(PL)- Giới quan sát lo ngại nếu các nước không có những chính sách cụ thể và hiệu quả th́ làn sóng “đầu quân cờ đen” của giới trẻ tăng mạnh, ngày càng khó kiểm soát.
Richard Barrett, thuộc tổ chức t́nh báo Soufan Group, cho biết: Rất nhiều bạn trẻ vốn không theo đạo Hồi đă cải đạo sang Hồi giáo”. Họ cùng chia sẻ đức tin, đồng thời thể hiện nghĩa vụ tôn giáo bằng cách tham gia thánh chiến để bảo vệ người đạo Hồi trước các cuộc tấn công.
Giới trẻ đua nhau làm “chiến binh thánh chiến”
Hăng tin RT (Nga) dẫn lời các nhà chức trách Mỹ cho biết cả ba cô gái bỏ nhà đi từ hôm thứ Sáu, bay từ Denver đến Đức để tham gia tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đă bị bắt lại ở sân bay Frankfurt. Phát ngôn viên của FBI, Suzie Payne, cho hay trong ba cô gái có cặp chị em ruột 17 tuổi và 15 tuổi. Cô gái c̣n lại 16 tuổi, là bạn của hai người. Giới chức trách Mỹ đang cố gắng xác định ba cô gái trẻ có c̣n bạn “cùng chí hướng” hay không. Nguồn tin không chính thức từ một quan chức Mỹ cho biết cả ba cô gái trẻ nói trên đang sống cùng gia đ́nh tại bang Colorado, có kế hoạch bay đến Thổ Nhĩ Kỳ, rồi từ đó sang Syria.
Trường hợp ba cô gái trẻ rời Mỹ, t́m cách nhập cảnh Syria đầu quân IS không phải hiếm, trái lại nó trở thành làn sóng trong những tháng gần đây. Đầu tháng 10 vừa qua, Mohammed Khan - nam sinh viên quyết định rời gia đ́nh ở ngoại ô Chicago để t́m đến các tay súng cờ đen. Tuy nhiên, “không may” cho Khan là anh ta bị bắt tại sân bay quốc tế O’Hare trong hành tŕnh đến Vienna, sang Istanbul rồi đến Syria để đầu quân cho IS.
Hồi tháng trước, cô gái 19 tuổi tên Shannon Conley, cũng sống ở Denver, thừa nhận đă âm mưu hỗ trợ các phần tử cực đoan Syria với vai tṛ một y tá hậu phương. Để hiện thực hóa giấc mơ cờ đen, Conley lên kế hoạch cưới một người bạn cô quen qua mạng, hiện đang làm trong lực lượng IS. “Vị hôn phu cờ đen” của Conley khoe rằng hắn ta đang kề vai sát cánh cùng IS, kiểm soát hết một vùng lănh thổ lớn ở Syria và Iraq. Conley bị bắt hồi tháng 4 khi đang chuẩn bị lên máy bay đến Syria. Cô phải đối mặt với mức phạt nhiều nhất là năm năm tù và án phạt lên đến 250.000 USD.
Không chỉ Mỹ mà tại nhiều nước khác, điển h́nh như Anh, Úc, Canada…, nam nữ thanh thiếu niên cũng đua nhau t́m đến trụ sở của quân cờ đen tại Syria, Iraq. Báo The Mirror (Anh) mới đây đưa tin một người phụ nữ 45 tuổi rong ruổi sang tận biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria để giải cứu con ḿnh - vốn vừa hoàn thành quá tŕnh cải đạo, chuyển từ Cơ Đốc giáo sang đạo Hồi vào ba năm trước và trốn nhà đầu quân cho IS. Người mẹ kể, cậu con trai 21 tuổi của bà trở nên mộ đạo và cực đoan sau khi tiếp xúc những bài thuyết giảng đầy kích động được đăng tải trên một trang mạng chuyên phục vụ việc cải huấn đạo Hồi một cách rất cực đoan. Cậu quyết bỏ nhà ra đi t́m lư tưởng cho đến khi bị thương tích và nhận ra bộ mặt thật của IS, trước khi được mẹ ḿnh vượt biên giới giải cứu thành công.
