NHẠC SĨ DƯƠNG THIỆU TƯỚC
Tiểu sử Nhạc sĩ Dương Thiệu Tước
Tiểu sử Nhạc sĩ Dương Thiệu Tước
Nhạc sĩ Dương Thiệu Tước (1915-1995) quê ở làng Vân Đ́nh, huyện Sơn Lăng, phủ Ứng Ḥa, tỉnh Hà Đông (nay là một quận của Hà Nội).
Xuất thân trong một gia đ́nh Nho học truyền thống, ông là cháu nội cụ nghè Vân Đ́nh Dương Khuê, nguyên Đốc học tỉnh Nam Định, tác giả bài hát nói
“Hồng Hồng Tuyết Tuyết” danh tiếng, đến nay các nghệ sĩ hát ả đào vẫn c̣n sử dụng.
Và ông cũng là bác ruột của Nhạc sĩ Dương Thụ hiện nay.
https://www.youtube.com/watch?v=41z5HiWIAOs
Thuở nhỏ ông học tại Hà Nội. Trong thập niên 1930, ông gia nhập nhóm nghệ sĩ tài tử Myosotis (Hoa Lưu ly) gồm :
- Thẩm Oánh
- Lê Yên
- Vũ Khánh… Dương Thiệu Tước cũng là người có sáng kiến soạn
“nhạc Tây theo điệu ta” .
Những nhạc phẩm đầu tay của ông thường viết bằng tiếng Pháp. Mặc dầu theo học nhạc Tây, nhưng nhạc của ông vẫn thắm đượm tinh thần dân tộc. Trong một tác phẩm viết tay, ông ngỏ ư :
- “Theo tôi, tân nhạc Việt Nam
phải thể hiện rơ cá tính Việt Nam. Để đạt được điều này, người sáng tác phải hiểu rơ nhạc Việt qua cách học nhạc cụ cổ truyền cũng như hát được các điệu hát cổ truyền”.
Ông di cư vào Nam năm 1954. Tại Sài G̣n, ông làm chủ sự Pḥng Văn nghệ Đài Phát thanh Sài G̣n, đồng thời được mời làm giáo sư dạy Tây Ban Cầm tại trường Quốc Gia Âm Nhạc.
Sau năm 1975 , nhạc của ông bị cấm và ông cũng không được dạy tại trường Quốc Gia Âm Nhạc nữa.
Vợ chính thất cũng là vợ đầu của ông là bà Lương Thị Thuần, hiện con cái đang sống tại Đức và Hoa Kỳ.
Vợ sau của ông là bà Minh Trang, một ca sĩ nổi tiếng thập niên 1950, có con riêng là ca sĩ Quỳnh Giao.
Đầu thập niên 1980 , ông về chung sống với bà Nguyễn Thị Nga tại quận B́nh Thạnh, có một con với bà này và được bà chăm sóc chu đáo.
Ông mất ngày 01 tháng 08 năm 1995 tại Sài G̣n.
Gần đây, sau thời kỳ đổi mới, nhạc của ông đă được lưu hành lại trên khắp nước Việt Nam và ông rất được ca ngợi.
Các sáng tác nổi tiếng của ông gồm :
- Áng Mây Chiều
- Bến Xuân Xanh
- Bóng Chiều Xưa,
- Cánh Bằng Lướt Gió
- Chiều (phổ thơ Hồ Dzếnh)
- Đêm Tàn Bến Ngự
- Kiếp Hoa, Ngọc Lan
- Ôi Quê Xưa
- Ơn Nghĩa Sinh Thành,
- Thuyền Mơ, Tiếng Xưa
- Ước Hẹn Chiều Thu.
https://www.youtube.com/watch?v=NcdMj37XaGE
Mối t́nh đầu
Năm đó là đầu thập niên 1930, ở tỉnh lỵ Hưng Yên, chàng 18 tuổi và nàng 17 tuổi.
Chàng là con cụ
Thương tá Dương Tự Nhu , sau này lên Bố chánh (coi về hành chánh; c̣n tổng đốc th́ trông coi toàn bộ, cả dân sinh, an ninh lẫn các quan lại trong tỉnh; Bố chánh tương đương với phó tỉnh trưởng hành chánh – ĐD), và nàng là con cụ Tổng đốc Vi Văn Định.
Tư dinh hai nhà gần nhau , phía trước là một chiếc hồ rộng lớn, ngăn đôi bởi một con đường nhỏ, hai bên hồ thông nhau bằng một con lạch, có một chiếc cầu gỗ vồng cao lên bắc ngang qua, sơn màu đỏ.
Quang cảnh rất tĩnh mịch, rất nên thơ, nhất là khi có ánh trăng êm dịu tỏa xuống.
