- Từ ngày 1/7/2011, Luật An toàn thực phẩm đã chính thức có hiệu lực. Song nhìn một cách tổng thể, cho đến thời điểm này, thực trạng mất vệ sinh an toàn thực phẩm chưa hề suy giảm và nỗi lo sử dụng thực phẩm “bẩn” vẫn treo lơ lửng trên đầu người dân…
Nỗi lo thực phẩm “bẩn” vẫn treo lơ lửng
Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, trong 5 tháng đầu năm 2011, Sở Y tế đã cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thực phẩm cho gần 1.000 cơ sở mới, nâng tổng số cơ sở đạt tiêu chuẩn về VSATTP lên 64%. Bên cạnh đó, các đoàn kiểm tra VSATTP của thành phố cũng đã tăng cường thanh, kiểm tra và xử lí nhiều vi phạm. Tuy nhiên, theo nhận xét của chính một số người trong cuộc, những con số báo cáo trên mới chỉ lột tả được một phần bề nổi của vấn đề. Thực tế, vi phạm VSATTP tại Hà Nội đáng sợ hơn rất nhiều. Đặc biệt có những lỗi vi phạm tái diễn nhiều lần mà đến nay vẫn chưa có “thuốc chữa” đặc hiệu.
Thực phẩm bẩn rình rập khắp mọi nơi
Lượn một vòng qua các con phố của Hà Nội, chẳng khó khăn gì để tìm được một quán ăn ven đường với đa dạng các món ăn như cơm bình dân, bún, phở, bún đậu mắm tôm…Vào những giờ cao điểm, thực khách nườm nượp ra vào. “Thượng đế” của những quán ăn này chủ yếu là học sinh, sinh viên, người lao động phổ thông…Điều dễ nhận thấy ở đây là giá thành khá rẻ và đi kèm theo là chất lượng dịch vụ và các tiêu chí đảm bảo vệ sinh thực phẩm chỉ là “khuất mắt trông coi”.
Chỉ với diện tích khoảng 15-20 m2, những quán cơm bình dân (quán phở, bún…) với đủ các dụng cụ chế biến, bếp than tổ ong, toàn bộ các khâu từ chế biến thức ăn đến rửa bát đĩa chỉ vẻn vẹn trong một góc bếp hoặc ngay trên vỉa hè tấp nập người qua lại. Hãi hùng hơn, có quán cơm còn rửa rau củ, bát đĩa ngay tại nhà vệ sinh hoặc rãnh nước thải bốc mùi hôi thối nồng nặc.
Rẽ vào một quán cơm phở gần cổng chợ Thành Công khi cơ sở đang chế biến thức ăn chuẩn bị đón khách. Trên nền đất ẩm ướt, các loại rau vừa được mua về vứt bừa bãi. Các đĩa thịt quay, thịt kho trứng, cá rán…vừa chế biến được bảo quản trong tủ kính nhưng thực chất thì chỉ có 3 mặt kính còn một mặt vẫn để mở tơ hơ cho ruồi, nhặng vô tư bay đậu vào thức ăn. Trên các bàn ăn, các lọ gia vị, mắm, giấm ớt đã mở lắp bày sẵn bụi bặm, côn trùng có thể rơi vào bất cứ lúc nào.
Trên vỉa hè phố Đoàn Thị Điểm vào giờ ăn trưa, bên cạnh các quán ăn bình dân là những gánh bún đậu mắm tôm, miến trộn…Chỉ với vài mét vỉa hè, vài cái ghế nhựa là các bà, các chị đã có thể “kinh doanh”. Toàn bộ bát đĩa sau khi khách ăn xong chỉ được rửa trong một xô nhựa với vài lít nước hoặc được lau qua loa bằng khăn mặt rồi lại được sử dụng cho thực khách tiếp theo.
Tại các chợ như chợ Đồng Xa (Mai Dịch, Cầu Giấy), chợ Bưởi (Tây Hồ),chợ Nhổn… bên cạnh các hàng bán thịt tươi sống là các quán bán đồ ăn sẵn, ruồi nhặng bay qua bay lại không phân biệt thực phẩm sống chín. Chỉ với một con dao, một cái thớt, chủ hàng ăn vừa dùng để thái thịt chín lại dùng thái thịt sống mà chẳng hề quan tâm đến vấn đề vệ sinh, miễn sao phục vụ khách cho nhanh.
Đến các quầy hàng đồ khô trong chợ, mặc cho các phương tiện thông tin đại chúng tha hồ cảnh báo về các loại thực phẩm, phụ gia không đảm bảo, có chứa các chất độc hại đến sức khỏe song vẫn có thể dễ dàng tìm mua được các loại gia vị "3 không" (không nguồn gốc, không nhãn mác, không ngày sản xuất, hạn sử dụng) như gia vị lẩu, mì chính không nhãn mác, bột chiên toàn chữ nước ngoài không có nhãn phụ, nhiều loại thực phẩm khô được nhuộm phẩm màu sặc sỡ. Một người kinh doanh đồ khô cho biết: “Những sản phẩm này chủ yếu lấy về bán cho các quán cơm, quán phở”
Hy vong Luật là roi phạt mạnh tay
Bà Nguyễn Thị Như Mai, Phó Giám đốc Sở Công thương, Trưởng một đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP của thành phố trong Tháng hành động vì chất lượng VSATTP năm 2011 cho biết: “Có đi kiểm tra thị trường mới biết chỗ nào cũng tràn ngập thực phẩm không đảm bảo. Vi phạm VSATTP xảy ra tràn lan từ các chợ cho đến nhà hàng, siêu thị. Nhiều loại thực phẩm đóng hộp, thực phẩm đông lạnh đã hết “đát” từ lâu, thậm chí đã bốc mùi thối vẫn được người kinh doanh, chủ cơ sở xử lí lại, tẩy “đát” để bán. Phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ tràn ngập. Ngay đến sản phẩm cafe, quản lý thị trường thành phố cũng vừa phát hiện, tịch thu hơn 50.000 sản phẩm quá “đát”. Gần đây nhất, lực lượng quản lí thị trường thành phố đã bắt giữ 4 xe vận chuyển 12,5 tấn gà sống không rõ nguồn gốc, không có kiểm dịch thú y, được nhập về từ Trung Quốc qua tỉnh Quảng Ninh về khu vực chợ Hà Vĩ…
PGS. TS Trịnh Quân Huấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cũng đã từng nêu lên một thực tế: Ở Việt Nam hiện nay có rất nhiều thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc. Hàng ngày, hàng giờ người dân lo lắng mỗi khi ra chợ vì không biết lựa chọn thế nào để mua được những thực phẩm an toàn về cho gia đình. Tại nhiều địa phương còn hình thành lối kinh doanh, rau trồng ăn riêng, nuôi lợn ăn riêng … để tha hồ phun các loại hóa chất độc hại, các thuốc kích thích tăng trưởng nhằm đem lại lợi nhuận kinh doanh bất chấp những lo ngại về mặt sức khỏe”. Đây là một thực tế đau lòng khiến vấn đề ATVSTP lúc nào cũng nóng bỏng và nhức nhối. Người dân đang hi vọng, Luật ATTP sẽ là chiếc roi phạt để các cơ quan chức năng xử lí mạnh tay đối với các vi phạm về VSATTP.
Hải Anh
theo vnm