Từ một tuần lễ nay, dư luận báo chí tại Việt Nam đă sôi nổi hẳn lên sau phát hiện của báo Thanh Niên, theo đó, Bộ Giáo Dục Việt Nam, từ năm 2007, đă bắt học sinh phải sử dụng một phần mềm tin học bản đồ công nhận chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông. Sau khi vụ việc bùng lên, Bộ Giáo dục Việt Nam đă ra lệnh cấm, nhưng vụ này đă lập tức bị báo Trung Quốc khai thác để nhấn mạnh rằng Việt Nam đă thừa nhận chủ quyền Trung Quốc tại Biển Đông.
Bản đồ yêu sách lănh hải tại biển Đông, trong đó có yêu sách của Trung Quốc mang tên gọi "đường lưỡi ḅ", hay h́nh chữ U./eia.doe.gov
Trong một bản tin công bố vào hôm nay, 29/12/2013, ấn bản trên mạng của tờ báo Đài Loan Want China Times đă loan tin về quyết định của chính quyền Việt Nam, yêu cầu trường học trên toàn quốc đ́nh chỉ việc dùng một tấm bản đồ điện tử, theo đó, Biển Đông và các quần đảo trong vùng thuộc chủ quyền Trung Quốc.
Tờ báo Đài Loan đă trích dẫn một bản tin ngày 27/12 trên tờ Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc cho biết là Bộ Giáo dục Việt Nam đă ban hành lệnh cấm nói trên vào ngày 24/12, yêu cầu các trường trung học không được sử dụng phần mềm tin học bản đồ đó trong chương tŕnh địa lư.
Tuy nhiên, nhân sự kiện diễn ra tại Việt Nam, tờ Hoàn cầu Thời báo đă khẳng định rằng chính Việt Nam đă công nhận là vùng Biển Đông thuộc chủ quyền Trung Quốc trước năm 1975, v́ vào năm 1974, bản đồ và sách vở tại Việt Nam, trong phần giới thiệu về Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa, đều nói rằng các ḥn đảo ở Biển Đông đă tạo thành một bức tường lớn bảo vệ lục địa Trung Quốc.
Cũng theo Hoàn cầu Thời báo, từ năm 1975, Việt Nam thay đổi quan điểm và bắt đầu đ̣i chủ quyền trên một phần của Biển Đông, và cho quân đội chiếm đóng một số đảo.
Tờ báo dân tộc chủ nghĩa của Trung Quốc như vậy là đă khéo lợi dụng một kẽ hở tại Việt Nam để quảng bá cho các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh đối với vùng Biển Đông và đặc biệt là hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa.
Vấn đề là ngay tại Việt Nam, nhận thức về nhu cầu quảng bá và giáo dục nhận thức về chủ quyền biển đảo vẫn chưa cao, và vụ phần mềm tin học bản đồ lần này nằm trong một chuỗi những vụ tương tự, như bản đồ in trên giấy, bản đồ trên các quả địa cầu thể hiện lập trường Trung Quốc về Biển Đông đă từng được lưu hành tự do trên thị trường Việt Nam.
Tuy vậy, vụ việc lần này được cho là nghiêm trọng hơn v́ phần mềm tin học xác định chủ quyền của Trung Quốc bên trong đường lưỡi ḅ ở Biển Đông lại được giảng dạy chính thức trong trường học, trong chương tŕnh tin học và địa lư của lớp 7, và từ năm 2007 đến nay.
Theo các nguồn tin báo chí trong nước, phần mềm đó mang tên là Earth Explorer, do Trung Quốc sản xuất và được Bộ Giáo dục Việt Nam cho nhập và đưa vào bắt buộc sử dụng trong nhà trường.
Về phần mềm này, báo Người Lao Động ở Thành phố Hồ Chí Minh xác nhận : « Trong chương tŕnh tin học lớp 7, bài học Học địa lư thế giới với Earth Explorer, học sinh vừa mở phần mềm Earth Explorer, vừa quan sát, vừa làm bài tập theo yêu cầu. Điều lạ là cũng trong phần mềm này, khi học sinh thao tác xem đường biên giới các nước, h́nh ảnh “đường lưỡi ḅ” cũng hiện ra rơ nét…
Theo t́m hiểu của chúng tôi, toàn bộ hệ thống các trường trung học cơ sở đều dạy tin học theo quyển sách này từ năm 2007. Thông tin từ các giáo viên tin học một số trường trung học cơ sở ở quận 5, quận Tân B́nh, quận 3 (Thành phố Hồ Chí Minh) và một số chuyên viên công nghệ thông tin các pḥng giáo dục đều xác nhận có “đường lưỡi ḅ” trong phần mềm ».
Sau khi vụ việc bị tiết lộ, ngày 24/12 vừa qua, Bộ Giáo dục Việt Nam đă ra lệnh cấm dùng phần mềm này, và yêu cầu nhà xuất bản sửa đổi các sai sót.
Các quyết định trên được cho là hợp lư, nhưng vấn đề đặt ra là giới chức chịu trách nhiệm cho lưu hành các tài liệu sai lạc kể trên đă có nhận thức ra sao về vấn đề chủ quyền biển đảo của Việt Nam v́ tranh chấp với Trung Quốc trong hồ sơ Biển Đông đă xẩy ra từ lâu.
Dẫu sao th́ trên mặt trận thông tin, tuyên truyền, sơ suất từ phía Việt Nam đă nhanh chóng bị Trung Quốc khai thác. Bài báo trên tờ Hoàn cầu Thời báo hôm 27/12/2013 là một ví dụ điển h́nh.
Trọng Nghĩa/RFI