Hơn 2 triệu dân Thái Bình ở vùng đất rộng có quá trình lịch sử, nhập vào 1,4 triệu dân Hưng Yên. Dân Thái Bình bất bình vì mất tên gọi ý nghĩa từ khai hoá lập làng. TBT Tô Lâm bèn xoa dịu láng giềng, cũng như các tỉnh mất tên. Đại ý ông cho rằng chỉ nên sợ mất nước và sợ quốc tế chê VN nghèo nàn lạc hậu, không sợ sáp nhập mất quê vì "quê còn đó…”.
Quê còn đó, nhưng dân vùng này đòi hơn dân vùng kia. Người Hưng Yên đang được cài vào các vị trí dọn đường nắm quyền trung ương. Trong "tứ trụ", bao giờ phía Bắc cũng quyền lực cả nước. Sáp nhập rồi chỉ định chức danh chủ chốt, sẽ nhiều kịch tính nhân sự. Mất tên, còn không được cơ cấu hoặc chỉ "tép riu" đại diện tại "chiếu hội đồng", cũng sẽ khó yên.
Tự nhiên quần tụ vùng đất - con người. Chất giọng, ứng xử, tư tưởng, tình cảm, đặc sản... kết thành hệ giá trị tiểu vùng. Xoá tên nhập vùng chưa hẳn tạo ra giá trị thứ cấp tốt hơn. Cũng như cất ra loại rượu ngon rồi thì đừng hoà với rượu khác, giá trị phi vật thể tự nó gạn lọc chắt chiu theo thời gian mới có. Hà Nội, Sài Gòn còn đó, chỉ nay không còn nếp cũ hồn xưa.
Tên gọi thì viết nói là có, xoá là xong. Vấn đề sau đó là bản quán, ký ức, lịch sử an cư lạc nghiệp, người nổi tiếng... Nơi khác xoá, còn chỉ phố Hiến cần phục dựng? Ghép các vùng kỳ vọng phát triển, nhưng thu hút phải nhận lấy xô bồ, mất trật tự, mâu thuẫn cũ - mới, lợi bất cập hại. Nhập tách, tách nhập sau 1975 đến nay hầu hết bất ổn, lần này TBT có cam kết không phát sinh điểm nghẽn?
Quê còn đó thì cần gì định rõ "phong tục Bắc Nam cũng khác", và Mỹ không đem miền Nam đi sao nhờ TQ cùng vào "giải phóng"? Nay chủ quyền bị đe doạ bởi quân sự lẫn "quyền lực mềm". Thể lực - trí lực dân thì nước ngoài dùng. Ảnh vệ tinh soi nơi giáp nhau Việt - Miên - Lào, chỉ phía VN đồi trọc sạch rừng. Ô nhiễm, hàng giả độc hại... Đất và quê còn đó, nhưng phá nát trong đến lệ thuộc ngoài.
Bị chê nghèo dốt không nhận, còn sĩ diện yêu cầu gọi là "quốc gia đang phát triển". Vô thần vô hồn khó có tính linh nhận ra và gìn giữ cốt cách, hầu hết ăn phá quê hương đất nước. Định hướng, tiêu chí chỉ nhằm cai trị độc quyền. Vấn đề không phải bàn tách nhập sợ cái này không sợ cái kia lòng vòng "kiến bò miệng chén". Tạo nội lực và tư duy phát triển bền vững mới thật sự cần.
VD