Không chỉ Mỹ mà tại nhiều nước khác, điển h́nh như Anh, Úc, Canada…, nam nữ thanh thiếu niên cũng đua nhau t́m đến trụ sở của quân cờ đen tại Syria, Iraq.
Gây sốc hơn, một thiếu niên người Úc tên Abdullah Elmir đă tung ra một đoạn video trên mạng và thề sẽ chiến đấu cho IS cho đến khi thành lập được một Caliphate (quốc gia Hồi Giáo) ở Mỹ và Anh. Trong đoạn video, Abdullah Elmir đứng trước hàng chục tay súng IS, vung vũ khí và cảnh báo Anh, Mỹ rằng các chiến binh thánh chiến sẽ không bao giờ đầu hàng. Giới quan sát choáng khi cậu nhóc dọa lấy đầu cả Tổng thống Mỹ Obama và Thủ tướng Úc Abbott v́ sự tồn vong của nhà nước cờ đen.
Tại sao và nhờ ai?
1 - Hiện diện rộng và giám sát kỹ: Không ít người tỏ ra kinh ngạc khi nhận ra rằng IS phân bố lực lượng tuyển dụng quân lính khắp nơi trên thế giới, không ngoại trừ các phương Tây - vốn là kẻ thù không đội trời chung với ḿnh. “Nhà tuyển dụng” IS t́m kiếm những thành viên mới thông qua các phương tiện truyền thông, mạng xă hội hoặc nhờ vào sức ảnh hưởng của những người nổi tiếng ủng hộ thánh chiến ở Canada, Anh, Mỹ, thậm chí là ở các quốc gia phi Hồi giáo khác.
Imam Syed Soharwardy, người sáng lập của Hội đồng Hồi giáo tối cao Canada, mô tả IS cài cắm các nhóm sinh viên “cờ đen” tại các trường ĐH. Việc “sống chung với quân cờ đen” tạo điều kiện cho thanh thiếu niên dễ dàng gia nhập, phục vụ cho IS hơn. Tờ IBTimes đưa dẫn chứng trường hợp của Douglas McCain, “chiến binh thánh chiến” đến từ Mỹ đă thiệt mạng khi sát cánh cùng quân IS. Chính quyền nơi Douglas McCain sống cho biết họ phát hiện anh ta sống trong cùng ṭa nhà với một người bạn cùng lớp vốn là một thành viên al-Shabab, tổ chức phiến quân tại Somalia có quan hệ với al-Qaeda.
2 - Răn đe trẻ con: Điều cốt yếu giúp IS “thu thập” được các chiến binh thiếu niên là quân cờ đen gieo rắc nỗi sợ thông qua thông điệp “Thuận IS th́ sống, nghịch IS th́ chết”.
Hăng tin Fox News nhận định IS răn đe thanh thiếu niên bằng các thước phim ghi lại hành động dă man, tàn khốc của chúng với tù binh - bất kể người già hay trẻ em, nam hay nữ. Với những người trẻ, việc bị chặt đầu, nô dịch hay tra tấn v́ “phản đạo” sẽ là những cơn ác mộng, nhất là khi bên ḿnh xuất hiện ngày càng nhiều tai mắt cờ đen.
Mubin Shaikh, cựu nhân viên tuyển quân cho Taliban tại Toronto, sau đó trở thành đặc vụ an ninh quốc gia Canada, phân tích trên tờ IBTimes rằng sở dĩ IS có khả năng hiện diện rộng và làm lan tỏa thông điệp răn đe hiệu quả là nhờ phương Tây, bởi lực lượng truyền thông IS hầu hết được đào tạo từ phương Tây.
