4. VÌ SAO CÓ NHIỀU CHÍNH TRỊ GIA CỘNG HÒA SỢ ĐỐI THỦ LÀ " COMMUNIST " ?

Trong môi trường chính trị phân cực của Mỹ, từ “communist” trở thành một thuật ngữ tuyên truyền có tác dụng :

- Đánh thức ký ức Chiến Tranh Lạnh

- Gợi liên tưởng đến độc tài hoặc đe dọa an ninh quốc gia

- Đơn giản hóa xung đột tư tưởng thành phản xạ “ bạn – thù ”.






Trong giai đoạn Trump nổi lên, từ này được áp dụng rộng rãi cho :

- Các chính sách phúc lợi xã hội

- Truyền thông chỉ trích chính quyền

- Bộ máy hành chính điều tra sai phạm

- Các chính trị gia cấp tiến của Đảng Dân chủ.

Cách sử dụng này mang nhiều điểm tương đồng với mô thức tuyên truyền thời McCarthy, trong đó “communist” được dùng như một từ miệt thị hơn là một khái niệm học thuật.


https://www.youtube.com/watch?v=_pMZMAjjjBw



5. So sánh với Đông Á : Ý thức hệ XHCN như bảng hiệu chính trị

Trong khi phương Tây phân biệt rạch ròi giữa communism – socialism – social democracy , các quốc gia Đông Á như :

Trung Quốc và Việt Nam tiếp tục duy trì danh xưng “xã hội chủ nghĩa ” cho những mô hình vận hành rất khác nhau.

Trung Quốc :

- Độc đảng chủ nghĩa dân tộc mạnh

- Kết hợp kinh tế thị trường với tư bản nhà nước quy mô lớn

- Kiểm soát thông tin và công nghệ theo mô hình mà nhiều học giả gọi là “chủ nghĩa tư bản giám sát” .


https://www.youtube.com/watch?v=nJIF6MrBVlg



Việt Nam :


Kinh tế thị trường vận hành ngày càng linh hoạt , cấu trúc chính trị một đảng được duy trì ý thức hệ Marx–Lenin giữ vai trò chính danh hóa

- “ Tư tưởng Hồ Chí Minh” được nhấn mạnh như nền tảng biểu tượng và định hướng chính trị

- Mô hình thực tế mang nhiều yếu tố của tư bản nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Trong cả hai trường hợp , “ XHCN ” chủ yếu là danh xưng chính trị – ý thức hệ, chứ không trùng khớp với nghĩa “socialism” ở phương Tây.


https://www.youtube.com/watch?v=3ysa1TXZ5W8



6. Kết luận

Ba thuật ngữ communist, socialist và democratic socialist đại diện cho ba truyền thống tư tưởng khác nhau, nhưng lại thường bị đồng nhất trong diễn ngôn chính trị Mỹ.

Sự nhập nhằng đó vừa phản ánh sự thiếu hụt kiến thức nền tảng của công chúng, vừa tạo điều kiện cho các chiến lược tuyên truyền dựa trên cảm xúc và định kiến lịch sử.



https://www.youtube.com/watch?v=fyi3nBwJzuk



Ở chiều ngược lại, tại Đông Á, thuật ngữ “xã hội chủ nghĩa” tồn tại như một danh xưng ý thức hệ mang tính chính danh, trong khi mô hình vận hành thực tế có nhiều yếu tố của kinh tế thị trường và tư bản nhà nước.


Sự chênh lệch giữa ý nghĩa học thuật và ý nghĩa chính trị phổ thông khiến từ “communist” ngày nay tiếp tục được huy động để sử dụng như một công cụ truyền thông – ở cả hai bối cảnh – nhưng theo những cách hoàn toàn khác nhau.

Đỗ Anh

30-11-2025


* * *