Chiếc cầu đỏ trên hồ là nơi trẻ con vui chơi, câu cá khi băi trường. Chàng học ở Hà Nội. Nàng học tại tỉnh nhà. Hai dinh thự gần nhau, mỗi lần chàng về, họ gặp nhau.
Nàng đang tuổi dậy th́ , cực kỳ xinh đẹp, c̣n chàng th́ khôi ngô tuấn tú, đang học trung học, cháu nội của cụ nghè Dương Khuê, sử dụng được 7 loại nhạc cụ kể cả nhạc “ Tây ”
lẫn nhạc “ ta ”, trong đó thông thạo nhất là Tây Ban Cầm (Guitare) và Hạ Uy Di Cầm (Guitare Hawaienne), lại hát rất hay, có tiếng ở Hà Nội.
Việc ǵ xảy ra là phải xảy ra, chàng và nàng yêu nhau thắm thiết với sự trong trắng và bồng bột của mối t́nh đầu.
Họ Vi biết rơ cậu cả cháu nội cụ Dương Khuê này, gia đ́nh quan Bố chánh Dương Tự Nhu bèn đem trầu cau sang đính ước.
Nhưng mối t́nh trong sáng đó có những đám mây đen kéo tới. Nhà gái dần dần biết Dương học Tú tài chỉ là phụ mà việc Dương
ưa thích nhất là học âm nhạc tại trường Ecole Francaise de Musique en Extrême Orient tại Hà Nội, cùng với Nguyễn Xuân Khoát.
Khoát chuyên về Dương cầm, c̣n Dương chuyên về Tây Ban Cầm.
Đồng thời, bà mẹ vợ tương lai với trực giác nhạy cảm của phụ nữ cũng nhận ra nguy cơ cho con gái :
- Anh chàng này đẹp trai quá,
đàn hát lại hay , sẽ là một tai họa cho con ḿnh.
Trong khi đó, trường Ecole Francaise de Musique en Extrême Orient sau ba năm hoạt động phải đóng cửa v́ kinh tế khủng hoảng, Dương lâm vào cảnh dang dở.
Phía bên nhà gái có những bà đă bắt đầu chê bai :
- “ Cậu Tước mặt mày sáng rỡ, đẹp trai như Phan An Tống Ngọc mà chỉ có bằng Diplôme, thi rớt Tú tài”.
Rồi họ Vi chuyển từ Hưng Yên sang làm Tổng đốc Thái B́nh.
Xa mặt cách ḷng, đúng lúc ấy th́
“nghè Huyên” có sự gặp gỡ.
Và rồi,
ngày 14-/02/1936 nàng lên xe hoa về nhà chồng. Lúc ấy nàng 20 tuổi c̣n chàng 21 tuổi.
Chàng buồn, bèn đem tâm hồn ḿnh viết thành bản nhạc “Ngọc Lan” bất hủ (xin nhắc lại : nàng tên Vi Kim Ngọc) :
Ngọc Lan, ḍng suối tơ vương,
Mắt thu hồ dịu ánh vàng. Ngọc Lan, nhành liễu nghiêng nghiêng, tà mấy cánh phong, nắng thơm ngoài song…
Nhưng măi tới năm 1953 bản nhạc này mới được xuất bản và phổ biến rộng răi với giọng ca Thái Thanh tại Hà Nội.
NGỌC LAN
Ngọc lan
Ḍng suối tơ vương
Mắt thu hồ dịu ánh vàng.
Ngọc lan
Nhành liễu nghiêng nghiêng
Tà mấy cánh phong
Nắng thơm ngoài song.
Nét thắm tô bóng chiều,
Giấc xuân yêu kiều,
Nền gấm cô liêu.
Gió rung mờ suối biếc,
Ư thơ phiêu diêu!
Ngón tơ mềm chờ phím ngân trùng,
Mạch tương lai láng.
Dáng tiên nga giấc mơ nghệ thường lỡ làng.
Ngọc lan giọng ướp men thơ,
Mát êm làn lụa bông là.
Ngọc lan trầm ngát thu hương.
Bờ xanh bóng dương phút giây ch́m sương.
Bông hoa đời ngàn xưa tới nay.
Rung nhạc đó đây cho đời ngất ngây,
Cho tơ trùng đờn hờ phím loan.
Thê lương mây nước sắt se cung đàn.
Ôi tâm hồn nghệ sĩ ch́m trong sương thắm.
Nhớ phút khuê ly, hôn mê tuyết hoa
Ngọc lan.
Mờ mờ trong mây khói,
Men nồng u ấp duyên hững hờ
Dần dần vương theo gió,
Tơ ḷng dâng bao cùng thương nhớ.
Ca khúc “Ngọc lan” với giọng ca Thái Thanh (thu âm ở hải ngoại sau năm 1975 trong CD “Thái Thanh hải ngoại 1: Ngày xưa Hoàng Thị”)
https://www.youtube.com/watch?v=VOJD2zO8cxQ
* * *