hổ trợ, miễn là học tới nơi tới chốn. Muốn học đến đâu thì học, kỷ sư, luật sư, bác sĩ, bất kể ngành nghề gì. Học - là 1 cách đầu tư investment khôn ngoan nhất mãi mãi sẽ chẳng bao giờ bị lỗ. Mua stock gặp lúc tiền lời lên như mẫy hôm nay, trade war, có khi mất cả chì lẫn chài. Mở business gặp lúc kinh tế khó khăn có lúc phải châm thêm tiền vào, có khi đứt cả vốn phải khai phá sản.

Chỉ có học là đảm bảo nhất. Nếu như sợ mai này lớn tuổi thất nghiệp như các ngành nghề kỷ thuật bị nhanh đào thải, thì nên học về medical. Nếu có sức học được tới bác sĩ thì học, nếu không nội cái ngành nursing cũng dư mua nhà, sắm cửa nuôi gia đình và đủ sống rồi, mà ít lo bị thất nghiệp laid-off. Hiếm hoi lắm lâu lâu mới nghe 1 bv đóng cửa sa thải nhân viên y tế. Nhưng họ tìm lại job rất nhanh vì đâu đâu cũng cần cả. Thêm nữa, ngành y tế fair hơn cả các vị kỷ sư, làm lương năm chẳng được trả thêm đồng nào dù có làm 24 giờ 7 ngày đi nữa. Medical thì khác. Dù lảnh lương năm, nhưng chỉ làm theo giờ theo ca. Yêu cầu làm thêm là phải được lảnh thêm tiền.

Còn cả trăm cả nghìn ngành nghề khác vẫn kiếm tiền hơn cả kỷ sư, y tá mà không cần phải cực khổ để tạo dựng tấm bằng đại học, nếu chịu siêng chịu khó.

Về xây dựng constructor, có chút ít vốn để dành thì có thể sắm 1 chiếc xe cũ đi giặt thảm, gắn cửa sổ shutters, không vốn thì có thể xin vào học college cộng đồng lấy certificates về: điện lạnh AC/HVAC, hard-wood floor, foundation, mason install đá/gạch xây nhà cửa, framing, điện, heat, plumbing,.... 1 ngày thợ tay nghề khá hiện giờ có thể được trả ít nhất $200-$300/ngày như mấy anh Mễ giỏi chẳng hạn, trong khi họ còn chẳng nói được chút tiếng Anh nào --> Quan trọng là KHÔNG LÀM BIẾNG.

Nghề "sang" hơn chút nữa thì học realtor, thuế (CPA), loan officer, lazer tech cho các bv, network IT, net admin (chỉ cần certificates như CCNA, CCIE -> CCNA có thể được trả $50K - $80K mỗi năm, có thể học online, học ở nhà hoặc vào các trung tâm dạy nghề mở đầy khắp tiểu bang). Không có tiền đóng tiền học, low income, vẫn có thể xin fee waiver từ chính phủ hổ trợ học phí.

Nếu kể ra cho đủ thì không bao giờ hết. Sơ sơ những gì mình liệt ra ở trên, không biết đến bao giờ, 10 năm, 20 năm, 50 năm, thậm chí cả 100 năm nữa... đất nước Việt Nam "Cộng Hòa XHCH" mình bao giờ mới có đây. Nội việc đơn giản như luật về địa ốc cũng chẳng có luật gì. Xây nhà bao nhiêu năm như CS Mỹ Linh vậy mà bây giờ lo bị dỡ vì "không có giấy phép." Chuyện đó ở Mỹ thì thật buồn cười. Không bao giờ có chuyện cái nhà xây lên mà không có giấy phép, lại được xây đâu. Đã xây rồi, chắc chắn giấy tờ đầy đủ từ county, bao nhiêu lần tới kiểm tra check đủ thứ trong quá trình xây, từ đầu cho tới cuối. Không bao giờ có những chuyện buồn cười như vậy. Realtor, agent môi giới nhà cửa, không bao giờ có chuyện bị khách hàng, hay realtor khác giựt khách, đi cửa sau mất tiền huê hồng commission. Làm như vậy sẽ bị thưa ra tòa, trả tiền lại, rồi còn phải hầu tòa.

