Dưới đây là phân tích của tôi về chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh đến Việt Nam, xét trên nhiều góc độ: chính trị, kinh tế, địa chiến lược và ư thức hệ.
1. Chính trị : “Cân bằng chiến lược" trong quan hệ đối ngoại của Việt Nam, không cho VN ủng hộ hay làm ḥa với Mỹ trong cuộc thương chiến.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Việt Nam vừa nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ lên tầm "Đối tác chiến lược toàn diện" (tháng 9/2023) và với Nhật Bản (tháng 11/2023). Điều này cho thấy Hà Nội đang theo đuổi chính sách "đa phương hóa, đa dạng hóa" một cách linh hoạt và khéo léo để giữ thế cân bằng giữa các cường quốc.
Việc đón tiếp long trọng Chủ tịch Tập và kư kết hàng loạt thỏa thuận cũng cho thấy Việt Nam vẫn coi trọng vai tṛ của Trung Quốc, nhằm tránh gây ra ấn tượng rằng Hà Nội đang "ngả" về phương Tây.
Đây là một bước đi ngoại giao mang tính "đu dây", hay là “cây tre” giúp Việt Nam vừa khai thác lợi ích từ các đối tác mới, vừa giữ ổn định với Trung Quốc – nước láng giềng lớn có ảnh hưởng sâu rộng cả về lịch sử lẫn thực tế.
2- Kinh tế – Trung Quốc muốn giữ vị thế "đối tác chủ chốt”
Việc kư kết 36 thỏa thuận hợp tác, đặc biệt là trong lĩnh vực hạ tầng như đường sắt xuyên biên giới, cho thấy Trung Quốc đang cố gắng duy tŕ ảnh hưởng kinh tế tại Việt Nam – một trung tâm sản xuất đang nổi lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng quan tâm đến kết nối logistics – điều này không chỉ có ư nghĩa kinh tế mà c̣n là chiến lược nhằm gắn kết Việt Nam sâu hơn vào các sáng kiến của Trung Quốc như “Vành đai và Con đường”.
Việt Nam có thể tận dụng các dự án này để cải thiện hạ tầng, nhưng cũng cần cảnh giác về vấn đề nợ công, lệ thuộc kinh tế và các điều kiện ràng buộc đi kèm.
3. Địa chính trị – Trung Quốc phản ứng với việc Việt Nam "mở cửa phương Tây"
Sau khi Việt Nam tăng cường quan hệ với Mỹ và Nhật Bản, chuyến thăm của ông Tập mang tính chất “phản ứng nhanh” – nhằm nhắc nhở Hà Nội rằng Bắc Kinh vẫn là người “hàng xóm lớn không thể thay đổi”.
Hành động này có thể xem như một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của Trung Quốc tại khu vực Đông Nam Á, nơi nước này đang cạnh tranh ảnh hưởng gay gắt với Mỹ và các đồng minh.
Việt Nam ở trong thế "bị ve văn" bởi nhiều bên. Điều này giúp Việt Nam có đ̣n bẩy chiến lược, nhưng cũng đ̣i hỏi bản lĩnh và sự tỉnh táo để không bị kéo vào cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc.
4. Ư thức hệ – Củng cố tính chính danh chế độ
Việc hai đảng cộng sản (Trung Quốc và Việt Nam) nhấn mạnh “cộng đồng chung vận mệnh” và “hợp tác toàn diện giữa hai đảng” là cách để củng cố tính chính danh, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng và mô h́nh dân chủ-liberals đang có nhiều ảnh hưởng trong khu vực.
Những tuyên bố ư thức hệ mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực chất, nhưng vẫn rất quan trọng trong quan hệ Đảng-Đảng giữa hai nước. Nó cũng là cách Trung Quốc "nhắc nhở" Việt Nam về nguồn gốc tư tưởng chung.
Kết luận
Chuyến thăm của ông Tập là một bước đi chiến lược nhằm:
- Giữ Việt Nam trong ṿng ảnh hưởng của Trung Quốc, ít nhất không được ủng hộ Mỹ trong cuộc thương chiến này.
- Đối phó với sự trỗi dậy của ảnh hưởng Mỹ – Nhật tại Hà Nội,
- Duy tŕ ảnh hưởng kinh tế thông qua các dự án hạ tầng,
- Và củng cố quan hệ Đảng – Đảng mang tính biểu tượng.
Việt Nam, ngược lại, cũng đă tận dụng chuyến thăm để thể hiện lập trường đối ngoại linh hoạt, t́m kiếm lợi ích kinh tế mà không bị ràng buộc vào bất kỳ "phe" nào.
__________________
|