Một nghiên cứu mới cho thấy cụm từ "loài người đă tuyệt chủng" không hoàn toàn đúng với người Neanderthal - ít nhất là về mặt di truyền.
Theo Science Alert, một mô h́nh toán học mới đă khám phá ra một kịch bản hấp dẫn trong đó loài người cổ đại Neanderthal dần biến mất không phải do bị tuyệt chủng, mà bị hấp thụ gene vào một loài khác đang sinh sôi mạnh mẽ hơn: Chúng ta, Homo sapiens, c̣n được gọi là "người tinh khôn" hay "người hiện đại".
Ḍng máu của Homo sapiens bên ngoài châu Phi hiện nay không hề thuần chủng, mà có khoảng 1-4% DNA người Neanderthal ḥa trộn, do các cuộc hôn nhân dị chủng trong quá khứ.
Một hộp sọ Neanderthal trên tay giáo sư Svante Paabo, người đoạt giải Nobel Y sinh 2022 v́ những nghiên cứu mang tính nền tảng về loài người cổ này - Ảnh: PHYS
Nhưng nhóm tác giả dẫn đầu bởi tiến sĩ Andrea Amadei từ Đại học Rome Tor Vergata (Ư) chỉ ra rằng câu chuyện c̣n phức tạp hơn thế.
Một loài - vốn đặc trưng bởi bộ gene - được gọi là tuyệt chủng khi không c̣n cá thể nào sống sót trên thế giới.
Trong trường hợp này, các tác giả cho rằng người Neanderthal chỉ "tuyệt chủng một nửa", tức biến mất về mặt quần thể, nhưng chưa từng tuyệt chủng về mặt di truyền.
Họ lập luận rằng loài người cổ này trên thực tế không bị các tác động ngoại cảnh - môi trường, khả năng thích nghi, sự cạnh tranh nguồn thức ăn - làm suy giảm dần quần thể như những suy đoán trước đây.
Thay vào đó, người Neanderthal có thể vẫn không ngừng sinh sôi và sống tốt trong giai đoạn mà chúng ta nghĩ rằng họ dần biến mất.
Mặc dù vậy, người Neanderthal có một sai lầm: Những cuộc giao phối dị chủng với người Homo sapiens đă diễn ra quá phổ biến.
Áp đảo về mặt dân số, DNA của người Homo sapiens đă pha loăng dần yếu tố Neanderthal trong quần thể những đứa "con lai".
Các lớp người Homo sapiens di cư từ châu Phi đến lục địa Âu Á ngày một nhiều, những cuộc giao phối như thế tiếp tục cho đến khi 2 loài chính thức ḥa làm một.
Tỉ lệ gene Homo sapiens ngày một vượt trội trong những lớp người "lai", phần lớn các đặc điểm Neanderthal đă biến mất. Các đặc trưng về văn hóa cũng theo đó bị "ḥa tan".
Nói cách khác, loài người Neanderthal không tuyệt chủng, mà bị hấp thụ bởi loài người hiện đại Homo sapiens một cách triệt để, đến mức không c̣n một người nào mang bộ gene Neanderthal thuần chủng hay có tỉ lệ DNA đủ lớn để có thể coi là người Neanderthal.
Theo bài công bố trên tạp chí khoa học Scientific Reports, quá tŕnh này đă diễn ra trong 10.000-30.000 năm.
Nghiên cứu này đă đưa ra lời giải thích hợp lư về sự biến mất của loài người cổ này, một loài mà các bằng chứng để lại cho thấy cũng rất thông minh, có bộ năo lớn, kỹ năng chế tác công cụ, trang sức, tổ chức xă hội sơ khai... không thua kém Homo sapiens là mấy.
Không những vậy, các phát hiện này cũng có thể viết lại lịch sử của chính loài người tinh khôn chúng ta.
VietBF@sưu tập