Lại càng không có những chuyện vô duyên như mấy hôm nay ở Cần Thơ, cầm $100 đô ra cửa hàng đổi. Tiền thì bị tịch thu, bị phạt, chủ cửa hàng thì bị... công an nhảy vào bắt bở, tịch thu "hiện vật, hiện kim". Làm luật bậy bạ kiểu này, thì chú nhỏ ơi, chú xem khắp nước Mỹ ở đâu có chuyện tào lao như vậy.

Nếu ra nhà hàng, cửa hàng, costco, HEB, Walmart, chợ, tiệm ăn, ăn nhằm đồ trúng độc thực phẩm, là xem như nhà hàng chợ đó phải lảnh trách nhiệm đầy đủ. Nhẹ thì đền tiền bảo hiểm thuốc men, thêm tiền thiệt hại sức khỏe, mất income, nặng thì phải recall toàn bộ vật thực đó, ra tòa. Ở VN, thì gặp chuyện như vậy, ăn xong rồi bị đau bụng, té xỉu, thì chỉ có ... chửi lộn, có khi còn bị phang lại bể đầu sứt trán, "tức thì... ăn c.. ứ..t tao trừ." Vậy đó, chỉ có made-in VN. Nếu nói ở Mỹ không có, thì đúng là không có hàng tá chuyện đặc hiệu chỉ có ở VN.



Nước Mỹ là nước có luật lệ hẳn hoi. Không chỉ luật nước, luật hành chánh, còn cả 1 rừng luật để bảo vệ người tiêu dùng, chi li bao trùm tất cả mọi ngành nghề từ nhà hàng, cắt tóc, tiệm nail, xây sửa nhà cửa, trường học thì thầy cô vớ vẩn đụng vào học sinh, làm bậy làm bạ là chết chắc. Dĩ nhiên đâu đâu cũng có người xấu, nhưng luật pháp không bao che, không hối lộ, không có chuyện vượt đèn đỏ, chạy trái chiều móc gói thuốc, kẹp bao thơ đưa công an, hải quan kiểu công khai khi vào cửa khẩu.

Những chuyện như vậy - khi nào Việt Nam mới hết, và cũng chẳng bao giờ tìm thấy ở Mỹ.

Cháu bé mới qua đó, hãy mở rộng tầm nhìn, nhìn rộng 1 chút, nhìn thêm 1 chút, tổng thể 1 chút, có kiến thức tìm hiểu kỹ nhìn chi li vào luật càng tốt để so sánh, đem từng chuyện đối chiếu.

Chưa bao giờ ở Mỹ có chuyện đi biểu tình vì môi trường, mà 2 mẹ con như cô Hoàng Thục Uyên và đứa con gái 9 tuổi bị cảnh sát, nhân viên chính quyền đánh đển bể đầu chảy máu, cả thế giới đều biết đến. Ở Mỹ mà có chuyện như thế, cảnh sát ấy chắc chắn ngay lập tức bị đình chức, rồi cả sở cảnh sát phải ra tòa, nếu giữa đường giữa xá bị đánh công khai như thế, chắc cả sở cảnh sát đều phải mất chức, ở tù, đền tiền, công khai xin lỗi. Ở VN, là ... im re. Ai dại mồm dại miệng nhắc đến, là bị trù dọa, canh me bắt tiếp. Chuyện vậy tìm ở Mỹ chắc chắn không có rồi.

Đừng chỉ nhìn vào mình hôm nay, tay trắng, lông bông mà nản.

Bàn tay ta làm nên tất cả,
Dẫu xứ người, sỏi đá chẳng thành cơm.
Tuy hôm nay ta chẳng là gì cả,
Cơ hội dẫy đầy, hãy cố gắng thêm lên.

Chúc cháu sáng suốt nhìn nhận, giữ vững lòng tin ở chính mình, thiết lập ý chí phấn đấu cho tương lai của bản thân, chắc chắn công sức, trí óc sẽ được đền bù xứng đáng đấy. Nước Mỹ cho cháu 1 rừng cơ hội, cháu phải nắm chặt lấy, phấn đấu lấy.

Dù là Đức Phật, Ngài cũng khuyên các đệ tử, Phật tử, "Hãy tự đốt đuốc mà đi."

Các chú, các bác qua Mỹ đến giờ này, cũng sẽ nghĩ thế, nói thế, vì ai cũng đã qua những chặng như vậy, giờ đây vững chãi, vững chắc, vững tiến, và vững tin vào tương lai con cháu.