3 - Dụng bài “bất đối xứng thông tin”: Ông Shaikh c̣n cho biết việc chiêu mộ quân cực đoan c̣n nhắm vào một số mục tiêu có những điểm khuyết chí mạng. Dẫn lại kinh nghiệm của ḿnh khi c̣n phụ trách việc tuyển quân cho Taliban, Shaikh nhấn mạnh IS thường sẽ “tấn công” những người không hiểu nhiều về tôn giáo hay các cá nhân được cải đạo. Bên cạnh đó, các đối tượng thường xuyên bất ḥa với gia đ́nh cũng là con mồi để IS tuyển dụng.
Chứng minh luận điểm này, IBTimes dẫn b́nh luận của Max Abrahms, giáo sư ĐH Northeastern, chuyên gia về các nhóm jihadi, cho biết đại đa số những “chiến binh thánh chiến” phương Tây tham gia phục vụ cho IS nhưng không hề hiểu biết ǵ về tôn giáo, đặc biệt là những câu chuyện thêu dệt từ giới truyền thông IS. Max Abrahms chỉ ra rằng rất nhiều tân binh cờ đen không có liên quan ǵ với Syria. Thậm chí họ c̣n chưa bao giờ nghĩ đến việc đến quốc gia này. IS tạo ra khoảng trống thông tin nhằm định hướng, “mua chuộc” tư tưởng của những thanh niên thiếu hiểu biết.
4 - Vinh quang ảo: Trong bài viết của ḿnh, Shiraz Maher (chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu chủ nghĩa cực đoan Quốc tế (ICSR) thuộc Trường London’s Kings) cho thấy việc thu hút thanh thiếu niên phương Tây của IS thường tập trung vào tâm lư háo thắng, đam mê những thú chơi khác người. H́nh ảnh các thanh niên đứng trên những chiếc xe tăng đầy oai vệ, vác trên vai khẩu Kalashnikov (AK-47) rất có giá trị kích thích với độ tuổi chưa trưởng thành, ham thích trải nghiệm giật gân hoặc quá chán ngán với cuộc sống thực tại. Trong bối cảnh đó, IS tạo ra môi trường vinh danh ảo - tạo cho thanh thiếu niên tin rằng IS là một giải pháp cho những thành công vang dội hoặc mở ra một cuộc sống trải nghiệm mới đầy lư thú như trong những bộ phim trung cổ.
Trẻ hơn và hiện đại hơn
Báo cáo của ông, trong số toàn diện nhất về vấn đề này thấy rằng những người từ ít nhất 81 quốc gia tham gia cuộc nội chiến ở Syria. Đa số máy bay chiến đấu đến từ các nước Ả Rập, ông đă viết nhưng họ cũng đại diện cho Liên minh châu Âu, Mỹ, Canada, Úc và New Zealand. Sự hiện diện của các chiến binh trẻ tuổi phương Tây ở Iraq và Syria báo hiệu một sự phân chia thế hệ giữa IS và al-Qaeda - lực lượng khủng bố ngày càng mờ nhạt với độ tuổi “về chiều”.
“Thành tựu lớn nhất của al-Qaeda có lẽ là cuộc tấn công ngày 11-9 nhưng đó là chuyện của 13 năm trước” - PGS Haverford Barak Mendelsohn thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ nhận định.
Haverford nói thêm rất nhiều người trong số các chiến binh thánh chiến IS hiện nay vốn là trẻ em tại thời điểm cuộc tấn công 11-9 diễn ra. Tuy nhiên, không nhiều người tỏ ra trung thành với phong trào al-Qaeda - bị đánh giá là cũ kỹ, lạc hậu và lăo hóa. Một trong những dấu hiệu rơ ràng nhất của sự thay đổi nói trên có thể được t́m thấy trên các phương tiện truyền thông hoặc mạng xă hội.
IS và các nhóm cực đoan khác áp dụng các phương pháp truyền thông hiện đại hơn, triển khai quyết liệt và tinh vi hơn. Họ sử dụng chiến lược truyền thông mạng xă hội có sức ảnh hưởng lớn như Twitter, Facebook… và hệ thống mạng khu vực Trung Đông như Dawn.
THIÊN B̀NH