Trong ánh đèn của căn phòng để thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi có cảm giác vị Vua sư của nước Lào đang rướn người trên chiếc xe đẩy để nhìn cho rõ, để thu vào mắt mình những hình ảnh của một con người mà cả cuộc đời này ông yêu quý và ngưỡng mộ…


Gặp một lần để rồi nhớ mãi
Là khách quý của Đại hội Phật giáo toàn quốc lần thứ VII diễn ra tháng 11/2012, Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt - Chủ tịch Liên minh Phật giáo Lào, Hiệu trưởng Trường Đại học Phật giáo Lào, hiện trụ trì chùa Ông Tự ở thủ đô Vientiane và được mệnh danh là Vua sư nước Lào - đã không quản ngại tuổi cao (Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt năm nay 101 tuổi, vì yếu sức nên thường đi chuyển bằng xe đẩy), tham dự.

Dù tuổi cao nhưng Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt từ chối lời đề nghị viết hộ, mà tự tay mình viết vào cuốn sổ lưu niệm.

Kết thúc Đại hội, trước khi lên đường hồi quốc, vị Vua sư nước Lào đã bày tỏ một nguyện vọng mà không ai có thể chối từ, dù biết ông không khỏe: Đó là được thăm Lăng Bác Hồ, được nhìn lại một lần nữa con người ông từng được gặp, để rồi từ đó lòng yêu quý và ngưỡng mộ đã theo ông suốt cuộc đời.
Tuổi đã cao nên ước mong gặp Bác của vị Vua sư nước Lào lại càng khao khát hơn, vì nào ai biết được mệnh trời…
Ngồi trên chiếc xe đẩy tiến vào Lăng Bác, nét mặt Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt trầm tư. Dường như trong ông, kỷ niệm của những ngày tháng ở Udon, Thái Lan, nơi ông đã được gặp Bác lại ùa về. Đó là những ngày tháng của cuối thập niên 1920 thế kỷ 20 khi Bác Hồ của chúng ta hoạt động ở Thái Lan. Khi đó, Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt vẫn còn rất trẻ.
“Trong cuộc đời của mình, tôi nhớ nhất kỷ niệm gặp Người ở Upon” – vị Vua sư nước Lào nhớ lại. “Hôm đó, Người đã tập hợp bà con bí mật và nói chuyện về tư tưởng giành tự do, độc lập. Lúc đó, tôi cũng có mặt ở đó và còn nhớ như in Người nói rằng, nếu chúng ta giành được độc lập thì vấn đề giáo dục phải được đặt lên hàng đầu. Nhớ lời dạy của Người, sau này tôi đã lập nên trường Đại học Phật giáo Lào trên nền tảng tư tưởng ấy”.
Theo lời kể của Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt, cũng trong lần gặp ở Udon ấy, Người có căn dặn rằng ba đất nước Lào – Việt – Campuchia là anh em; nếu một trong ba nước bất ổn, thì những nước còn lại cũng không thể bình yên. Vì thế, đoàn kết để giữ trọn vẹn lãnh thổ, độc lập, chủ quyền là những nhiệm vụ rất quan trọng của mỗi người dân ba nước. Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt luôn ghi nhớ những lời dặn dò này trên từng bước đường hành đạo của mình.


Người Cha của hai dân tộc
Đi theo đoàn của Liên minh Phật giáo Lào vào thăm Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh hôm đó, tôi tận mắt nhìn thấy khóe mắt Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt thoáng ướt, khi ông được Đại tá Nguyễn Văn Thanh - Phó Chánh Văn phòng Ban quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh- tận tay cài lên áo cà sa chiếc Huy hiệu Bác Hồ.
Và rồi, trong ánh đèn của căn phòng để thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi có cảm giác vị Vua sư của nước Lào đang rướn người trên chiếc xe đẩy để nhìn cho rõ, để thu vào mắt mình những hình ảnh của một con người mà cả cuộc đời này ông yêu quý và ngưỡng mộ. Chiếc xe đẩy, những bước chân dừng lại một lúc lâu trong sự im lặng của tình cảm trào dâng.

Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt xúc động khi Đại tá Nguyễn Văn Thanh, Phó Chánh Văn phòng Ban quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh tận tay cài lên áo cà sa chiếc Huy hiệu Bác Hồ.

Cánh tay cầm bút đầy vết đồi mồi nhăn nheo, run run của tuổi tác, nhưng Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt đã từ chối lời đề nghị viết hộ, tự tay viết vào cuốn số lưu niệm: “Thay mặt Đoàn Liên minh Phật giáo Lào đến đất nước Việt Nam dự Đại hội Phật giáo và đến thăm Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tôi rất xúc động. Tôi sinh thời được gặp Bác và bây giờ được đến viếng thăm Người. Tôi kính chúc cầu nguyện cho Người được yên nghỉ trong an lạc”.
“Về thăm Bác, tôi có cảm nhận của một người con lâu ngày được gặp Cha. Không riêng gì tôi mà Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào cũng đều yêu quý Bác như người Cha của mình” – tuổi đã cao, lại đang ở giữa quảng trường Ba Đình lộng gió, vậy mà Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt vẫn dừng lại để trò chuyện với mọi người, vì ông đang rất xúc động…

Nghệ thuật hoạt động cách mạng bí mật của Bác Vào thăm lăng Bác, Hòa thượng Phoong Xả Ma Lợt có kể lại rằng: “Khi hoạt động ở Thái Lan, Bác đã có thời gian khoác áo tu hành. Điều này cho thấy sự ảnh hưởng của giáo lý Phật giáo – tôn giáo mà cả hai dân tộc Lào-Việt đều tín thành, tới tư tưởng giải phóng dân tộc, độc lập dân tộc của Người”. Hiện nay ở Thái Lan, Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại bản Noong On, xã Chiang Phin, huyện Muong, tỉnh Udon Thani trở thành địa chỉ đặc biệt không chỉ với bà con kiều bào ở Thái Lan mà cả với những người Việt từng có dịp đặt chân đến mảnh đất lịch sử này.

Hồng Minh