Giữa những cơn cuồng loạn của tâm trí, Vincent Van Gogh đă vẽ nên “Bầu trời sao” – kiệt tác làm nhân loại say mê suốt hơn một thế kỷ. Đằng sau bầu trời rực sáng ấy là nỗi cô độc, những ám ảnh về cái chết và cả thiên tài vượt thời gian của người họa sĩ Hà Lan. Mỗi nét cọ, mỗi v́ sao trong tranh đều ẩn chứa một bí mật mà đến nay, thế giới vẫn chưa thể giải mă hết.
Vincent Van Gogh (1853 - 1890) là một trong những họa sĩ nổi tiếng nhất mọi thời đại. Thế nhưng, tài năng và các tác phẩm của Van Gogh chỉ được công nhận sau khi ông đă qua đời. Trong 37 năm ngắn ngủi của ḿnh, đại danh họa đă phải vật lộn với nhiều bi kịch, nhất là bệnh trầm cảm lúc cuối đời.
Một trong những kiệt tác được biết đến nhiều nhất của Van Gogh và cả nền hội họa phương Tây là bức tranh sơn dầu “Bầu trời sao” hay “Đêm đầy sao” (tên gốc tiếng Hà Lan: De sterrennacht). Bức họa vẽ lại bầu trời sao lung linh trong đêm tối tại ngôi làng nước Pháp hiện là một trong những tác phẩm nghệ thuật đắt giá nhất thế giới. Nó hiện nằm ở Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Manhattan ở thành phố New York (Mỹ), được định giá khoảng 900 triệu USD (khoảng 20.000 tỷ đồng). Và đằng sau những v́ sao lấp lánh là vô vàn những bí ẩn và câu chuyện của người họa sĩ Hà Lan Vincent Van Gogh.
Căn pḥng căn pḥng bệnh tại Saint-Rémy-de-Provence, nơi danh họa Van Gogh ở.
Hoàn cảnh Van Gogh vẽ nên tác phẩm để đời quan trọng nhất của ḿnh vô cùng bi kịch. Bức tranh được vẽ vào tháng 6 năm 1889, chỉ 1 năm trước khi ông ĺa đời. Khi đó, ông đă tự đăng kư vào trại thương điên v́ sức khỏe tinh thần đă quá suy sụp.
Bầu trời sao vẽ lại quang cảnh từ cửa sổ hướng đông của căn pḥng bệnh tại Saint-Rémy-de-Provence. Dẫu vậy, ông đă vẽ bức tranh chủ yếu vào ban ngày qua trí nhớ. Trong bức thư gửi cho em trai ḿnh, Van Gogh kể ông đă nh́n thấy khung cảnh bầu trời sao trước khi b́nh minh và có một ngôi sao đặc biệt rất lớn. Từ tầm nh́n của ḿnh, họa sĩ đă xóa bỏ những khung song sắt để vẽ nên bầu trời sao bất tận.
2. Đêm đầy sao ẩn chứa nỗi niềm về cái chết
Van Gogh đă nói về bức tranh của chính ḿnh như sau: “Nh́n những ngôi sao luôn khiến tôi mơ ước. Tôi tự hỏi, tại sao chúng ta không thể chạm vào những chấm sáng trên bầu trời? Tại sao chúng không thể dễ dàng tiếp cận như chúng ta đi tàu để đến Tarascon hay Rouen? Chúng ta phải đánh đổi bằng cái chết th́ mới có thể đến được nơi của những v́ sao”.
Ông đă vẽ cây bách ở tiền cảnh của Đêm đầy sao, có lẽ có chủ ư v́ loài cây này gắn liền với cái chết và nghĩa trang. Cùng với trạng thái tâm trí của Van Gogh khi ở trại thương điên, Đêm đầy sao thể hiện nỗi ḷng tiếc nuối và mông lung của chính họa sĩ. Không lâu sau đó, Van Gogh đă tự sát.
Năm 2001, nhà nghiên cứu Paul Wolf đă chỉ ra rằng rằng sở thích dùng màu vàng của họa sĩ trong Đêm đầy sao và cả nhiều tác phẩm khác thời kỳ này là do dùng quá nhiều digitalis, một loại thuốc điều trị chứng động kinh của ông. Người bệnh uống thuốc này liều lượng nhiều th́ mắt sẽ thấy những đốm vàng có quầng xung quanh.
3. Van Gogh có hai "Đêm đầy sao"
Van Gogh lần đầu tiên vẽ "Đêm đầy sao" vào năm 1888. Khi đến Pháp năm 1888, ông thích ngắm và vẽ cảnh đêm. Bức "Đêm đầy sao" đầu tiên được vẽ với bối cảnh là sông Rhone. Bức tranh này đôi khi được gọi là Starry Night Over The Rhone (Đêm đầy sao trên sông Rhone).
"Đêm đầy sao" thứ hai của Van Gogh vẽ vào năm 1889 đă nổi tiếng hơn bức tranh đầu tiên của ông. Dẫu vậy, ông đă luôn cho rằng tác phẩm của ḿnh là một thất bại cho đến khi mất. Van Gogh cho rằng bức tranh của ḿnh là một thất bại của nghệ thuật trừu tượng. Ông cảm thấy tác phẩm của ḿnh quá xa rời nhịp điệu thực của cuộc sống và thiên nhiên và quá mức trừu tượng.
4. Sao Kim xuất hiện trong tranh
Theo nhà sử học nghệ thuật Albert Boime của Đại học California, ngoài Mặt trăng nổi bật, trong bức kiệt tác có cả sao Kim. Năm 1985, Boime so sánh bức tranh với bức ảnh tái hiện trên cung thiên văn về bầu trời vào ngày 1 tháng 6 năm 1889 trông như thế nào. Ông đă t́m thấy những điểm tương đồng và kết luận là Van Gogh đă nh́n thấy và vẽ sao Kim trong tranh. Nó chính là hành tinh sáng nhất trong tranh sau Mặt trăng, ngay bên cạnh cây bách, dù có thể chính họa sĩ cũng không biết điều đó. Một số ngôi sao nổi tiếng khác có mặt là sao Thiên Hậu, Phi Mă, Ngự Phu.
5. V́ sao những ánh sao dường như nhấp nháy?
"Đêm đầy sao" của Van Gogh đă khai sáng một cách tài t́nh bí ẩn khoa học về chuyển động và ánh sáng. Những v́ sao trên tranh dường như đang nhấp nháy do cách bộ năo con người cảm nhận. Hiện tượng này xảy ra đối với hầu hết các tác phẩm theo trường phái Ấn tượng do bộ năo cảm nhận được ánh sáng và chuyển động.
Cường độ ánh sáng của các màu trên tranh vải tạo ra độ chói. Mắt người dễ bị “pha trộn” hai phần có màu khác nhau như thể chúng có cùng độ sáng. Tuy nhiên, bộ năo sẽ nh́n thấy các màu tương phản mà không ḥa trộn, dẫn đến ánh sáng dường như nhấp nháy.
Đă có rất nhiều nghiên cứu về "Đêm đầy sao" của Van Gogh để giải mă điều này. Một nhà nghiên cứu tên Natalya St. Clair kết luận rằng "Đêm đầy sao" là “một mô tả chính xác về sự hỗn loạn”.
Vietbf @ Sưu tầm